Mersin Tarsus Tarımsal Ürün İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (TÜİOSB) Başkanı Gül Akyürek Balta, “Türkiye’nin Yeşil Doğan ilk OSB’si özelliği nedeniyle TÜİOSB’nin yatırımcılarının sınırda karbon düzenlemesine ilişkin herhangi bir cezaya maruz kalmaması en büyük hedefimiz. 100 fabrikayla ve 10 binin üzerinde sağlayacağı istihdam ile birlikte yeşil ve dijital bir ekosistem kuran TÜİOSB bu sayede sadece bölgesine değil, ülke kalkınmasına da azami katkı verecektir” dedi.
Dijital dönüşümle birlikte yeşil dönüşüm sanayimizin gündeminin en üstünde duruyor. Organize Sanayi Bölgelerimiz de Yeşil OSB olabilmek için büyük bir gayret içerisinde. Önceki zamanlarda kurulmuş olanlarda bu dönüşüm zorunluluğu oldukça büyük çaba, çalışma, maliyet getirirken yeni kurulanlar için baştan yeşile endeksli adım atmak pek çok avantajı beraberinde getiriyor. İşte Mersin Tarsus Tarımsal Ürün İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (TÜİOSB) de yeşil OSB özelliğiyle işe başlayan iddialı OSB’lerden birisi. TÜİOSB’yi yine iddialı iş insanlarından, ilk kadın OSB kurucusu Gül Akyürek Balta ile konuştuk. Balta, iş yaşamındaki temel prensibinin “geleceğin ihtiyaçlarını öngörebilmek ve buna uygun iş planlarını yapabilmek” olduğunu söylüyor.
“TÜİOSB’de, iyi bir ekiple, çevre ve doğa dostu, yeşil üretim temelli, yeniliklere ve değişime açık, dünya ile rekabet edebilecek projeler ve üretim modelleri geliştirerek çalışmalarımı sürdürüyoruz” diyen Gül Akyürek Balta ile Türkiye’nin ilk yeşil doğan OSB’sini her yönüyle konuştuk.
SIFIR ATIK BELGESİ SÜRECİNİ BAŞLATTIK
OSB’nizin klasik OSB’lerden farklı özellikleri olduğunu vurguluyorsunuz. TÜİOSB’yi daha yakından tanımak açısından önce bu kavramları konuşarak söyleşimize başlayalım. Türkiye’nin ilk yeşil doğan organize sanayi bölgesi ne demek?
TÜİOSB, Endüstri 4.0 felsefesine uygun, Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı’nın tüm kriterlerini karşılayan, yeşil ve dijital yani ikiz dönüşümü gerçekleştiren bir OSB. Bu bağlamda, başta Avrupa olmak üzere tüm dünyanın gerçekleştirmek istediği yeşil dönüşümü kuruluşundan itibaren doğası haline getirmiş durumda. Öyle ki temel altyapı sürecinde sıfır atık belgesi alınmasına ilişkin süreci başlatmış olup sonuçlandırmak üzereyiz. ‘Türkiye’nin Yeşil Doğan İlk OSB’si’ özelliği nedeniyle TÜİOSB’nin yatırımcılarının sınırda karbon düzenlemesine ilişkin herhangi bir cezaya maruz kalmaması en büyük hedefimiz. 100 fabrikayla ve 10 bin kişiden fazla sağlayacağı istihdam ile birlikte yeşil ve dijital bir ekosistem kuran TÜİOSB bu sayede sadece bölgesine değil, ülke kalkınmasına da azami katkı verecektir. Bütün bu çalışmalar, TÜİOSB yatırımcılarına küresel rekabet üstünlüğü ve dünya markası olma fırsatını sağlayacaktır. Biz biliyoruz ki bir OSB’nin yeşil doğması onun bu niteliğini devamlı olarak sağlayabileceği anlamına da gelmiyor. Doğmaktan daha zoru belki de sürdürülebilir bir yeşil OSB olarak kalabilmektir. Bu nedenle TÜİOSB olarak OSB’lerde yeşil sürdürülebilirlik kriterlerini geliştirip devamlı kılmak hedefi de bizi diğer OSB’lerden farklılaştıran en büyük özelliğimizdir.
ŞİMDİDEN İLAVE ALAN BAŞVURUSU YAPTIK
TÜİOSB’nin alt yapı yatırımlarının Dünya Bankası fonu ile hazırladığını belirtiyorsunuz. Projenin başlangıcı, fon sağlanması ve OSB’nin işleyişe geçmesi aşamalarını anlatır mısınız?
Dünya Bankası Finansmanlı Organize Sanayi Bölgeleri Projesi kapsamında yer alan bölgemizin resmi kuruluşunu 2018 yılında gerçekleştirdik. Bölgede ilk temel 2019 yılında atıldı. 2021 yılında yol ve arazi kazı-dolgu inşaat işlerine başladık. 2023 yılında bölge arazi düzenleme çalışmalarımız ve arsa tahsislerimizi tamamladık. Yoğun yatırımcı ilgisi sonucunda ön talep toplama sürecini tamamlayarak 125 hektarlık ilave alan başvurumuzu yaptık. Yeşil çözümler kullanarak tasarladığımız temel altyapı projemizin Dünya Bankası’nın uluslararası vizyonu ile de örtüşmesi sonucu Dünya Bankası Türkiye’nin en büyük altyapı desteklerinden birini Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın koordinasyonunda OSB’mize tahsis etti. Sağlanan bu finansmanla altyapılarımızın tamamlanmasını ve 2025 yılında fabrikalarımızda üretimin başlayacağını öngörüyoruz.
