Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), 2024 yıl sonu itibarıyla tarihi bir eşiği aşarak 1 trilyon TL’yi geçen fon büyüklüğüyle rekor kırdı. Devlet katkısı, artan yatırım araçları ve finansal okuryazarlık seviyesinin yükselmesi, BES’in büyümesini destekleyen en önemli unsurlar arasında yer aldı. Özellikle 18 yaş altı bireylerin sisteme dahil edilmesi, Türkiye’de tasarruf alışkanlıklarını kökten değiştiren bir adım olarak dikkat çekiyor. BES’in büyümesinde devlet katkısının artırılması, otomatik katılım sisteminin genişletilmesi ve 18 yaş altı bireylerin sisteme dahil edilmesi gibi faktörler belirleyici oldu. Öte yandan, finansal okuryazarlığın yaygınlaşması ve teknolojik altyapının gelişmesi de bireylerin tasarruf araçlarına olan ilgisini artırdı.
TAHA ÇAKMAK
Türkiye Sigorta Genel Müdürü
“BES VE HAYAT’TA LİDERLİĞİMİZİ DAHA DA GÜÇLENDİRDİK”
Ülkemizde 20. yılını geride bırakan BES’e teveccühün giderek arttığını belirten Türkiye Sigorta Genel Müdürü Taha Çakmak; “2024 yılında BES ve OKS fon büyüklüğünde devlet katkısı dahil ve hariç liderliğimizi daha da güçlendirdik. Devlet katkısı dahil olmak üzere yüzde 67 oranında bir büyüme ile 271.4 milyar TL fon büyüklüğüne ulaştık. 6.4 milyon sözleşme adedi ve 5 milyon katılımcı adedi ile yüzde 22’lik bir pazar payına sahip olduk” dedi. Çakmak; 2024 yılında Hayat branşına özel olarak odaklandıklarını belirterek şunları söyledi; “Satış kanallarımızı daha etkin yönettik, sahaya indik, saha ihtiyaçlarını dinledik, ihtiyaca uygun ürünlerle hedefimize ulaştık ve liderliği yeniden yakaladık. Yılı 14.3 milyar TL prim üretimi ile lider olarak kapattık.” Büyükkaya Uluslararası Sigorta ve Reasürans Brokerliği Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Alaattin Büyükkaya, 2024 yılı sonu itibarıyla BES’teki güncel verileri paylaştı:
• Toplam fon büyüklüğü: 1 trilyon 2 milyar TL
• Katılımcı sayısı: 9,5 milyon kişi
• Sözleşme ve sertifika adedi: 11,7 milyon
• Devlet katkısı toplamı: 46,6 milyar TL BES’in büyümesinde en önemli faktörlerden biri olan devlet katkısının, özellikle yaş gruplarına göre farklılık gösterdiğini dile getiren Büyükkaya, “18 yaş altı katılımcılar, toplam devlet katkısının yüzde 7,6’sını alırken, en yüksek payı 45-55 yaş grubu aldı” dedi. Büyükkaya, ayrıca BES’in büyümesini sağlayan temel faktörler arasında devlet teşvikleri, zorunlu BES uygulaması, finansal okuryazarlık artışı, yatırım araçlarının çeşitlenmesi ve dijitalleşme gibi unsurların bulunduğunu belirtti.
DR. ALAATTIN BÜYÜKKAYA
Büyükkaya Brokerlik Yönetim Kurulu Başkanı
BES’TEKİ BÜYÜMENİN ANA DİNAMİKLERİ
BES’in hızlı büyümesinde en büyük paya sahip olan faktörleri de sıralayan Alaattin Büyükkaya, bunları şu şekilde
özetledi;
1. Devlet Katkıları: 2013’te başlayan yüzde 30 devlet katkısı, sistemin cazibesini artıran en büyük etkenlerden biri oldu.
2. Otomatik Katılım Sistemi (OKS): 2017’de yürürlüğe giren zorunlu BES uygulaması, çalışanların sisteme katılımını hızlandırdı.
3. Finansal Okuryazarlık Artışı: Tasarruf ve yatırım bilinci artarken, medya ve kamuoyu farkındalık kampanyaları katılımı teşvik etti.
4. Çeşitlenen Yatırım Araçları: BES fonları altın, döviz, hisse senedi gibi enstrümanlara yatırım yaparak daha geniş bir yatırım yelpazesi sundu.
