Türkiye ile Almanya arasındaki ticari ilişkiler Avrupa’nın en önemli ekonomik bağlarından birini oluşturuyor. İki ülke arasında yıllara dayanan güçlü ticaret geleneğine değinen T.C. Köln Başkonsolosu Turhan Kaya, “Türkiye’de Alman şirketlerinin faaliyetleri sanayi üretimi, her türlü ürün ve hizmetlerin pazarlanması, perakende ve toptancılığa kadar birçok sektöre uzanmaktadır” diyor.
Kuzey Ren Vestfalya eyaleti ve özellikle Köln, Almanya’nın önemli ticaret merkezlerinden biri. Bu bölgenin Türkiye ile ticaretteki rolü nedir?
Bu soruya cevap verirken hem Kuzey Ren Vestfalya (KRV) eyaletinin hem de Türkiye’nin ekonomik özelliklerinden bahsetmenin faydalı olduğunu düşünüyorum. KRV Eyaleti, 839,1 milyar avro ile Almanya Gayri Safi Yurtiçi Hasılasının (GSYİH) beşte birini sağlamakta ve yabancı sermaye bakımından eyaletler arasında bir numaralı cazibe merkezi olarak kabul edilmektedir. Avrupa Birliği (EU-27) GSYH’sinin yüzde 4,5’ini tek başına üreten eyalet, Avrupa’nın en önemli ekonomi bölgelerinden biri olarak kabul edilmektedir 2022 yılında Kuzey Ren Vestfalya’daki sanayi şirketleri 411,1 milyar avro ciro elde etmiştir ve bu rakam tüm Alman sanayi sektörü cirosunun %17,9’udur. Eyalette 22.000’den fazla uluslararası şirket yer almaktadır. Yine coğrafi konumu nedeniyle eyalet batıya açılan bir kapı olarak konumlandırılmaktadır. Sahip olduğu havalimanı, karayolu ve demiryolu ile firmalar için lojistik avantajlar sunmaktadır.
KRV eyaleti, Almanya’nın ihracatında üçüncü, ithalatta ise birinci sırada yer almaktadır. 2023 senesinde 226,01 milyar avro ihracat, 285,64 milyar avro ithalat gerçekleştirmiştir.
2023’te Türkiye ekonomisinde yatırım, üretim, istihdam ve ihracat artmaya devam etmiş ve Gayri Safi Yurt İçi Hasılam (GSYH) yüzde 4,5’lik büyüme kaydetmiştir.
Türkiye’nin ihracatı son 20 yılda 7 kat artarak 36 milyar dolardan 2023 yılında 255,5 milyar dolara ulaşmış aynı dönemde milli gelirimiz de 5 kat artarak 230 milyar dolardan 1 trilyon 118 milyar dolara yükselmiştir.
Türkiye, 4 saatlik uçuş mesafesinde Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesi ile Orta Asya’yı kapsayan toplam 1,3 milyarlık bir nüfusa ve 28 trilyon ABD doları değerinde bir pazara kolay erişim sunmaktadır. 2022 yılında 85,2 milyon olan Türkiye nüfusunun 2030 yılında 88,4 milyona, 2040 yılında ise 92,3 milyona ulaşması beklenmektedir 2022 yılında nüfusunun yarısı 33,5 yaşın altında olan Türkiye, AB üyesi ülkelerle karşılaştırıldığında en genç nüfusa sahiptir. Türkiye, 34,3 milyon kişilik iş gücüyle Avrupa’nın ikinci en büyük iş gücü havuzunu oluşturmaktadır.
Alman şirketleri Türkiye’de 8 bin 41 yerel şirket kurup yatırım yapmıştır. Türkiye son 20 yılda 260 milyar dolar uluslararası doğrudan yatırım almış ve bunun içinde Almanya’nın payı 25 milyar dolardır. Yani toplamın yüzde 8,5’unu oluşturmaktadır. 2023 yılında 687 milyon dolarlık Alman doğrudan yatırımı ülkemize giriş yapmıştır.
Ülkemiz ile KRV eyaleti arasında gerçekleşen 2023 yılı dış ticarete verileri incelendiğinde, Almanya ve Türkiye arasında gerçekleşen ithalat ve ihracatta eyaletin en büyük paya sahip olan eyalet olduğu görülmektedir. Türkiye ile KRV eyaleti arasındaki ticaretin gelişimi incelendiğinde, 2023 yılı toplam dış ticaret hacminin 11,34 milyar avro olarak gerçekleştiği görülmektedir.