Yeni nesil sanayi üssü tanımını hangi özelliklerinden dolayı kullanıyorsunuz?
Avrupa Yeşil Mutabakatı kriterlerine uygun inşa edilmemizin yanı sıra, sadece sanayi üretimi gerçekleştirmek değil, eğiten öğreten geliştiren organizasyon olma yolunda adım atan bir bölgeyiz. TÜİOSB’de amacımız, kümelenme modelinden faydalanarak, tıpkı özelleştirilmiş ticaret bölgesi gibi, serbest ticaret anlaşmalarına varabilecek ikili ilişkileri de sağlayabilen bir ticaret ağı kurmak ve uluslararası pazarlarda rekabet avantajı oluşturacak projeler gerçekleştirmektir.
‘DİJİTAL DÖNÜŞÜM MERKEZİMİZ HAZIRLANIYOR’
Avrupa Yeşil Mutabakatına uyumlu, sürdürülebilir üretime dayalı dijital tarım ve gıda ekosistemini kurmak, OSB katılımcılarının yeşil dönüşüme ve Avrupa’ya sorunsuz ihracata hazır olmaları anlamına geliyor herhalde. Bunun için yaptığınız özel çalışmaları anlatır mısınız?
Yorumunuz doğru… Tam olarak bunu söylemek istiyoruz. Bu çerçevede TÜİOSB’ın Yeşil Mutabakat Eylem Planı’nın ana unsunları şunlardır: Dijital tarım istasyonları, tarladan çatala dijital değer zinciri DigiGreenFoodValley sertifika sistemi, sınırda karbon mekanizmasını desteklemek üzere planlanmış karbon yutak alanları ve ortak lojistik merkezi, tamamen yenilenebilir enerjiden faydalanmak üzere güneş enerjisi santrali, yağmur sularını ve atık suları tarımsal sulamaya kazandırma amacıyla projelendirilmiş atık su arıtma sistemi ve tüm altyapıların akabinde yeşil fabrikaların inşa edilerek, tüm verilerin SCADA merkezinde toplanmasıyla, uçtan uca izlenebilirlik… Çünkü dijital dönüşüm, yeşil dönüşümün ölçülmesi için olmazsa olmazdır! Firmalarımızın Ar-Ge ve yenilikçilik kapasitelerini artırabilmek için kuracağımız dijital dönüşüm merkezi fizibilite çalışması tamamlandı. İhracat odaklı dijital dönüşüm projemizi gerçekleştirmek üzere firmalarımız için dijital liderler yetiştirme programı yürütülmüştür. Bu bağlamda, firmalarımızın dijital yol haritasını oluşturmalarını ve teknoloji odaklı yeni yatırımlarını yapmalarını teşvik ediyoruz.
‘ÜRETİCİ ÜRÜNÜN HER AŞAMASINI BİLECEK’
Tarladan Çatala Dijital Değer Zinciri projesinin anlamı nedir ve neler içeriyor?
Günümüzde tüketici beklentilerinin karşılanmasında gıda endüstrisinde ürünün kalite ve standardının izlenmesi bir gerekliliktir. TÜİOSB’de üretilen ürünlerimizin, kullanacağımız yüksek teknolojili donanım ve yazılımlarla markette tüketicinin eline ulaştığında; ekiminden hasadına ve sonrasında üretim tesislerine ulaşana kadar geçirdiği tüm yolculuğu, üretim tesislerinde diğer yarı mamuller ile bir araya getirilip paketli ürün haline gelene kadar geçirdiği her aşamayı izleyebileceğiz. İzlenebilirliğin her aşaması için, tarım alanlarından ve sanayi bölgemizde üretim yapan işletmelerimizden verilerini alarak, ilgili standartlara uygun işleyip büyük verimizi oluşturacağız. Böylece Tarladan Çatala Dijital Değer Zinciri projemizi hayata geçirmiş olacağız.
DigiGreenFoodValley projesi, Tarladan Çatala Dijital Değer Zinciri projesinin sertifikalanması anlamına mı geliyor?
TÜİOSB, kurmuş olduğu ekosistemle elde edilen yüksek katma değerli ürünlerin ihracat pazarlarında hak ettiği değeri bulması için tarladan çatala değer zincirinin izlenebilirliğini gösteren DigiGreenFoodValley sertifikasyonunu oluşturdu. Bölgedeki tarımsal üretimin ve gıda ürünlerinin Avrupa Yeşil Mutabakatı kriterleri başta olmak üzere, çevreci bir üretim anlayışı ile üretildiğini tescilleyen DigiGreenFoodValley, değer zincirinin her aşamasının kontrol altına alındığını, izlendiğini ve onaylandığını gösteren bir sertifika programı.
Yatırımcılara, bölgeye gelmeleri için çağrı yapıyorsunuz. Bir ihtisas OSB’si olduğunuza göre bölge katılımcısı, yatırımcısı olabilmek için gereken koşullar nelerdir?
Öncelikle bölgemize gelecek yatırımcının ihracatçı firma olması ve Avrupa yeşil mutabakat kriterlerine uygun üretim yapma isteği ve kararlılığına sahip olması gerekmektedir. Bu kararlılığa sahip firma tedarik, üretim, dağıtım, lojistik süreçlerini buna uygun yöntemler ile geliştirmeyi hedeflemeli ve bu hedefe ulaşabilmesi için OSB’mizin sağladığı ikiz dönüşüm imkânlarının ve özellikle yeşil altyapı ile temiz enerjiye ilişkin hedeflediği kriterlere uyumun öneminin farkındalığında olmalıdır. Bölgemizin birinci alanında ihracatçı, tarım ve gıda ürünleri ilgili sanayicilerimiz yer alırken, genişleme ala-
