İran-İsrail Savaşının bölgesel ve küresel ölçekte ciddi ekonomik sonuçları olacaktır. Bu savaşın etkileri öncelikli olarak savaşın tarafları olan İsrail ve İran ekonomisine önemli zararlar verecektir. Özellikle enerji sektörü, finansal yapı, lojistik ve ticari ilişkiler önemli derece onarılması güç zararlar görecektir. Bu zararın boyutu, Ortadoğu’da başta Türkiye olmak üzere bir ülkeye dolaylı olarak zarar verecektir.
ENERJİ FİYATLARI ARTACAK…
İran-İsrail Savaşının bölgesel ve küresel ölçekte ciddi ekonomik sonuçları enerji piyasasına etki yaparak petrol ve doğal gaz fiyatlarını yükseltebilir. İran bu bağlamda dünyada en büyük petrol ve doğal gazı kaynaklarına sahip bir ülkedir. İran, savaş sürecinde doğal gaz ve petrol ihracatında önemli sorunlar yaşayacaktır. Benzer şekilde İran saldırıları İsrail’in alt yapısına yönelik olduğu için savaş sürecinde Doğu Akdeniz Bölgesi’nde doğal gaz üretimi ve sevkiyatı önemli zarar görebilir. İsrail ve İran arasındaki son çatışmalar savaş sinyalleri verirken karşılıklı yapılan tehditler bölgede büyük çatışmaların olacağına işaret etmektedir. Bu durum küresel enerji fiyatlarının aşır derecede yükselmesine yol açabilir.
TURİZM SEKTÖRÜ DURACAK
ABD ve AB tarafından yaptırımlara maruz bırakılan İran ekonomisi savaş sürecinde hızlı çöküş yaşayabilir. Yaptırımlara maruz kalan bankacılık sektörü bu süreçte pasif duruma düşebilir. İran -İsrail Savaşı bu durumda bölgede istikrarsızlığı körüklerken İsrail’in önemli gelir kaynakları arasında yer alan turizm gelirleri bitme noktası gelecektir. Çünkü İsrail artık turizm açısından güvenli bir ülke olmaktan çıktı. İçinde Türkiye’nin de bulunduğu komşu ülkeler savaşın bölgeden yayılma riskine karşılık askeri ve ekonomik tedbirler almak zorundadır. Bu iki durumda rutin olarak kendi doğal yapısı içinde riskler oluşturan komşu ülkelerin ekonomilerinde yatırım azalacak ve turizm sektörü zarar görecektir.
ALTIN GÜVENLİ LİMAN OLACAK.
Savaşın ilk saatlerinde borsada çöküş sinyalleri gelmeye başladı. Hemen akabinde piyasalarda altın fiyatı yükseldi. Özellik savaş ve çatışma süreçlerinde yatırımcılar borsada kaçar altın yönelirler, İsrail ve İran Savaşında yatırımcılar bu ekonomik kuralı bozmadılar.
AB TİCARET YOLLARI KISMEN KAPANACAK
Savaşın etkilediği bölgelerle AB üyesi ülkeler arasında önemli ticaret yolları zarar görecek, ithalatçı ve ihracatçı birçok ülkenin dış ticareti zarar görecektir. Uluslararası taşımacılık ve mal taşıma güvence bedellerinde ciddi artışlar ortaya çıkacağı için ürün fiyatlarında ciddi artışlar olacaktır. İhracat ve ithalat dengeleri bozulacaktır.
SİLAH SATIŞI VE EN KARLI ÜLKE; ABD OLACAK
Ortadoğu bölgelerini etkileyen savaş birçok ülkenin savaş harcamalarını yeniden gözden geçirmesine neden oldu. Bu durum yine geleneksel olarak Amerikalı silah üreticilerinin işine yaradı. İran İsrail Savaşında Amerika yine karlı çıkan ülke oldu.
