Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın “Merkezin Güncesi” blogunda yayımlanan “İstihdamda Sektörel Kaymalar ve Çalışan Geçişleri” başlıklı analiz, 2025 yılında Türkiye işgücü piyasasında sanayi sektörünün istihdam payının azaldığını, hizmetler sektörünün ise payını artırdığını ortaya koydu. TÜİK ve SGK verilerine dayanan analiz, sektörel geçişlerin esnekliğini ve çalışanların yeniden iş bulma oranlarını inceliyor.
HİZMET SEKTÖRÜNÜN PAYI ARTTI
TÜİK’in ücretli çalışan verilerine göre, 2024 Mayıs-2025 Mayıs döneminde toplam istihdam yüzde 1,2 artarak 32,3 milyon kişiye ulaştı. İstihdamın sektörel dağılımında belirgin değişimler yaşandı.
Sanayi sektörü istihdamı 157 bin kişi (yüzde 3,1) azalırken, inşaat sektörü 83 bin kişi (yüzde 4,6), hizmetler sektörü ise 258 bin kişi (yüzde 2,9) artış kaydetti. Hizmetler sektörünün istihdam payı, ekonomik gelişmişlik düzeyiyle uyumlu olarak yükseldi.
Bu değişim, teknolojik ilerlemeler, tüketici tercihlerinde hizmetlere yönelim ve küresel rekabetin imalat süreçlerini farklı ülkelere kaydırmasıyla açıklanıyor. Yüksek gelirli ülkelerde hizmetler sektörünün istihdam payı yüzde 70’in üzerindeyken, Türkiye’de bu oran OECD ortalamasının altında olsa da artmaya devam ediyor. Sanayi sektörünün payı ise yüzde 25 civarında seyrediyor, bu da OECD’den yaklaşık 5 puan yüksek.
ÇALIŞAN GEÇİŞLERİNDE ESNEKLİK
SGK’nın 4A kapsamındaki verilerine göre, 2024 Mayıs’ta işten ayrılan 835 bin kişiden yüzde 67’si (563 bin kişi) bir yıl içinde yeniden iş buldu. İmalat sanayiinde işten ayrılan 172 bin kişinin yüzde 68’i (117 bin kişi) 2025 Mayıs’ına kadar yeni bir işe geçti. Bu oran, imalat sanayiindeki istihdam kaybının işsizlik oranını artırma riskinin düşük olduğunu gösteriyor. İşgücü piyasasının hareketliliği, 2024’ün işten işe geçişte en yüksek yıl olmasına katkı sağladı.
Sektörler arası geçişlerde, imalat sanayiinden ayrılanların yüzde 49’u hizmetler sektörüne, yüzde 34’ü imalatın farklı alt sektörlerine, yüzde 15’i ise inşaat sektörüne yöneldi. 2025’te işgücüne katılım oranı yüzde 53,5, işsizlik oranı ise yüzde 8,6 olarak gerçekleşti. Bu veriler, işgücü piyasasının değişen koşullara uyum sağlama kapasitesini yansıtıyor.
İŞGÜCÜ PİYASASININ DİNAMİKLERİ
Analiz, Türkiye’nin işgücü piyasasının esnek yapısını vurguluyor. 2024-2025 döneminde işten ayrılanların %23’ü bir ay içinde, %67’si ise bir yıl içinde yeni iş buldu. Bu oran, pandemi sonrası toparlanma yılı olan 2020 hariç, son yılların en yüksek seviyesine işaret ediyor. İmalat sanayiindeki geçişler, genel ortalamayla uyumlu bir yeniden istihdam oranı sunuyor.
Türkiye’de sanayi sektörünün istihdam payı, yüksek gelirli ülkelere kıyasla hâlâ yüksek. Ancak, ekonomik kalkınma süreciyle bu payın azalması ve hizmetler sektörünün ağırlığının artması bekleniyor. TCMB, bu değişimin küresel eğilimlerle uyumlu olduğunu ve teknolojik üretkenlik artışlarının bunda rol oynadığını belirtiyor. İşgücü piyasasının bu dönüşüme adapte olması, ekonomik esneklik açısından olumlu bir işaret.
