Türkiye’de elektrik elektronik ve tarım denildiğinde akla ilk gelen şehirlerden olan Manisa, gerçekleştirdiği ihracatla sadece ülke çapında değil global pazarda da başarısını sürdürüyor. İhracatta 5 milyar Doları aşarak, ülkemizdeki sırasını koruyan ve katma değerli üretimi ön planda tutan ilimizi, Ticaret Odası Başkanı Mehmet Yılmaz ile konuştuk…
1.Manisa Ticaret ve Sanayi Odası olarak gösterdiğiniz faaliyetlerden söz eder misiniz? Üyeleriniz ağırlıklı olarak hangi sektörlerde ekonomiye katkı sağlıyorlar?
Manisa Ticaret ve Sanayi Odası olarak her gün değişen ekonomik, sosyal ve bilimsel gelişmeleri önceden analiz ederek üyelerimiz, ilimiz ve Manisamız için rasyonel adımlar atmaya gayret ediyoruz. Kısaca 2019 yılından günümüze kadar ortaya çıkan gelişmeleri özetlemek ve bu resim içerisinde faaliyetlerimizi değerlendirmek yararlı olabilir.
Önce dünyayı sarsan pandemi daha sonra ortaya çıkan tedarik zinciri ve başta enerji olmak üzere girdi maliyetlerindeki yükseliş, tüm ekonomik ve sosyal dengeleri bozdu. Pandemi ile mücadelede yapılan devlet harcamaları, bozulan tedarik zinciri, mal ve hizmetler arzındaki daralma gibi faktörler sonucu, artan enflasyon ülkemiz gibi birçok ülkede en önemli sorun olmaya başladı. Başta ABD ve AB Bölgesi olmak üzere küresel ekonomide son 40 yılın en yüksek enflasyon oranlarına ulaşıldı. Örneğin, ABD’de ortalama yüzde 2 olan enflasyon, Mayıs 2021’de birden artarak, Temmuz 2022’de yüzde 9,1 oldu. Bu oran 40 yıl önce, 1981’de hesaplanan yüzde 9,61’e yakın bir oran oldu. Benzer şekilde AB Bölgesinde Kasım 2022’de açıklanan yüzde 10,6 enflasyon oranı, bölgedeki son 30 yılın en yüksek oranı oldu.
Ülkemizde enflasyonun küresel ekonomilere paralel arttığını görmek mümkün. Kasım 2022 açıklanan yüzde 85,51 TÜFE, 1998 yılından sonra en yüksek oran olarak tarihe geçti.
Bütün bunlara, Şubat 2022 yılında başlayan ve başta AB Bölgesi olmak üzere birçok bölgeyi olumsuz etkileyen, enerji ve tahıl fiyatlarının artmasına neden olan, Rusya-Ukrayna savaşı eklenince, küresel ekonomide dengeler iyice bozuldu.
Yüksek enflasyon ile mücadele etmek bütün ekonomilerin önceliği olmaya başladı. Başta ABD ve AB Merkez Bankaları olmak üzere politika faizlerini artırarak ekonominin soğumasını sağlamaya çalıştılar. Başta FED olmak üzere, AB Merkez Bankası son yılların en yüksek gösterge faiz oranları kararlarını almaya başladı. Mayıs 2023 itibarıyla AB Bölgesi yüzde 10,6 olan enflasyon oranını yüzde 6, ABD ise yüzde 9 olan bu oranı yüzde 4 seviyesine düşürmeyi başardı. Ancak, enflasyonda yaşanan bu olumlu gelişme, artan faiz oranları sonucu fon maliyetlerinin artmasına ve dolaysıyla yatırımların azalmasına neden oldu. Başka bir ifade ile ekonominin çarkları yavaşlamaya başladı. Başta Almanya olmak üzere, birçok AB ülkesinde resesyon olmasa bile ekonomik durgunluk endişeleri ifade edilmeye başlandı.
Ülkemizde ise yüksek enflasyon ile mücadele devam etmekte. Yüzde 80’lerden yüzde 40’lara düşen enflasyon, 2023 yıllık bazda ilk çeyrek ekonomik büyümenin yüzde 4 civarında olması, olumlu olarak değerlendirilebilir. Ancak, işletmelerin fon kaynaklarına ulaşmada yaşadığı zorluklar, fonlama maliyetlerinin yüksek oluşu ve kurlardaki değişimin ne yöne evrileceği endişeleri, en önemli gündemimiz oldu.
Az önce bahsettiğimiz küresel ve yerel gelişmelerin Manisa’ya yansımalarına bakacak olursak, ekonomimizin birçok olumsuzluğa rağmen, iyi yolda olduğunu ifade etmek gerekir.
Dünyada ve ülkemizde yaşanan ekonomik sıkıntılar içerisinde, Manisa olarak daha çok çalışmaya ve üretmeye devam ettik. İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından 1993 yılından bu yana her yıl yapılan ülkemizin ilk 500 Sanayi Kuruluşu çalışmasının 2021 yılı sonuçlarına göre, ilk 500 listesinde Manisa’dan 24 firma yer aldı. İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasında da 12 firmamız yer aldı. 2023 sonuçlarında da benzer sayıda işletme ile yer alacağımızı düşünüyorum.
