Kârlılık baskılandı, bankalar ağır yükler taşıdı

 Türkiye 2023 yılında enflasyonla tekrar yüzleşerek zorlu bir dönemece girdi. Bu zorlu süreci kendi içinde iki döneme ayırmak gerekiyor. Biri seçimden evvelki dönem, bir diğeri ise seçimden sonraki. Çünkü regülasyonlar, uygulamalar iki dönemde farklılaştı ve şu an dengelenme ve normalleşme sürecine girildi. Ortodoks politikalara kademeli bir geçiş Bu geçişi son derece pozitif ve doğru bulduklarını söyleyen Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, bu noktada yerinde adımlar atıldığının altını çiziyor. Normalleşme sürecinin de tüm partiler tarafından titizlikle yönetildiğini belirten Baştuğ; “Burada kademeli geçişe vurgu yapmak istiyorum. O kademeli geçişte daha yapacağımız çok şey var. Yön, istikamet bize göre pozitif” diyerek, bu konuda çok doğru adımlar atıldığının, fakat sürecin henüz başında olunduğunun altını çiziyor. Enflasyonun en fazla etkilendiği alanlarından biri olan bankacılık, enflasyona maruz kalan diğer sektör şirketlerinden farklı olarak; sabit yatırımları düşük, asıl sermayesi para olan bir alan. “Geçen yılın ortalama enflasyonu yüzde 72 iken bankacılığın sermaye getirisi yüzde 50’de kaldı. Bu sene de yine yüzde 40 civarında kalacak bir sermaye getirisi var. Tabii bu sermaye getirisi enflasyon karşısında bankaların sermayelerini yitirdiğini gösteriyor. Bizim sermayelerimiz BBVA enflasyon muhasebesi uyguluyor. Bizim Türkiye'de yaptığımız bütün kâr İspanya'da enflasyon muhasebesi ile konsolide ediliyor. Biz 2022 sene sonunda 58,5 milyar TL kâr yaptık. İspanya'da bu kar 10 milyar TL” diyen Baştuğ, eğer Türkiye’de enflasyon muhasebesi uygulansaydı oluşacak olan kârın bu civarda olacağını söylüyor. Ekonomik faaliyetin kalbi konumundaki bankacılık sektörü, finansal istikrar ve sürdürülebilir büyümede önemli bir rol oynadığı gibi refah artışına ve istihdama da katkıda bulunur. 2023 yılında ülke ekonomisindeki kırılganlığı derinden hisseden ve bu kırılganlıkla mücadele ederek kilit rol üstlenen bankacılık sektörünün 2023 yılı değerlendirmesi ve 2024 yılına ilişkin beklentilerini Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ ile konuştuk.

“SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜMEYE DESTEK KRİTİK BİR BAŞLIK”