5. Dijitalleşme: Mobil uygulamalar ve internet bankacılığı sayesinde BES’e erişim ve hesap yönetimi kolaylaştı. Büyükkaya, BES’in gelecek yıllarda daha da büyüyeceğini belirterek, “Özellikle çocukların BES’e katılımının artırılması, uzun vadeli finansal güvenlik için büyük bir adım olacaktır” dedi.
AHMET GENÇ
Hazine Eski Müsteşar Yardımcısı
FARKINDALIK VE BİLİNÇ OLUŞTURMAK ÖNEMLİ
Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sisteminin (BES) yaygınlaşması ve sürdürülebilir büyümesi konusunda önemli açıklamalarda bulunan Hazine Eski Müsteşar Yardımcısı Ahmet Genç, sistemin mevcut durumunu, yaygınlık seviyesini ve geleceğe yönelik stratejilerini detaylı olarak değerlendirdi. Ahmet Genç, dünya genelinde uygulanan emeklilik sistemlerinin üç temel basamakta incelenebileceğini belirterek şunları söyledi; • Birinci Basamak: Kamu emeklilik sistemi; yani çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumu’na yaptıkları katkılar karşılığında emekli maaşı almaları.
• İkinci Basamak: İşyeri bazlı emeklilik sistemleri; örneğin İngiltere’deki Auto Enrollment uygulaması gibi, çalışanın katkısına işveren katkısının da eklendiği modeller. Türkiye’de ise Oto-Katılım sistemi olarak bilinen model uygulanmakta; fakat burada işveren katkısı bulunmuyor ve sistemden çıkışı engelleyen bir düzenleme mevcut değil.
• Üçüncü Basamak: Gönüllülük esaslı bireysel emeklilik, yani Türkiye’deki BES’in temelini oluşturan sistem. 17 Şubat 2025 tarihli göstergelere göre, gönüllü BES’te yaklaşık 9,62 milyon katılımcı bulunurken, Oto-Katılım kapsamında bu sayı 7,57 milyonu buluyor. Genç, gönüllü BES’in 2003 yılından bu yana ciddi bir fon birikimine ulaştığını, toplam fon büyüklüğünün 1,2 trilyon TL’ye eriştiğini, Oto-Katılım sisteminde ise 91,5 milyar TL’lik birikim gerçekleştiğini ifade etti. Ancak, gelişmiş ülkelerdeki devasa emeklilik fonlarına ulaşabilmek için hâlâ kat edilmesi gereken uzun bir yol olduğunu sözlerine ekledi. Ahmet Genç, BES’in yaygınlaşmasında ve sürdürülebilir büyümesinde bilincin oluşturulmasının kritik rol oynadığını vurguladı. 2003 yılından bu yana kamu spotları, tanıtım filmleri, seminerler, konferanslar ve çeşitli toplantılarla sistemin avantajları geniş kitlelere anlatıldı. Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği ile Emeklilik Gözetim Merkezi’nin de organize ettiği bu etkinliklerin, bireylerin emeklilik için uzun vadeli birikime yönelmesinde etkili olduğunu belirtti. Genç, bilincin daha da artırılması için geçmişte yapılan çalışmaların devam ettirilmesi gerektiğini; özellikle genç kuşaklara ulaşmanın sosyal medya ve dijital platformlar üzerinden yürütülecek yeni kampanyalarla mümkün olacağını dile getirerek, “Teknolojinin sunduğu imkanlarla daha geniş kitlelere ulaşabilir ve bireylerin finansal okuryazarlığını artırabiliriz” dedi.
18 YAŞ ALTI KATILIMINDA YENİLİKÇİ YAKLAŞIM
Ahmet Genç, BES’e 18 yaş altı katılımının ne kadar yenilikçi bir adım olduğunu ve bu alanda kaydedilen gelişmeleri detaylandırdı. 2022 yıl başında hayata geçirilen düzenleme ile daha önce sisteme dahil olmayan çocuk katılımcıların sayısı hızla artarak, 7 Şubat 2025 itibarıyla 1.635.734’e ulaştı. Yaş gruplarına göre dağılımda, en yüksek sayı 0 yaş kategorisinde (yaklaşık 150 bin) görülürken, diğer yaşlarda da düzenli bir dağılım söz konusu. Genç, “Yaşı daha küçük olan çocuklar için nispeten daha fazla BES yaptırılması, ailelerin geleceğe yönelik bilinçli tercihlerinin bir göstergesidir” diyerek, bu durumun uzun vadeli finansal güvence açısından önemine değindi. Ahmet Genç, BES’in Türkiye’de uzun vadeli finansal güvence oluşturma misyonunu vurgulayarak, sistemin hâlâ gelişme aşamasında olduğunu ve daha büyük hedeflere ulaşabilmesi için kamu, sektör ve bireylerin ortak çabalarının gerekliliğine dikkat çekti. “Gelişmiş ülkelerdeki emeklilik fonlarına ulaşmamız için yapmamız gereken çok şey var. Ancak, bugün BES’in elde ettiği başarı, doğru stratejilerle ilerlediğimiz sürece daha da artacaktır” diyen Genç, bu vizyonunu net bir dille ortaya koydu.