Yine aynı şekilde Manisa ihracat sıralamasında da zirvede kaldı. Geçen yıl olduğu gibi ihracatta 5 milyar Doları aşarak, ülkemizde yedinci sıramızı korumayı başardık. 2022 yılı ihracatımızın sektörler itibariyle dağılımına baktığımızda; ilk sırada 2 milyar Dolar ile toplam ihracatımızın yüzde 43’ünü gerçekleştiren Elektrik ve Elektronik sektörü gelmekte. Bu sektör Manisa için en önemli konumdadır.
İkinci sırada yaklaşık 736 milyon Dolar ile (yüzde 14) İklimlendirme Sanayi ve 681 milyon Dolar (yüzde 13) ile Otomotiv Endüstrisi gelmekte. Sıralamada 218 milyon Dolar ile Kuru Meyve ve Mamulleri (yüzde 4), 193 milyon Dolar ile Makine ve Aksamları (yüzde 3,7) gelmekte. Manisa olarak son üç yılda sektörler itibarıyla sıralamamız aşağı yukarı bu şekilde olmuştur.
2.2022 yılında yaptığınız faaliyetlerden söz eder misiniz? 2023 yılında ne gibi faaliyetler yapacaksınız?
Oda olarak geçtiğimiz yıl ulusal ve uluslararası birçok kurum ve kuruluş ile istişareler ve karşılıklı ziyaretlerde bulunarak üyelerimiz ve ilimiz için önemli adımlar atarak projeler gerçekleştirdik. Üyelerimizin uluslararası pazarlara ulaşabilmeleri için başta ABD olmak üzere Japonya, Türki Cumhuriyetler ve Balkan coğrafyasından birçok ülkede yatırım yapılacak alanlar ile ilgili toplantılar, seminerler ve görüşmeler gerçekleştirdik. İhracat kapasitemizi artırmak amacıyla üyelerimizin ve meslek komitelerimizin, dış pazarlama açılmalarının anahtarı olan, fuarlara katılımını gerçekleştiren projeler hayata geçirdik. Almanya, İtalya, Balkan Ülkeleri ve Arap coğrafyasında gerçekleşen bu fuarlar ve ziyaretlerde oldukça önemli ilişkiler geliştirdik.
AB İş Dünyası Diyaloğu Projesi kapsamında beş ulusal ve uluslararası Oda ve Borsa ile gerçekleştirdiğimiz AB Projesi kapsamında üyelerimize iş geliştirme ve işletmelerimize danışmanlık faaliyetleri gerçekleştirdik. 2023 yılında Eylül ayında açılması planlanan bu projelerin ikinci safhasında proje geliştirmek için Brüksel’de proje tanıtım ve geliştirme faaliyetlerine katılım sağladık
Malum önümüzdeki dönemin en önemli konularından biri AB Yeşil Mutabakatı. 2019 yılı Kasım ayında AB tarafından oluşturulan, Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde iklim değişikliği, sera gazı emisyonlarının azaltılması, yenilenebilir enerji kullanımı konuları olmak üzere, çevresel ve sürdürebilirlik konularında çalışmamız gerekiyor.
Daha önce de ifade ettim, Avrupa’ya ihraç edilecek ürünlerin “Yeşil Pasaporta” sahip olması gerekecek. Bu nedenle Mutabakata uygun üretimlerin gerçekleştirilmesi önümüzdeki dönemin önemli başlıkları arasında olacağını düşünüyorum. Manisa olarak mevcut üretim biçimi ile Mutabakat arasında uyumu rahatlıkla sağlayabileceğimizi de belirtmek isterim. 2023 yılında gerçekleşecek yeni yatırımlarımızın, Yeşil Ekonomi veya Yeşil Devrim çerçevesinde hassasiyetle değerlendirileceğine olan inancım tamdır.
Yeşil Dönüşüm konusunda Oda olarak geçmişte yaptığımız birçok projede olduğu gibi bugün de iş dünyasının sorunlarına merhem olmaya devam ediyoruz. Bu bağlamda Manisa Ticaret ve Sanayi Odası olarak yeşil dönüşüm yolunda, enerji verimliliği merkezi kuruyor ve iş dünyamızın ihtiyaç duyacağı önemli bir misyonu yerine getiriyoruz.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı “üreten şehirler kapsamında” yaptığımız proje, başarılı bulunarak yürütülmeye başlandı.
3.Kentinizdeki turizm, tarım ve lojistik sektörlerinin ülke ekonomisine katkısı anlamında neler söyleyeceksiniz?
Manisa ile ilgili diğer ekonomik verilere bakıldığında, işsizlik oranı ülke ortalamasının çok altında yaklaşık yüzde 5-6 seviyelerinde seyretmektedir. TR33 Bölgesinde kişi başı milli geliri yaklaşık 8 bin Dolar ile ilk sıradadır.
Bir tarım şehri olan Manisa kuru üzüm üretiminde yıllık yaklaşık 290 bin ton üretim ile dünya üretiminde ilk sıradadır. Ülkemiz kuru üzüm üretiminin de yaklaşık yüzde 90’ını tek başına üretmektedir. Son yıllarda yapılan ekimlerle zeytin üretiminde ulaştığı 150 bin ton ile yine ilk sıradadır. 26 milyon adet zeytin ağacı ile ilk sıradadır. Yine TÜİK verileriyle et tavuğu sıralamasında ilk sırada, yumurta tavuğu sıralamasında ise Afyonkarahisar’dan sonra ikinci sıradadır. Diğer tarım ürünlerine bakıldığında ise tatlı patates üretiminde birinci, tütün üretiminde ikinci ve salçalık domates üretiminde üçüncü sıradadır.