Bankacılık sektörünün gündeminde en çok sıklıkla değişen yasal düzenlemeler ve bunların bilançolara etkisi olduğunu söyleyen Recep Baştuğ, “Özellikle yılın ilk yarısında kredi faizlerindeki sınırlamalar ve hızla artan fonlama maliyetleriyle kredi-mevduat makasında negatif bir görünümle yüzleştik. Pozitif yönlü yavaş bir düzelme trendi içindeyiz. Ancak hala ciddi bir yolumuz var. Enflasyon, politika faizi ve kredi-mevduat faizleri arasında sağlıklı bir ilişki oluştu. Faizlerde sadeleştik. Finansmana erişim pozitif bir gelişim içerisinde. Bundan sonra sektörün ana faaliyet alanına odaklanması ve sürdürülebilir büyümeye desteğini sürdürmesi oldukça kritik. Kredi faizlerinin yükselmesi haliyle talepte bir düşüşe neden oldu. Üstelik seçici kredi politikaları kapsamında kredilerdeki sınırlamalar da halen devam ediyor. Tabii ki bunlar da büyüme oranlarına yansıyor. Yılın ilk yarısında gördüğümüz hızlı kredi büyüme trendi, ikinci yarıda yerini daha durgun ve temkinli bir görünüme bıraktı. Yıllık bazda TL kredi büyümesi yüzde 57 ile enflasyonun altında kaldı” ifadelerini kullandı. Kredi büyümesine temel katkının yılın ilk yarısında kredi kartı alacaklarından geldiğini söyleyen Baştuğ, elde ettikleri son verilere de değinerek şunları söyledi; “Yıllık büyüme kart dahil yüzde 166 (kart hariç yüzde 43) tüzel tarafta yıllık büyüme yüzde 47 seviyesinde ve trende bakınca son aylarda özel bankalarda ivmelenme görüyoruz. Burada seçici kredi büyümesini teşvik eden, yatırıma ve ihracata yönelik kredilerin canlandırılması için önemli bir ajanda olduğunu biliyoruz. Kredilerdeki yavaşlama trendi ile birlikte artan TL mevduat odağıyla sektörün TL kredi-mevduat oranı uzun yıllar sonra yüzde 100’ün oldukça altında seyrediyor. KKM yıl boyu sektörün en büyük gündemi olmaya devam etti. Son dönemde KKM’den çıkış kapsamında gelen regülasyonlar ile sektör odağını dönüşüm hedeflerine çevirmiş durumda. Ağustos sonu 127 milyar Dolar olan KKM hacmi 94 milyar Dolara geriledi. Kârlılık tarafında ise; Sektörün sermaye kârlılığı, enflasyonun altında seyretmeye devam etti. Enflasyona endeksli tahvil gelirleri sektörün marjlarını desteklese de, çekirdek faiz marjlarında ciddi daralma gördük. Son dönemde artırılan zorunlu karşılık oranlarının bankalara çok yüksek maliyetler getirmesi ise bilanço üzerindeki bir diğer yük ve zorluk oldu. Kârlılığın baskılandığı, bankaların ağır yükler taşımak zorunda kaldığı böyle bir yılda sermaye yönetimi açısından da kritik bir dönemden geçiyoruz. Sektörün sermaye yapısının ve sermaye yeterlilik oranlarının hâlâ çok iyi seviyelerde olduğunu düşünüyoruz.”

ÖNCELİK BİLANÇOYU SAĞLIKLI YÖNETMEK

2023 yılını değerlendirerek 2024 yılına ilişkin hedeflerini paylaşan Baştuğ, “2023 yılı boyunca en büyük önceliğimiz; bilançomuzu sağlıklı yönetmek, finansal dayanıklılığımızı güçlendirmek oldu. Bunun için en önemli odağımız güçlü sermaye yapımızı korumak oldu. Bilançomuzu Türk lirası odağı ile yönettik, önümüzdeki dönemde de yönümüz bu. TL kredilerin toplam kredilerimiz içindeki payı yüzde 72’ye, TL mevduatların payı ise yüzde 62’ye yükseldi. Düzenlemelerin getirdiği potansiyel yükler nedeniyle bu yıl en önemli odağımız KKM oldu. 2021’den bu yana döviz mevduat hacmimiz 8 milyar Dolar azaldı. Bundan sonrası için ana odağımız standart TL mevduata dönüşümü hızlandırmak olacak. TL vadesiz mevduat hacminde özel bankalar arasındaki liderliğimizi sürdürüyoruz. Bu, müşterilerimizin ana bankası olduğumuzun önemli bir göstergesi. Buradaki odağımız 2024’te de sürecek. TL kredilerde bu yıl da 683 milyar TL’lik portföyümüz ile liderliğimizi sürdürmeye devam ediyoruz. Yılın ilk 9 ayında özel bankalar arasında yüzde 1’in üzerinde pazar payı kazanarak konumumuzu güçlendirdik. Tüzel tarafta son yıllardaki ivmemizi koruyarak liderliğimizi sürdürdük. Bireysel tarafta, bizim için stratejik alanlarda ve ödeme sistemlerinde öncülüğümüz devam etti. Önümüzdeki dönemde de hem aktif hem fonlama taraflarında, tabana yaygın ve müşteri kaynaklı büyümeye devam edeceğiz. Dengeli bilanço yapımızı sürdüreceğiz. İhtiyatlı risk politikamızla aktif kalitemizi önceliklendirmeye devam edeceğiz. Riski ve getiriyi gözeten bir büyüme stratejisi izleyeceğiz. Takipteki alacak oranımız yüzde 1.9’a kadar geriledi. Ancak önümüzdeki dönemde sektör genelinde sıkılaşan para politikasını etkisiyle takipteki alacaklarda bir miktar artış bekliyoruz. Bilançomuzu bu döneme en iyi şekilde hazırladık, 47 milyar TL karşılık bakiyemizle burada özel bankalar arasında en büyük hacim bizde. Yüksek karşılık stratejisi ve tahsilat performansı ile bu konuda ihtiyatlı ve güçlü duruşumuzu sürdüreceğiz” şeklinde konuştu.

