“ Rızkın onda dokuzu ticarettedir”, sahih kabul edilen hadislerden biri olmasa da çok yaygındır. Bu yaygın kanıya rağmen toplumda ticarete ve tüccara karşı var olan olumsuz bakış beni hep şaşırtmıştır. Bunu kimi zaman hasede dönüşmüş gıptaya, kimi zaman başaramamanın mazeretine, kimi zaman da yüzlerce yılın birikimi olan kültürel kodlara yormuşumdur. Bu kültürel kodları gösteren, ticaret, zenginlik, girişimcilik, fırsatları değerlendirme konularında, her biri güçlü birer zihin bariyeri olarak kabul edilebilecek öyle atasözleri ve deyimler var ki…
Bunların kimi masum tavsiyelerdir:
• Azıcık aşım, ağrısız başım…
•Büyük başın derdi büyük olur…
• Çoğu zarar, azı karar…
Bu sözlere uzun süre maruz kalanlar risk almanın, çok kazanmak için çabalamanın getireceği sorunlardan korkacaktır şüphesiz… Eğer tüm bu telkinlere göğüs gerip çabalasan da başarının senin elinde olmadığına dair atasözleri ve sahih olmayan hadisler de az değildir:
• Allah, yürü ya kulum, demiş…
• Allah, malı istediğine, ilmi ise isteyene verir…
Eğer hala kendine inanıyor ve çalışmak, girişimlerde bulunmak, zengin olmak istiyorsan uyarılar gelmeye başlar:
• Çok laf yalansız, çok para haramsız olmaz…
• Helal kazanç ile yağlı pilav yenmez…
• Çok kazanmak isteyen kaybeder…
• Çok kucaklayan, çok döker…
• Fazla aş, ya karın ağrıtır ya baş…
Bunlarda mı gözünüzü korkutmadı? Dostlarınız ve aile büyükleriniz, tabii ki iyi niyetle ve sadece sizi düşündükleri için tatlı sert direktiflerini sıralamaya başlarlar:
• Sırtını devlete dayayacaksın…
• SSK’lı bir işin olsun…
• Macera arama…
• İcat çıkarma…
Hele ki, iş kurmak için borç almayı ya da ortaklık kurmayı düşünüyorsanız aşmanız gereken başka bariyerler de vardır:
• Borç alan dert alır…
• Ortak atın beli sakat olur…
• Ortak malda hayır yoktur…
• Ortaklık danadan yalnız buzağı iyidir…
Ve sadece iş dünyamızın değil, toplumsal hayatımızın her alanını tarumar eden:
• Küçük olsun, benim olsun…
Tüm bu bariyerleri çok az kişi aşıp girişimci olabiliyor. Girişimde bulunanların da pek azı başarılı olabiliyor. Bu nedenle Türkiye’de bir teşebbüste bulunmuş, başarılı olmuş insanların hikâyeleri çok ilginç olur. Her biri birbirinden farklıdır ama hepsinin hikâyesinde yukarıda sıraladığım bariyerleri nasıl aştıklarına dair izler görülür. Değerli dostum Davut Doğan’ın yeni yayınlanan ve girişimcilik hikâyesini anlattığı Altın Bulmadan Zengin Olunmaz isimli kitapta da bu bariyerleri nasıl aştığını okuyabilir, muhteşem macerasını yakından izleyebilirsiniz. Genç girişimcilere ilham verecek bu güzel hikâyelerin birçoğundan maalesef habersiziz. Keşke daha fazla girişimci hayat hikâyesini yazsa…