2022 ve 2023 yıllarına ait dış ticaret verileri incelendiğinde ise anılan dönemde KRV’nin ülkemize ihracatının geçen yılın aynı dönemine oranla yaklaşık aynı kaldığı ve 4,53 milyar avro (-%0,05) olarak gerçekleştiği, ülkemizden ithalatının da az bir düşüş göstererek 6,81 milyar avro (-%3,1) olarak gerçekleştiği görülmektedir. Türkiye’nin KRV eyaleti ile olan ticaretinde ülkemiz dış ticaret fazlası vermektedir. 2024 yılına ait veriler incelendiğinde ilk 2 aylık dönemde ülkemizden 1,18 milyar avro ihracat gerçekleştirildiği ve 0,72 milyar avro ithalat gerçekleştirildiği görülmektedir.
NRW Global Business tarafından açıklanan verilere göre Türkiye’den yatırım yapan 850 şirket KRV’de yer almaktadır. Ayrıca 2022 yılında en fazla şirket kurulumu Türk firmaları tarafından gerçekleştirilmiş olup, 91 yeni şirket kurulmuştur.
Ayrıca, Köln Messe’de düzenlenen fuarlara gerek milli gerekse bireysel düzeyde firmalarımız yoğun bir şekilde katılım göstermektedir. Köln’de düzenlenen Anuga, ISM, Eisenwarenmesse, Gamescom, Orgatec, Interzum, IDS, IMM, Anuga Foodtec, Kind+Jugen gibi fuarlar sektörlerinde dünyanın en önde gelen fuarlarıdır. Ülke bazında katılımcı sayısı bakımından ilk sıralarda yer almamız iki ülke arasındaki ticarete olumlu katkı sunmaktadır. Bu çerçevede Köln’de düzenlenen gerek dünyanın gerekse Avrupa’nın en önemli fuarlarında bulunmamız bizler için de çok önemlidir.
Almanya’nın önemli ekonomik merkezlerinden biri olan Köln, stratejik konumu ve güçlü ulaşım bağlantıları nedeniyle Türkiye’nin ticaretinde önemli bir rol oynamaktadır. Şehrin kavşak konumu malların dolaşımını kolaylaştırarak Türk ihracatının Avrupa’ya girişi için önemli bir geçiş noktası haline gelmektedir. Ayrıca, Köln’ün çeşitli kollardan oluşan ekonomisi ve sayıca büyük Türk topluluğu, iki ülke arasındaki iş bağlantıları ve ticaret ortaklıklarının gelişmesini desteklemektedir.
TÜRK FİRMALARINA SUNULAN DESTEKLER
Köln Başkonsolosluğu olarak, Almanya’ya ihracat yapan Türk firmalarına nasıl bir destek sunuyorsunuz?
Almanya’daki Türk Başkonsoloslukları Almanya’ya ihracat yapan Türk şirketlerinin ihracatını destekleyerek Ticaret Ataşelikleri vasıtasıyla çeşitli hizmetler sunmaktadır. Bu hizmetler aşağıda sıralanmıştır:
Ticaretin Teşviki: Türk ürünlerini tanıtmak ve Alman şirketleriyle ağ oluşturma fırsatları sunmak için ticaret heyetleri, sergiler ve iş forumları düzenler.
Pazar Bilgisi: Türk şirketlerinin Alman pazarı trendlerini, düzenlemelerini ve tüketici tercihlerini anlamalarına yardımcı olmak için pazar araştırmaları, öngörüler ve analizler sunar.
Belge Yardımı: İhracat için gerekli olan vize, izin, menşe belgeleri ve diğer düzenleyici gereksinimler konusunda belge yardımı sağlar.
Ağ Kurma: Alman ithalatçılar, distribütörler ve potansiyel iş ortaklarıyla bağlantı kurmayı, iş eşleştirme ve tanıtımlar aracılığıyla desteklemeyi kolaylaştırır.
Destek: Türk ihracatçıları adına ticaret engelleriyle, anlaşmazlıkların çözümüyle ve Alman makamları ve kuruluşları ile adil ticaret uygulamalarının teşviki konusunda destek verir.
Lojistik Destek: İhracat sürecini kolaylaştırmak için taşımacılık, gümrük prosedürleri ve nakliye düzenlemeleri konusunda lojistik destek ve rehberlik sağlar.
