Donald Trump’ın ikinci kez ABD Başkanı olarak göreve başlaması, uluslararası ticarette yeni bir dönemin kapısını araladı. Nisan 2025 itibarıyla, Trump yönetiminin ticaret politikaları, özellikle gümrük tarifeleri ve ikili ticaret anlaşmaları, küresel piyasalarda dalgalanmalara neden oluyor. Türkiye gibi ihracata dayalı ekonomiler için bu gelişmeler, hem fırsatlar hem de riskler barındırıyor. Trump, Nisan başında duyurduğu yüzde10’luk genel ithalat tarifesi ve Çin’e yönelik yüzde 145’e varan yüksek tarifelerle küresel ticaret sistemini yeni ve başka bir denge arayışına sürükleyen bir hamle yaptı. Ancak bu tarifeler Çin hariç 90 günlüğüne askıya alındı. U.S.A Hazine Bakanı Scott Bessent’in “Çin ile yüksek tarifeler sürdürülemez” açıklaması ve Trump’ın “Çin ile adil bir anlaşma yapacağız” sözleri, ticaret savaşında bir yumuşama sinyali olarak algılandı. Trump’ın ticaret stratejisi, “önce Amerika” anlayışına dayanıyor. İkili anlaşmalarla diğer ülkeleri ABD pazarına daha fazla erişim sağlamaya zorlarken, kendi tarifelerini düşürmelerini talep ediyor. Ülkeler bu baskı karşısında hızla müzakere masasına oturdu. Ancak, Çin ile ilişkiler hâlâ gergin; Pekin, ABD tarifelerine yüzde 125’lik misilleme tarifeleriyle yanıt verdi. Türkiye, bu süreçte henüz doğrudan bir hedef olmasa da, Avrupa Birliği ve diğer ticaret ortaklarıyla dolaylı olarak etkilenebilir.
ABD’ye ihracatta artan maliyetler, Türk firmalarının rekabet gücünü zorlayabilir. Ancak, Çin’den boşalan pazarlarda, özellikle tekstil, otomotiv yan sanayi ve gıda sektörlerinde, Türkiye’nin payını artırma şansı var. Öte yandan, küresel tedarik zincirlerindeki aksamalar ve artan belirsizlik, Türk ihracatçıları için planlamayı zorlaştırıyor. Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) Nisan 2025’te yayımladığı “Global Trade Outlook and Statistics” raporuna göre, küresel ticaret hacmi 2024’te yüzde 2,9 büyüme tahminine rağmen, 2025’te yüzde 0,2’lik bir daralma öngörülüyor. Bu daralma, özellikle ABD’nin Trump yönetimi altında uyguladığı yüksek gümrük tarifeleri ve buna karşılık Çin, Kanada, Meksika gibi ülkelerin misilleme tarifeleriyle ilişkilendiriliyor. DTÖ, eğer ABD ile önde gelen ekonomiler arasındaki müzakereler sonuçsuz kalırsa ve ertelenen tarifeler devreye girerse, 2025’te daralmanın yüzde 0,6’ya ulaşabileceğini belirtiyor. DTÖ’nün raporları, küresel ticaretin jeopolitik gerilimler (örneğin, Rusya-Ukrayna savaşı, Süveyş Kanalı sorunları), bölgesel çatışmalar ve korumacı politikalar nedeniyle kırılgan bir yapıda olduğunu vurguluyor. Ayrıca, DTÖ’nün Anlaşmazlıkların Halli Organı’nın işlevsizliği, özellikle ABD’nin atama süreçlerini engellemesi nedeniyle, ticaret anlaşmazlıklarının çözümünü zorlaştırıyor. Bu durum, DTÖ’nün reform ihtiyacını ve çok taraflı ticaret sisteminin etkinliğini yeniden değerlendirme gerekliliğini öne çıkarıyor.
Trump’ın politikaları, Türkiye’nin ticaret stratejisini gözden geçirmesini gerektiriyor. AB ile Gümrük Birliği’ni modernize etme çabaları hızlandırılması, Asya ve Afrika pazarlarına yönelik çeşitlendirme stratejilerinin güçlendirilmesi değerlendirilebilir. Ticaret Bakanlığı’nın 2025 için belirlediği 55 hedef ülke (ABD, Almanya, Irak gibi), dünya ithalatının yüzde 75’ini oluşturuyor. Türkiye, bu ülkelere yönelik ticaret heyetleri ve fuarlarla ihracatını artırabilir. Ayrıca, Türk firmalarının yerel üretimi artırmaya odaklanması, dışa bağımlılığı azaltabilir. Trump’ın ticaret savaşı, küresel ekonomide kartları yeniden kararken, Türkiye’nin bu yeni düzende proaktif bir rol üstlenmesi kritik önem taşıyor.