TÜRKİYE’YE OLASI ETKİLERİ
Türkiye, coğrafi konumu itibari ile savaşın hüküm sürdüğü coğrafyada yer alan bir ülkedir. Doğalgaz ve petrol ihtiyacının yüzde 90’ından fazlasını ithal eden bir ülke olarak enerji ithal maliyetleri artacak bu artış cari açıkların büyümesine neden olacaktır. Savaşın başlaması ile birlikte altın fiyatlarının artması benzer şekilde döviz kur artışını ve ülkeden dövizin çıkışını da artıracaktır. Savaş sürecinde kısa aralıklarla döviz şokları yaşanabilir.
ENERJİ SEKTÖRÜ DARALABİLİR
İran savaşın tarafı ve Türkiye ile önemli ekonomik ve politik ilişkileri olan bir ülkedir. Enerjiye bağımlılığı ve bölgesel diplomatik dengeler içindeki konumu nedeniyle bu tür bir çatışmadan ciddi şekilde etkilenebilir. Türkiye’nin bölgesel ve küresel düzeyde birçok ülke ile diplomatik ilişkilerinde kırılmalar olma ihtimali yüksek.
MB POLİTİKALARI SIKILAŞABİLİR
Türkiye’de enflasyonla mücadele çalışmaları savaş sürecinde etkisiz olabilir. Enerji maliyetlerinde derinleşecek olan kriz temel gıda fiyatları başta olmak üzere, sanayi ve ulaşım fiyatlarına yansıyacaktır. Merkez Bankası para politikaları daha sıkı bir yönden gelişebilir.
İHRACAT KISITLANABİLİR
Türkiye ihracatının önemli bir bölümü Ortadoğu’ya gerçekleşmektedir. Savaş coğrafyası Türkiye’nin Asya ve Ortadoğu ihracat yollarının kesiştiği bir coğrafya olmasından dolayı birçok ülke ile ve gümrük kapısı ile sorun yaşayacaktır. Özellikle güney sınırlarda açık olan kapıların kapanması veya işlem hacimlerinin daraltılması gündeme gelebilir.
TURİZM SEKTÖRÜ RİSK ALTINDA
Türkiye’nin yıllardır hızla artan turizm gelirleri ve turist sayısı savaş sürecinde zarar görebilir. Savaşın ilk günlerinde ilk belirtilere Güney Doğu Anadolu Bölgesi ve Doğu Akdeniz’de İran, Irak ve Suriye sınırına yakın kentlere gelen turist sayısında düşüşler olmaktadır. Savaş güncelliğini bu şekilde devam ettirirse turizm sektörü zarar görebiliri.
TÜRKİYE’NİN ASKERİ GÜCÜ
Türkiye’nin savunma giderleri uzun vadeli yatırım planları dahilinde olduğu için acil bir savunma yatırımı politikasına gerek olmayacağı açıktır. Yakın bir geçmişte kendi milli üretimi olan savaş uçağından 48 adet Endonezya’ya ihraç etme anlaşması ve buna benzer birçok savunma sanayi yatırımları olan Türkiye yine yakın zamanda İHA’lar vasıtası ile Azerbaycan’ın işgal altındaki Karabağ’ı kurtarmıştı. Bu başarı örneklerinde düşüş yaşayan borsada yer alan Türkiye savunma şirketlerinin hisseleri önemli değer kazanabilir.
TÜRKİYE ARABULUCU OLABİLİR
Türkiye hem İran ile hem İsrail ile ticari ilişkileri var. Savaş sürecinde Türkiye’nin objektif politikalar dahilinde hareket etmeyeceği açıktır. Bu açıdan analiz edilecek olursa Türkiye bölgede arabulucu rolü de üstlenebilir. Diplomatik çabaları sürdürmesi halinde Türkiye’nin bölgesel gücü artacaktır. Bu görev dahilinde Türkiye savaştan dolaylı olarak ekonomik kaybı daha az olacaktır.