Genel olarak, Türk Başkonsoloslukları Almanya’da Türk şirketlerinin Alman pazarına ürün ihracatı yapmak isteyenler için önemli kaynaklar ve savunucular olarak hizmet vermektedirler.
Başkonsolosluğumuz, Düsseldorf Ticaret Ataşeliğimizle birlikte:
– Görev bölgemizdeki makroekonomik durumun takip edilmesi ve güncel gelişmeler hakkında Bakanlığımız ve Türk firmalarının bilgilendirilmesi,
– Görev bölgemizdeki Türk firmalarının talep ettikleri bilgilerin paylaşılması,
– Türk firmalarının yaşadıkları sorunlara çözüm bulunmasına ilişkin yardımcı olunması,
– Şirket kurmak isteyen firmalarımıza şirket kuruluş süreçlerine ilişkin bilgi paylaşılması, ayrıca eyaletin sunduğu fırsatların ve karşılaşabilecekleri zorluklara ilişkin bilgi aktarılması,
– Firmalarımızın fuarlardaki stantlarının ziyaret edilmesi, özellikle Köln’de düzenlenen ve sektörlerinde dünyanın en büyük fuarları olarak değerlendirilen fuarlarda Türk katılımcılarla bir araya gelinmesi,
– Alman firmalarının Türkiye’ye yatırım yapmak veya ülkemizden ithalat yapmak talebinde bulunmaları halinde ilgili taleplerin ilgili kurumlara aktarılması,
– Türk İş İnsanı Dernekleri ile yakın bir iş birliği içerisinde çalışılması ve dernekler tarafından düzenlenen etkinliklere katılım sağlanması faaliyetlerini yürütmekteyiz.
Almanya, Türkiye’nin en önemli ticaret partnerlerinden biri. Almanya ile ticaretin Türkiye ekonomisine katkısı nedir?
Almanya, Türkiye’ye yapılan doğrudan yabancı yatırımlarda hem yatırımların yapıldığı süre hem de yatırım yapan şirketlerin sayısı bakımından lider konumdadır. Şu anda Türkiye’de Alman sermaye ortaklığında 7.250’nin üzerinde Türk ve Alman şirketi bulunmaktadır. Türkiye’de 1980’den beri Alman şirketlerinin yatırım hacmi yaklaşık 14,5 milyar USD dolayındadır. Yatırımların büyük payını, Türkiye’de yüz binlerce kişiye istihdam yaratan “Greenfield yatırımları” olarak ifade edilen uzun vadeli yeni yatırımlar oluşturmaktadır.
Türkiye’de Alman şirketlerinin faaliyetleri sanayi üretiminden, her türlü ürün ve hizmetlerin pazarlanmasından, perakende ve toptancılığa kadar birçok sektöre uzanmaktadır.
Almanya ile çok eskiye giden tarihsel dostluğumuzun bugün gittikçe artan oranda ekonomik alana da yansıması iki ülke ilişkilerinin geleceğine daha güvenle bakmamıza sebep olan muazzam bir sinerji yaratmaktadır. Türkiye ve Almanya arasındaki yakın ekonomik ilişkiler, iki ülke arasındaki ilişkilerin en önemli yapı taşlarından birisini oluşturmaktadır. Geçmişten günümüze iki ülke arasındaki ilişkiler giderek artmaktadır. Hem Alman şirketleri tarafından Türkiye’de yapılan yatırımlar hem de Türk vatandaşları veya Türk kökenli Alman vatandaşları tarafından Almanya’da kurulan şirketler bu ilişkilerde önemli bir rol oynamaktadır.
Ülkemizin yabancı ülkelerle olan ikili ekonomik ve ticari ilişkileri dikkate alındığında, en yoğun ilişkilerin Almanya Federal Cumhuriyeti ile olduğu gözlenmektedir. Almanya 2023 yılında, önceki yıllarda da olduğu gibi, ülkemizin ihracatında birinci sırada yer alırken ithalatımızda Rusya Federasyonu ve Çin’in ardından üçüncü sırada yer almıştır.
Federal İstatistik Kurumu 2023 yılı dış ticaret verilerine göre Almanya’ya ihracatımız %1,8 azalarak 24,28 milyar avro olmuştur. İthalatımız ise %13,8 artarak 30,68 milyar avro olarak gerçekleşmiştir. 2023 yılında Almanya ile gerçekleştirdiğimiz dış ticaret hacmi yaklaşık 55 milyar avroya ulaşmıştır.
