Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, turistik açıdan ilgi çekici bir yapıya sahip olmasının yanı sıra bir ada ülkesi olması sebebiyle de oldukça kıymetli topraklara sahip. Üstelik pek çok sektöre ilişkin potansiyel barındıran ülke, yatırım almaya devam ediyor. Kullanılan para biriminin Sterlin olması ise başlı başına yatırımcıya avantaj sağlayan bir faktör. Konvansiyonel olarak Türkiye ile Kıbrıs arasında bazı sektörler yıllar içerisinde öne çıkmış durumda. Başta otomotiv sektörü olmak üzere çocuk oyun alanları, bowling salonları ve çizgi film deneyim alanları gibi kreatif alanlarda başarılı işler yapan DEİK/Türkiye-KKTC İş Konseyi Başkanı Fatih Mehmet Keçebir, Kıbrıs’ta potansiyel bakımından öne çıkan sektörleri; turizm, eğitim, inşaat ve tarım olmak üzere 4 başlıkta sıralıyor ve ekliyor: “Bu konularda halihazırda bir pazar oluşmuş durumda. Bunlar devam ediyor. Ancak biz KKTC İş Konseyi olarak bazı avantajları da ön plana çıkarmak istiyoruz.”
TURİZM KONUSUNDA BOŞLUK VAR
Alternatif turizm hususunu anlatan Fatih Mehmet Keçebir, konuyu iki başlıkta inceliyor. Bunlardan ilkini yaşlı bakım merkezleri olarak nitelendiren Keçebir, “Bunun için de ada çok uygun. Özellikle Kıta Avrupası’ndan, sigorta şirketlerinden getirilebilecek bir kitle var. Bunların ödemesi de aslında hazır. Devletleri tarafından karşılanabilen bazı standartlar isteniyor. Bu standartları sağlayabilecek kurumlara yaşlılarını gönderebilecek emeklilik fonları veren ülkeler var. Bunları adaya çekebilmek için bir fizibilite çalışması yapıp bir yer tahsisi isteyeceğiz. Özetle yaşlı bakım merkezleri kurma noktasında bir çalışmamız var.” Öte yandan adada helal turizm konusunda bir boşluk olduğunu dile getiren Keçebir, alkol bulunmayan, temelde kadın ve erkeğin ayrı plajları da kullanabileceği bir alan için çalışmalara başladıklarını ifade ediyor.
TAMAMLAYICI SANAYİ KURULABİLİR
Tarım Potansiyeli Adada başta narenciye olmak üzere belirli ürünlerin üretiminin yapıldığını ancak temelde bu ürünlerin işlemesine dair sanayinin ülkede bulunmadığını dile getiren Keçebir, “Örneğin narenciyeyi üretiyoruz ama işleyemiyoruz. Bunların işlenip stoklanması gerekiyor. Soğuk hava deposu olabilir, meyve suyu haline getirmek olabilir ya da temel süreçlerden geçip paketlenmesi olabilir. Bu işlem yapıldığı taktirde ihracat konusunda hem katma değer artırılacak hem de daha uzun ömürlü ürünler üretilmesi sağlanacak. Buna yönelik tamamlayıcı sanayi kurulabilir” diyor. Keçebir, ikinci olarak açık denizde yapılan çiftlik balıkçılığı konusunda adada ciddi bir potansiyel olduğuna vurgu yaparak “Bu konuda da bir boşluk görürken bu alana dair yatırımcıları adaya götürüyoruz. 3 tane program yaptık üçü de buna yönelikti” diyor.
