Brezilya’nın Belém kentinde düzenlenen COP30, iklim diplomasisinin en kritik dönemlerinden birine denk geldi. Paris Anlaşması’nın onuncu yılına girilirken, dünya ülkeleri hem küresel sıcaklık artışını 1,5°C ile sınırlandırma hedefini hem de sürdürülebilir kalkınma gündemlerini yeniden masaya yatırdı. Amazon Ormanları’nın ev sahipliği yaptığı bu zirve, sembolik olarak da iklim müzakerelerinin geleceğine dair önemli mesajlar verdi.
COP30’un en dikkat çekici yönü, beklentilere rağmen fosil yakıt geçişine ilişkin güçlü ve bağlayıcı bir ifadeye ulaşılamaması oldu. Taslak metinlerden tamamen çıkarılan bu başlık hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin farklı öncelikleri arasında köprü kurmanın zorluğunu bir kez daha gösterdi. Buna karşın, uyum finansmanının 2035’e kadar üç katına çıkarılması, Bakü–Belém 1,3 trilyon dolarlık finansman yol haritası, Küresel Uyum Hedefi için 59 gösterge setinin oluşturulması ve Adil Geçiş Mekanizması’nın kabulü önemli ilerlemeler olarak kayda geçti.
Belém Paketi çerçevesinde benimsenen kararlar; su, gıda, altyapı, sağlık ve ekosistemler gibi alanlarda dayanıklılığın artırılmasını amaçlayan bütünleşik bir yaklaşım sunuyor. Enerji sistemleri, endüstriyel karbonsuzlaşma, temiz yakıtlar ve güç şebekelerinin genişletilmesi konularında açıklanan girişimler ise küresel yeşil dönüşümün teknik ve finansal mimarisini güçlendirmeye hazırlanıyor.
Bu yıl ilk kez öne çıkan “Bilgi Bütünlüğü (Information Integrity) Bildirgesi”, iklim eyleminin yalnızca finans ve teknolojiyle değil, aynı zamanda güvenilir bilgi akışı ve toplumsal katılımla da desteklenmesi gerektiğini ortaya koydu. Brezilya’nın “COP of Truth”—“Hakikat COP’u”—vurgusu, iklim politikalarının şeffaflık ve güvenilirlik üzerine inşa edilmesinin önemini uluslararası topluma hatırlattı.
Türkiye açısından COP30, yalnızca iklim müzakereleri bakımından değil, çok taraflı iklim diplomasisinde yeni bir liderlik rolünün teyidi açısından da tarihi bir zirve oldu. 2022’de başlayan diplomasi trafiğinin sonucunda Türkiye, COP31’e ev sahipliği yapacak. Antalya’da düzenlenmesi planlanan COP31, Türkiye’nin iklim politikalarındaki kararlılığını, kurumsal kapasitesini ve uluslararası iş birliklerine açık yaklaşımını küresel ölçekte görünür kılacak. Liderler Zirvesi’nin İstanbul’da yapılması planı ise bu sürece stratejik bir boyut ekliyor.
Türkiye’nin güncellenmiş Ulusal Katkı Beyanı (NDC 3.0) ile 2035 yılına yönelik emisyon sınırlama hedefini güçlendirmesi, yenilenebilir enerji yatırımları, döngüsel ekonomi politikaları ve 2053 Net Sıfır vizyonu, ülkemizin COP31 başkanlığını içerik açısından da destekliyor.
İMMİB olarak tüm bu gelişmeleri, sürdürülebilir üretim, düşük karbonlu değer zinciri, yeşil dönüşüm yatırımları ve ticaretin iklim politikalarıyla uyumu çerçevesinde yakından takip ediyoruz. COP30’un ortaya koyduğu tablo hem ihracatçı sektörler hem de küresel değer zincirlerine entegre Türk sanayisi için önemli fırsatlar ve zorunlu dönüşüm alanları içeriyor.
Önümüzdeki yıl Türkiye’de düzenlenecek COP31, yalnızca uluslararası iklim rejiminin değil, aynı zamanda iş dünyamızın yeşil dönüşüm vizyonunun da hızlanacağı bir kilometre taşı olacaktır.