İki ülke arasındaki dış ticaret verileri incelendiğinde Almanya’ya en çok ihraç ettiğimiz ürünler arasında en önde motorlu taşıtlar ve parçaları, hazır giyim, makinalar, metal ürünleri, gıda ve elektrik ekipmanları gelmektedir. İthal ettiğimiz ürünler arasında önde gelenler ise motorlu taşıtlar aksam ve parçaları, mekanik ve elektrikli makinalar/ aksam ve parçaları, kimyasal ürünler, elektrik ekipmanları ve veri işleme ekipmanlarıdır.
Ülkemiz güçlü ekonomisi, geniş iç ve bölgesel pazarı, genç nüfusu, nitelikli ve rekabetçi işgücü, yeniliklere açık yatırım ortamı, coğrafi konumu, lojistik alt yapısı, Avrupa’nın enerji koridoru olması, bankacılık ve finans altyapısı, yüksek teknolojisi ve teşvik programları gibi unsurlarıyla birçok iş birliği imkânı için gerekli koşulları sunmaktadır.
Dileğimiz, daha fazla sayıda Alman firmasının gerek gelişen Türkiye iç piyasasından faydalanmak, gerekse coğrafi olarak yakın pazarlara açılımlarını gerçekleştirmek üzere Türkiye’nin sunduğu fırsatları değerlendirmesidir.
Aynı şekilde ihracatımızda birinci sırada yer alan Almanya’da, her geçen gün Türkler tarafından kurulan şirket sayısı artmaktadır. Ticaret Bakanlığı tarafından sağlanan ihracata yönelik devlet yardımlarıyla firmalarımız kendi birimlerinde Türk ürünlerinin tanıtımı ve pazarlanması faaliyetlerini gerçekleştirmektedir.
Almanya’da düzenlenen fuarlara gerek milli gerekse bireysel düzeyde firmalarımız yoğun bir şekilde katılım göstermektedir. Ülke bazında katılımcı sayısı bakımından ilk sıralarda yer almamız iki ülke arasındaki ticarete olumlu katkı sunmaktadır. Bu çerçevede Almanya’da düzenlenen gerek dünyanın gerekse Avrupa’nın en önemli fuarlarında bulunmamız bizler için çok önemlidir.
Korona krizi ile bozulan tedarik zincirleri, Ukrayna savaşı ile birlikte artan enerji maliyetleri, firmaların yakın ülke tercihleri gibi faktörler ile Türkiye de Alman ihracatçı, ithalatçı ve lojistik şirketleri için cazip hale gelmektedir.
Bu çerçevede ülkemizin sağlık hizmetlerindeki kalitesi, fiyat avantajı, Almanya’da yaşayan yaklaşık 3 milyon Türk nüfus ve iklim gibi çevresel avantajları dikkate alındığında, sağlık turizmi ve turizm konusunda iki ülke arasında iş birliği fırsatlarının geliştirilmesinin önemli olduğunu düşünüyorum.
Almanya’da enerji sektöründe yaşanan dönüşüm nedeniyle Türkiye’de yenilenebilir enerji sektöründe faaliyet gösteren firmalarımızın bu dönüşümde rol almalarının ve iş birliği için önemli bir potansiyel olduğunu değerlendiriyorum.
Diğer taraftan, AB bölgesinin gündeminde olan dijitalleşme ile değişen tüketici alışkanlıklarına uyum sağlamak ve buna yönelik hizmet sunmak firmalarımız açısından hayati öneme sahiptir.
Bu kapsamda, hızlı ve kaliteli ürün tedarikinde bir marka olan Türk firmalarımızın Almanya gibi önemli pazarlara girmeleri, tüketicilere daha kolay ulaşabilmeleri ve yeni iş alanlarında faaliyet göstermelerine olanak sağlamak amacıyla Bakanlığımızca çalışmalara devam edilmektedir.
Bu anlayışla, dijital platformlar aracılığıyla ihracat yapan firmalarımızı kuvvetlendirmek adına Ticaret Bakanlığımız tarafından destekler sağlanmaktadır. Sağlanan desteklerin, Türkiye ve Almanya arasındaki iş ilişkilerine ve dış ticarete katkı sağlayacağı görüşündeyim.