 MÜŞTERİDE DERİNLEŞME VE HİZMET MODELİNİ GELİŞTİRME

Yüksek müşteri kazanımı ile rekabette önde olan bankalardan biri olduklarını dile getiren Recep Baştuğ, “Sektörde bu alanda daha önce deneyimlediğimiz hız ve maliyette yükselen bir rekabet söz konusu” diyerek rekabette en büyük ayrıştıkları noktanın zararına müşteri kazanmamak olduğunu söyledi. Artan maliyetlerle mevcut müşteride derinleşmenin öneminin daha da arttığını belirten Baştuğ, şöyle konuştu; “24 milyon müşteri tabanımızla çok geniş bir müşteri kitlesine hizmet sunuyoruz. Bu kadar geniş bir müşteri tabanına kesintisiz hizmet verebilmek ve onlara çağın olanaklarını sunabilmek için dijitalin tüm imkânlarından yararlanmak zorundayız. 15 milyona yakın müşterimiz dijital kanallarımızı aktif kullanıyor. Çok yakın zamanda tüzel müşterilerimize de dijital kanallardan müşteri olma olanağı sunmaya başladık. Dijital ürün yelpazemizi genişleterek tüm kredi ürünlerimizi platformlarımıza entegre ettik. Hedefimiz, geniş müşteri kitlemize tüm temas noktalarında en iyi müşteri deneyimini sunmak. Bu hedef doğrultusunda en büyük yardımcımız yapay zekâ ve büyük veri analizi olacak. Analitik modelleri daha fazla alana entegre ederek, müşterimizin ihtiyaçlarını daha iyi anlayacağız. Sektördeki en iyi tüzel dijital alt yapısı ve buradaki gücümüzü destekleyen en gelişmiş risk modelleriyle fark oluşturmaya devam edeceğiz. Mobile yatırımlarımızı sürdüreceğiz. Tüm ihtiyaçların mobilden karşılanabilmesini ve ihtiyaç duyulan her anda insan teması ile hizmet vermeyi hedefliyoruz. Gerçek zamanlı, akıllı ve kişiye özel içerikler ile müşteri deneyimini en üst noktaya taşıyoruz. Böylece, dijitalin satışlarımızdaki ve müşteri kazanımındaki payını artırmaya devam edeceğiz. Tüm bunların yanı sıra şubelerimizin etkinliğini artırarak, şube çalışanlarımızın katma değerli süreçlere daha fazla zaman ayırması için çalışmaya devam edeceğiz.”

KARBONSUZLAŞMA HEDEFİNİ AÇIKLAYAN İLK BANKA

Son olarak ülkemiz ve tüm dünya için hayati bir önem taşıyan sürdürülebilirlik kavramına değinen Baştuğ, bu noktadaki sorumluluklarını hep bankacılığın üstünde gördüklerini belirtti. Hedeflerinin yeşil dönüşümü tabana yaymak ve karbon yoğun sektörlerdeki riski azaltmaya devam etmek olduğunun altını çizen Recep Baştuğ, sözlerini şu şekilde tamamladı; “Bildiğiniz üzere, kömürden çıkış taahhüdümüzü bir adım öteye taşıyarak diğer karbon yoğun sektörler için de ara dönem karbonsuzlaşma hedeflerini açıklayan Türkiye’den ilk banka olduk. Yenilenebilir enerjiye sunduğumuz finansmanda da iş birliklerimizi genişletmeye, bu alandaki katkımızı sürdürmeye devam ediyoruz. Bu başlıktaki bir diğer önemli önceliğimiz “kapsayıcılık”. Kadınların ekonomiye katılımını artırmak kapsayıcılığın çok önemli bir parçası. Başlattığımız ‘Hesabını Bilen Kadınlar’ programıyla, kadınların finansal okuryazarlığını artırarak ekonomik ve sosyal hayata aktif katılımlarını desteklemek için çalışıyoruz. Bunun yanı sıra 17 yıldır Kadın Girişimci Programımızı sürdürüyoruz. Önümüzdeki dönemde de bu alanda yatırım ve programlarımız çeşitlenerek devam edecek.