ABD’nin hafta sonu İran’ın Fordow, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerine yönelik hava saldırıları, küresel petrol piyasalarında sert dalgalanmalara yol açtı. Brent petrolün varil fiyatı, jeopolitik gerilimlerin etkisiyle 80 doların üzerini gördü.
GÜNCEL PETROL FİYATLARI
Brent petrol fiyatları cuma günkü 77,17 dolar ile yaptığı kapanışın ardından 80,34 dolara yükseldi. ABD’nin İran’daki nükleer tesislere düzenlediği saldırılar sebebiyle fiyatlar yüzde 2,5 primle 79 dolar civarında denge arayışına geçti. Bu seviye, 21 Ocak’tan bu yana en yüksek fiyat olarak kayıtlara geçti.
İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehdidi, küresel petrol arzının yaklaşık yüzde 20’sini oluşturan 20 milyon varillik günlük sevkiyatı riske atıyor. Uzmanlar, boğazın kapanması durumunda arz kesintilerinin petrol fiyatlarını hızla yükseltebileceğini belirtiyor. ABD Dışişleri Bakanı’nın Çin’e, İran’ı bu konuda caydırma çağrısı yapması, gerilimin diplomatik boyutunu öne çıkardı. Çin, İran’ın en büyük petrol alıcısı olarak bu süreçte kilit bir rol oynuyor.
HÜRMÜZ BOĞAZI’NIN KAPATILMASI PETROL FİYATLARINI NASIL ETKİLER?
İran’ın tehdidi üzerine Hürmüz Boğazı’nın kapanma ihtimali enerji piyasalarında endişe oluşturdu. İran parlamentosunun boğazı kapatma önerisine onay verdiği belirtilse de, nihai karar Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’ne ait. Boğazdan geçen petrolün büyük kısmı Çin, Hindistan, Japonya ve Güney Kore’ye ulaşıyor.
Petrol taşımacılığı maliyetleri, boğaza ilişkin güvenlik endişeleriyle hızla arttı. Orta Doğu’dan Çin’e giden çok büyük ham petrol tankerlerinin navlun ücretleri, saldırı öncesi döneme göre yüzde 61 yükselerek 72,4 Worldscale puana ulaştı. Tanker sayısındaki düşüş, taşımacılık şirketlerinin temkinli davrandığını gösteriyor. Küresel LNG ticaretinin yüzde 20’sinin de bu boğazdan geçtiği düşünüldüğünde, enerji krizinin boyutları genişleyebilir.
GOLDMAN SACHS TAHMİNDE BULUNDU
Goldman Sachs, Hürmüz Boğazı’nın uzun süreli kapanması durumunda Brent petrol fiyatlarının 100 doları aşabileceğini öngörüyor. Banka, boğazdan geçen petrol sevkiyatının bir ay boyunca yüzde 50 azalması halinde fiyatların 110 dolara ulaşabileceğini tahmin ediyor. İran’ın arzında 1,75 milyon varillik bir düşüş bile Brent’i 90 dolara taşıyabilir.
Uluslararası Enerji Ajansı, mevcut petrol tedarikinin iyi seviyede olduğunu belirtse de, Hürmüz Boğazı’nın kapanması durumunda piyasaların daha önce görülmemiş bir krize sürüklenebileceğini vurguluyor. Norveç merkezli Rystad Energy, bu senaryoyu petrol piyasaları için en ciddi tehditlerden biri olarak değerlendiriyor. OPEC’in mevcut arz koşullarına müdahale etmeyeceği açıklaması, fiyatların jeopolitik gelişmelere bağlı kalacağını gösteriyor.