Almanya’da yaşlanan nüfus ve genç nüfusun aile işini devam ettirmeyi tercih etmemesi nedeniyle birçok şirketin kapanma ve devir süreçlerinde olduğunu görüyoruz. Türk firmalarının Almanya’daki şirketleri satın almaları firmalarımızın Almanya pazarına giriş ve hâlihazırda var olan teknik bilgi, bilgi birikimi ve tecrübe açısından çok önemli olduğunu değerlendiriyorum.
VİZE SORUNU İHRACATI NASIL ETKİLİYOR?
Almanya ile Türkiye arasında yaşanan vize alma sorunu, iki ülke arasındaki ihracatı nasıl etkiliyor?
Ülkemizden Almanya’ya gerek yatırım ve iş görüşmelerine gerekse fuar katılımları için gelen vatandaşlarımızın ya da nakliyecilerimizin son dönemde karşılaştığı en önemli sorunlardan biri vize temininde yaşadıkları güçlüklerdir. Özellikle vize randevularının geç verilmesi, işlem sürelerinde yaşanan gecikmeler nedeniyle mağduriyetlere yol açmaktadır.
Ayrıca, basit gerekçelerle vize taleplerinin reddedilmesi neticesinde ticari ve ekonomik ilişkilere ve karşılıklı yatırımlara da zarar verilebilmektedir. Son zamanlarda Almanya’da fuara katılmak üzere Almanya’ya gelmek isteyen bazı firmalarımızdan vize alamadıkları için eksik personelle fuara katılım sağladıkları ya da hiç katılamadıkları yönünde şikayetler artmıştır.
Ayrıca, vize başvuru sürecinin sonuçlanması haftalarca sürebilmektedir. Vize başvuruları sonucunda iş insanlarımıza, TIR sürücülerimize sadece 30 günlük hatta daha kısa süreli vizelerin verildiği durumlarla karşılaşılabilmektedir veya sürücülerimizin pasaportlarında daha önce Schengen vizeleri bulunmasına rağmen sürücülerimizin vize başvuruları “sunulan evrakların inandırıcı olmaması gerekçesi” ile reddedilebilmektedir. Bu süreç, başta taşımacılık firmalarımızın ve sürücülerinin zaman ve maliyet kaybına neden olmaktadır. Aynı zamanda, uluslararası rekabet güçlerine de zarar vermektedir.
Köln’de doğmuş veya Köln’e göç etmiş Türk gençleri için projeleriniz var mı?
Başkonsolosluğumuzun Köln’de yaşayan Türk gençlerini, devletimizin çeşitli kurumlarıyla destekleyen çeşitli faaliyet ve programları mevcuttur. Bu projeler:
– Kültürel Programlar: Türk gençlerinin kültürel kimliklerini korurken Alman toplumuna entegre olmalarına yardımcı olmak için Başkonsolosluğumuz tarafından çeşitli kurumlarımızla iş birliği halinde kültürel etkinlikler, atölyeler ve dil kursları düzenleme;
– Eğitim Fırsatları: Köln’de yaşayan Türk gençlerine sunulan burslar, değişim programları ve eğitim kaynakları hakkında bilgi sağlama; akademik başarıyı teşvik etme ve mesleki gelişimi destekleme;
– Girişimcilik Desteği: Köln’de yaşayan gençlerimize yönelik, meslek eğitimi alanlarında danışmanlık, kendi işlerini kurmalarına veya girişimcilik deneyimlerine yönelmelerini desteklemek üzere atölyeler, mentörlük programları ve çevre edinme etkinlikleri sunma;
– Kariyer Danışmanlığı: Türk gençlerine kariyer danışmanlığı, iş arama yardımı ve mesleki eğitim fırsatları sağlama; Alman iş piyasasında yol bulmalarına ve kariyer hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olma;
– Toplumsal Etkinliklere Katılım: Gençler tarafından yönetilen toplum projelerini, gönüllü girişimleri ve sosyal etkinlikleri destekleyerek Türk gençlerinin Köln’deki hem Türk hem de Alman toplumuyla bağlarını güçlendirme ve topluma katılım duygusunu geliştirme.
Başkonsolosluğumuz; başta Eğitim Ataşeliği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ataşeliği, Maarif Europe Vakfı, Yunus Emre Enstitüsü, Anadolu Üniversitesi Batı Avrupa Bürosu ve üniversitelerle iş birliği halinde yukarıda maruz alanlarda ilerleme kaydetmeyi hedeflemektedir.
