ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da düzenlediği etkinlikte, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu çok sayıda ülkeye karşılıklı gümrük tarifeleri getiren kararnameyi imzaladı ve bu adım küresel piyasalarda dalgalanmalara yol açtı. Avrupa Birliği’ne yüzde 20, Çin’e yüzde 34 gibi oranlarla uygulanacak tarifeler sonrası vadeli piyasalarda sert düşüşler yaşanırken, altın fiyatları rekor tazeledi ve tahvil faizleri geriledi.
TRUMP’IN TARİFE HAMLESİNE KÜRESEL TEPKİLER
ABD’nin korumacı ticaret politikaları, Trump’ın imzaladığı kararnameyle yeni bir boyut kazandı ve Türkiye dahil birçok ülkeye yüzde 10 ila yüzde 50 arasında değişen oranlarda gümrük vergisi getirildi. Türkiye, Birleşik Krallık ve Brezilya gibi ülkelere yüzde 10, Çin’e yüzde 34, Vietnam’a yüzde 46, Japonya’ya yüzde 24 ve Avrupa Birliği’ne yüzde 20 tarife uygulanacağı açıklandı.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, ülkelerin misilleme yapmaktan kaçınması halinde daha yüksek oranların gündeme gelmeyeceğini belirtirken, analistler bu adımın ticaret savaşlarını tetikleyebileceğini ifade etti. Beyaz Saray’daki törende konuşan Trump, bu politikayı ABD’nin “ekonomik bağımsızlık ilanı” olarak nitelendirdi.
Çin Ticaret Bakanlığı, kararın tek taraflı bir “zorbalık” olduğunu belirterek karşı tedbirler alacağını duyurdu. Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise tarifeleri “küresel ekonomiye büyük bir darbe” olarak tanımladı ve diyalog yoluyla çözüm arayışına hazır olduklarını vurguladı. Japonya ve Güney Kore gibi Asya ülkelerinden de olumsuz tepkiler gelirken, piyasalar bu gelişmelere sert satışlarla yanıt verdi.
PİYASALAR GÜVENLİ LİMAN ARAYIŞINDA
Trump’ın açıklamaları sonrası ABD piyasaları kapalıyken vadeli kontratlarda satış baskısı öne çıktı ve Dow Jones, S&P 500 ile Nasdaq endekslerinde ciddi düşüşler yaşandı. Yatırımcıların güvenli liman varlıklara yönelmesiyle ABD 10 yıllık tahvil faizi 13 baz puan gerileyerek yüzde 4,07’ye indi.
Altının ons fiyatı 3 bin 167,86 dolarla rekor kırdıktan sonra 3 bin 132 dolarda dengelenirken, dolar endeksi yüzde 0,2 düşüşle 103,1 seviyesine çekildi. Brent petrolün varili ise yüzde 0,8 kayıpla 73 dolardan işlem gördü.
Asya borsaları satıcılı seyrederken, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 3, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,4 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,8 geriledi. Avrupa’da ise DAX 40 yüzde 0,66, FTSE 100 yüzde 0,30 düşüşle kapandı ve vadeli kontratlar yeni güne negatif başladı. Analistler, ticaret savaşlarına dair endişelerin altın ve tahvil gibi güvenli limanlara talebi artırdığını, ancak petrol fiyatlarındaki düşüşün küresel büyüme korkularını yansıttığını belirtti.
TÜRKİYE’NİN DURUMU VE YURT İÇİ VERİLER
Türkiye, Trump’ın tarife planında yüzde 10’luk oranla yer alırken, bu oran Çin ve Vietnam gibi ülkelere kıyasla daha düşük kaldı. Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi dün yüzde 1,41 değer kaybederek 9.523,31 puandan kapandı ve bugün açıklanacak Mart ayı enflasyon verileri bekleniyor.
Ekonomistler, TÜFE’nin yüzde 2,87 artacağını ve yıllık enflasyonun yüzde 38,66’ya gerileyeceğini tahmin ederken, 2025 sonu enflasyon beklentisi yüzde 30,62 olarak öngörüldü. Dolar/TL ise 37,9350 seviyesinde işlem görüyor.
Ancak küresel risk algısının yükselmesi, Borsa İstanbul’daki satış baskısını artırdı. Teknik açıdan BIST 100’de 9.600 ve 9.700 direnç, 9.400 ve 9.300 ise destek seviyeleri olarak izleniyor. Bugün yurt içinde enflasyon verileriyle birlikte küresel hizmet sektörü PMI’ları ve ECB toplantı tutanakları da piyasaların radarında olacak.
Çin’in “ticaret savaşında kazanan olmaz” açıklaması ve AB’nin diyalog arayışı, uluslararası tepkilerin çeşitliliğini gösterdi. Türkiye’nin yüzde 10’luk oranla nispeten hafif bir yükle karşılaşması, ihracatçıları için kısa vadede rahatlama sağlayabilir ancak uzun vadeli etkiler belirsizliğini koruyor.
Trump’ın tarifeleri küresel piyasaları nasıl etkiledi?
Trump’ın tarifeleri sonrası vadeli piyasalarda sert düşüşler yaşandı ve güvenli liman varlıklara talep arttı. Altın 3 bin 167,86 dolarla rekor kırarken, ABD tahvil faizleri yüzde 4,07’ye geriledi.
Türkiye’ye uygulanan yüzde 10 tarife ne anlama geliyor?
Türkiye’ye yüzde 10’luk tarife, Çin (%34) ve Vietnam’a (%46) kıyasla daha düşük bir oran anlamına geliyor. Son günlerde bu durumun Türk ihracatçılara avantaj sağlayabileceği tartışıldı. Ancak küresel risk algısının artması, BIST 100’de satış baskısına neden oldu.
Tarifeler ne zaman yürürlüğe girecek?
Beyaz Saray, yüzde 10’luk temel tarifelerin 5 Nisan’da, daha yüksek oranların ise 9 Nisan’da uygulanmaya başlayacağını duyurdu. Trump, bu takvimi “ekonomik bağımsızlık ilanı” olarak nitelendirdi. Analistler, bu tarihten itibaren küresel ticarette ciddi değişimler bekliyor.
