Togo, Batı Afrika’nın önemli limanlarından birine ev sahipliği yapıyor. Özellikle Lomé Limanı, bölgedeki en büyük ve en derin limanlardan biri. Bu lojistik avantajı, ülkeyi yalnızca kendi iç pazarına değil, aynı zamanda Batı Afrika’nın geri kalanına da açılan bir kapı haline getiriyor. DEİK/Türkiye-Togo İş Konseyi Başkanı Abide Gülel, Togo’nun bu avantajını, “Lomé Limanı, Afrika’da stratejik olarak önemli bir merkez. Ülke, bu liman sayesinde hem iç hem de dış ticaret açısından büyük bir lojistik güce sahip” diyerek vurguluyor. Öte yandan Togo’nun iş gücü maliyetleri de yatırımcılar için çekici olan başka bir faktör.
Togo, sunduğu lojistik avantajlar, düşük iş gücü maliyetleri ve büyük yatırım fırsatları ile Türk iş dünyası için önemli bir pazar oluşturuyor. İnşaat, savunma sanayi, tarım, enerji ve turizm gibi sektörlerde iki ülke arasındaki iş birliklerinin geleceği oldukça parlak görünüyor. Abide Gülel’in de belirttiği gibi, Türk firmalarının Togo’daki yatırım fırsatlarını değerlendirmesi, sadece ekonomik anlamda değil, kültürel ve stratejik açıdan da büyük kazanımlara vesile olacak.
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE BÜYÜK POTANSİYEL VAR
Togo, iç yapısı itibarıyla savunma sanayi ve altyapı projeleri alanlarında büyük yatırımlar yapılması için uygun bir ortam sunuyor. Türkiye, özellikle savunma sanayi alanında bu ülkeye önemli ihracatlar yapma potansiyeline sahip. Son yıllarda hızla gelişen Türkiye-Togo ilişkilerinin önemli isimlerinden biri olan Abide Gülel, Türkiye’nin Togo’ya yönelik savunma sanayi ürünlerini şu şekilde değerlendiriyor: “Togo, savunma sanayi alanında ciddi bir potansiyele sahip. Türkiye’nin tecrübesi, bu alandaki iş birliklerinde büyük bir avantaj sağlayabilir.” Togo’da, inşaat sektörü de büyük bir büyüme gösteriyor. Türk inşaat firmaları, Togo’da altyapı projelerine önemli yatırımlar yaparak, ülkenin gelişimine katkıda sağlayabilir. Bu projeler arasında barajlar, enerji santralleri ve ulaşım altyapıları da yer alıyor. Gülel, “Enerji sektörü için Togo’da güneş enerjisi ve rüzgâr enerjisi potansiyeli oldukça yüksek, bu da Türk firmalarının yatırım yapmasını teşvik eden bir diğer önemli faktör” diyor.
KAJU ÜRETİMİNDE ÖNEMLİ BİR OYUNCU
Tarım sektörünün Togo ekonomisindeki önemine değinen Gülel, “Togo, kaju ve mısır gibi ürünlerde önemli bir üretici. Ancak, tarımsal altyapının yetersizliği Türk şirketleri için büyük bir fırsat sunuyor. Tarım Bakanlığı da Türk inşaat ve teknoloji firmalarının projelere katılımını destekliyor” diyor. Ayrıca, inşaat sektöründeki altyapı projeleri, Türk mühendislik firmalarının bölgedeki etkinliğini artırabilecek alanlar arasında yer alıyor.
Bunun yanı sıra, Türkiye’nin teknoloji alanındaki yatırımlarının da dikkat çektiğini belirten Gülel, “Özellikle Türk teknoloji firmalarının, Togo’da dijitalleşme ve altyapı geliştirme projelerine olan ilgisi artıyor. Togo’nun genç nüfusu, bu teknolojik atılımlara büyük bir ihtiyaç duyuyor ve bu durum Türk firmaları için önemli bir pazar yaratıyor” diye konuştu.
İNSAN KAYNAĞI OLARAK POTANSİYEL ÇOK YÜKSEK
Genç nüfusa sahip olan Togo’nun iş gücü piyasasında kayda değer bir avantajı olduğunu ifade eden Gülel, konuya ilişkin üzerinde çalıştıkları projelerini şu sözlerle anlattı: “Togo’da düşük ücretli fakat güçlü bir iş gücü var. Togo’daki iş gücünü tarım sektörü üzerinde yapılacak projelerle canlandırabiliriz. Türkiye olarak, Afrika stratejisi kapsamındaki iş birliğine ve kazan-kazan modeliyle Togo’nun ekonomisine ve ikili ticari ilişkilerin gelişmesine sağlayabiliriz.”
EN BÜYÜK DEZAVANTAJ ULAŞIM ZORLUĞU
Togo’da dikkat çeken en önemli dezavantajın ulaşım konusu olduğuna vurgu yapan Gülel, Türkiye’den Togo’ya direkt uçuşların olmadığını bu sebeple ulaşım konusunda çok zorlandıklarını dile getiriyor. Gülel, ülkemizden Togo’ya doğrudan seferlerin başlatılması gerektiğinin altını şu sözlerle çiziyor: “Togo’ya uçuşların artması, ticaretin ve yatırımların artmasına büyük katkı sağlayacak.”