ÖZBEK ÖĞRENCİLER ADAYA GELİYOR
Diğer taraftan adanın en büyük avantaj barındıran konularından biri üniversite potansiyeli. Kıbrıs’ta birçok özel ve vakıf üniversitesi yerleşkesinin bulunduğunu belirten Keçebir, “Bu üniversiteler çoğunlukla Türkiye’den ve Afrika ülkelerinden talebelere eğitim veriyor. Biz burada Türkiye haricindeki üçüncül ülkelerde birlikteliğimiz bulunan kurumları da adaya taşımaya gayret ediyoruz. Bu heyetlerden bir tanesini de DTİK Özbekistan Başkanımız Atilla Aydoğmuş ile birlikte tertip etmiştik. Atilla Bey’in ekibi de adaya geldiğinde inşaat konusunda bir faaliyete başladı. Daha da güzeli adada faaliyet gösteren bir üniversitemiz Özbekistan’da temsilcilik açarak Özbek talebeleri adaya getirme noktasında orada bir şube açtılar. KKTC İş Konseyi’mizin faaliyetlerinden sonra hayata geçen iş adımları bunlar oldu.”
YATIRIMCILAR DOĞRU KANALLA GİTMELİ
Kıbrıs’ta henüz aşılamayan birtakım bürokrasilerin olduğunu dile getiren Keçebir, “Belki yatırımcılar bürokrasiye takılıyor olabilir. Burada da doğru kanallarla gitmelerinde fayda var. Bu noktada DEİK ciddi bir köprü vazifesi görüyor. Özetle bireysel olarak gittiklerinde karşılaşabilecekleri birçok zorluk, DEİK/ KKTC İş Konseyi ve KKTO ile kontak halinde olunduğunda çok rahatlıkla çözülebilir. Gerektiği noktalarda da kamuyu devreye sokabiliriz” şeklinde konuştu.
YAZILIMLA İLGİLİ BİR POTANSİYEL VAR
Kıbrıs’a yatırım yapacak iş insanlarının karşılaşacağı avantajları anlatan Başkan, Kıbrıs’ın bir ada ülkesi olması hasebiyle toprak sahibi olmanın her zaman kıymetli olacağını vurguluyor. Kıbrıs’ta bir kuluçka merkezleri olduğunu belirten Keçebir, “Yazılımla ilgili bir potansiyel var. İnşaat metrekare maliyeti ve satış oranlarına bakıldığında Türkiye’nin üstünde bir fırsata sahip. Üstelik Türk Lirasıyla alım satım yapılmıyor adada. Çok eskiden bu yana süregelen bir durum bu. Sterlinle metrekareler satılır ve kiraya verilir. Bu da Türkiye için ciddi bir kazanç. Özellikle kurun dalgalı gittiği dönemlerde bunun avantajını Türk yatırımcısı mutlaka yaşayacaktır” diyor.
“KLASİK İŞ FORUMLARININ ÖTESİNE GEÇTİK”
Klasik yapılan iş forumlarının ötesine geçtiklerini belirten Keçebir, bu sene içerisinde üç ayrı heyet düzenlediklerinden bahsetti ve bu heyetlerin iki ülke arasındaki iş birliğine sağladığı faydaları şu şekilde anlattı: “Bu üç heyet de noktasal olarak önceden belirlenmiş iş insanlarını; yani Özbekistan’dan, Türkiye’den kontakta olduğumuz firmaların ilgili olabileceği karşıt kuruluştan yerleşik olan firmalarla önceden eşleştirerek götürdük. Bir klasik iş forumu çerçevesinde bunu yapmadık.
TÜRKİYE İLE İŞ BİRLİĞİ YÜZDE 80’İN ÜZERİNDE
Diğer iş konseylerinde olmayıp Kıbrıs’a özel bir husustan söz eden Keçebir, konuşmasına şu sözlerle devam etti: “Bizim DEİK olarak ticari diplomasi mottomuzla beraber karşılıklı iki ülke arasındaki ticaretin ve hacmin artırılması önceliğimiz. Ancak Kıbrıs, adanın pozisyonu gereği hemen hemen her ticaretini Türkiye ile yapıyor. Güney Kıbrıs’a da satılan bir kısım ürünler var tabi ama yüzde 80’in üzerinde Türkiye ile iş birliği oluyor. Dolayısıyla adanın ticaret hacmi arttıkça Türkiye ile olan ikili hacim de aynı oranda artmış oluyor aslında. Biz burada ticaretten de öte adaya stratejik önemi açısından bakıyoruz. Ticaret ikincil derecede kendiliğinden gelmiş oluyor.”
