Borsa İstanbul, son iki ayda yüzde 30 değer kazanan piyasanın işleyişini düzenlemek amacıyla Eylül ayına yeni kurallarla giriyor. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) da 6,5 aylık aradan sonra ilk halka arz onayını verdi.
Yeni düzenlemeler, açığa satış yasağının kaldırılmasından devre kesici mekanizmasının güncellenmesine, endekslerdeki seçim kriterlerinin değişmesine kadar geniş bir alanı kapsıyor. 1 Eylül 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek düzenlemeler yatırımcılar için doğrudan etki yaratacak.
AÇIĞA SATIŞ YASAĞI KALKTI
23 Mart 2025’te getirilen açığa satış yasağı 29 Ağustos itibarıyla sona erdi. Bu adımla birlikte BIST 50 endeksi kapsamındaki hisselerde açığa satış işlemleri yeniden serbest bırakıldı. Yaklaşık 5 ay süren yasak, SPK’nın aldığı tedbirler çerçevesinde uygulanıyordu.
Açığa satışta ayrıca teknik bir değişiklik yapıldı. Seans sonuna kadar uygulanacak yukarı adım kuralında baz alınan BIST 100 Endeksi’ndeki düşüş değeri yüzde 3’ten yüzde 2’ye indirildi. Bu düzenleme, açığa satış işlemlerinin daha sıkı kontrol edilmesini sağlayacak.
DEVRE KESİCİ İŞLEM SÜRESİ DEĞİŞTİ
Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi (EBDKS) yeni dönemde yüzde 6 ve üzeri düşüşlerde devreye girecek. Önceki uygulamada ilk aşamada yüzde 5, ikinci aşamada ise yüzde 7 ve üzeri düşüşlerde sistem devreye giriyordu. Böylece piyasadaki volatilite yönetiminde esneklik sağlanacak.
Devre kesici sonrası işlem durdurma süreleri de kısaltıldı. Pay piyasasında 20 dakika olan durdurma süresi 10 dakikaya çekilirken, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP)’ta ise 30 dakika olan süre 20 dakikaya düşürüldü. Ayrıca 17.00’den sonra devreye giren kesiciler için yeniden başlama saatleri de güncellendi.
ENDEKS KURALLARINDA GÜNCELLEME
Borsa İstanbul, endekslerdeki aşırı değişimlerin önüne geçmek için kural setinde değişikliğe gitti. BIST 100 ve BIST Katılım 100 endekslerine giriş-çıkışların azaltılması amacıyla, dönemsel değerlemelerde kullanılan veri süresi 6 aydan 12 aya çıkarıldı. Bu adım, endeks bileşimindeki oynaklığı azaltacak.
Yeni kurallara göre endekse girecek hisselerin seçiminde kullanılan sıralama aralığı da genişletildi. Önceden 95–105 arasında olan alt ve üst sınırlar 90–110 olarak değiştirildi. Ayrıca Piyasa Öncesi İşlem Platformu’nda işlem gören paylar BIST 500, BIST Tüm ve BIST Tüm-100 endekslerinden çıkarıldı. Bu düzenlemeler sonucu aralarında QNB Bank ve Türkiye Kalkınma Bankası’nın da bulunduğu 17 hisse endeks dışı kaldı.
Açığa satış yasağı ne zaman kaldırıldı?
Açığa satış yasağı 23 Mart 2025’te başlamış ve 29 Ağustos 2025’te sona ermiştir. Böylece BIST 50 kapsamındaki hisselerde yeniden açığa satış yapılabilmektedir.
Devre kesici uygulamasında hangi değişiklik yapıldı?
Yeni düzenleme ile endekse bağlı devre kesici yüzde 6 ve üzeri düşüşlerde devreye girecek. Ayrıca işlem durdurma süreleri pay piyasasında 10 dakikaya, VİOP’ta 20 dakikaya indirildi.
Endeks kuralları nasıl değişti?
Dönemsel değerlemelerde kullanılan süre 6 aydan 12 aya çıkarıldı. Endeks seçiminde kullanılan sıralama aralığı 90–110 olarak belirlendi ve bazı paylar endeks kapsamından çıkarıldı.
Özetle, Borsa İstanbul Eylül 2025’e yeni düzenlemelerle giriyor. Açığa satış yasağı kalktı, devre kesici uygulaması değişti ve endeks kuralları güncellendi.
- Açığa satış yasağı 5 ay sonra kaldırıldı ve BIST 50 hisselerinde serbest bırakıldı.
- Yukarı adım kuralında baz alınan düşüş oranı yüzde 3’ten yüzde 2’ye indirildi.
- Devre kesici yüzde 6 düşüşte devreye girecek, süreler 10 ve 20 dakikaya çekildi.
- BIST 100 endeksi için değerleme süresi 12 aya çıkarıldı, seçim havuzu genişletildi.
- QNB Bank ve Türkiye Kalkınma Bankası dahil 17 hisse endekslerden çıkarıldı.