AYHAN SİNCEK
Katılım Emeklilik Genel Müdürü
GENÇ NESİL İÇİN BES’İN CAZİBESİ ARTIYOR
Türkiye’de bireysel emeklilik sisteminin (BES) 2024 yılı, güçlü büyüme rakamları ve yenilikçi uygulamalarla taçlandığını gösteriyor. Katılım Emeklilik Genel Müdürü Ayhan Sincek, yaptığı açıklamalarda, BES’in hem genel performansındaki artışı hem de genç nesil ve ailelere yönelik özel ürünlerle sistemin cazibesinin arttığını detaylandırdı. Sincek, 2024 yılı verilerine göre BES’te önemli bir ivme yakalandığını belirtti. Verilere göre, BES’te katılımcı sayısı yüzde 9,8 artarak 9,5 milyonun üzerine çıktı. Otomatik Katılım Sistemi (OKS) ile birlikte toplam katılımcı sayısının 17,1 milyona ulaştığı bildirildi. Ayrıca, devlet katkısı ve OKS’nin de dahil olduğu sistemde toplam fon büyüklüğü yüzde 62,2 artışla 1,2 trilyon TL’ye yükseldi. Sektördeki BES fon tutarları yüzde 64,28 büyürken, katılım esaslı fonlar yüzde 129 oranında artış gösterdi. Yıl boyunca BES fonları ortalama yüzde 48,37’lik getiri artışı sağlarken, katılım esaslı fonlarda bu oran yüzde 49,63’e ulaştı.
“1 MİLYON 200 BİN SÖZLEŞME ADEDİNE ULAŞILDI”
Katılım Emeklilik, 2024 sonunda portföyündeki fon büyüklüğünü yüzde 74 oranında artırarak 33 milyar TL’ye çıkardı. Aynı dönemde BES’te 1 milyon 200 bin sözleşme adedine ulaşıldığı ve Erken BES sözleşme sayısının geçen seneye göre yüzde 55 artışla 160 bine çıktığı da dikkat çekici rakamlar arasında yer aldı. Sincek, 2024 yılı sonu itibarıyla BES’e dahil olan 18 yaş altı katılımcıların sayısının 1,4 milyonu aştığını ve bu grubun sistemin yüzde 13’ünü oluşturduğunu belirterek şöyle konuştu;
• Birikim Gücü: 18 yaş altı katılımcıların toplam birikimlerinin 34 milyar TL’ye ulaştığı vurgulandı.
• Sözleşme ve Katılımcı Artışı: 18 yaş altı katılımcı sayısında yüzde 39,8 artışla 1 milyon 420 bine, sözleşme sayısında ise yüzde 41,6 artışla 1 milyon 597 bine yükselme gözlemlendi.
• Fon Büyüklüğünde Yükseliş: Bu yaş grubuna ait fon büyüklüğü, yıl başına kıyasla yüzde 175,7’lik artışla devlet katkısı dahil 34 milyar TL’yi aştı. Sincek, “BES’in başarı hikayesi, yenilikçi uygulamalarımız ve genç nesli sisteme dahil etme stratejilerimizle daha da güçlenecek. Gelecek yıllarda da katılımcılarımızın finansal güvenliğine katkı sağlayacak adımlar atmaya devam edeceğiz” diyerek açıklamalarını sonlandırdı.
• BES fon tutarları yüzde 64,28 büyürken,
• Yıl boyunca BES fonları ortalama yüzde 48,37’lik getiri artışı sağlarken,
• Katılım esaslı fonlar yüzde 129 oranında artış gösterdi.
•Katılım esaslı fonlarda bu oran yüzde 49,63’e ulaştı
