Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verileri, finansal kesim dışındaki firmaların döviz pozisyonunda Aralık 2024’te önemli bir değişim yaşandığını ortaya koydu. Önceki aya kıyasla firmaların döviz varlıkları 2 milyar 370 milyon dolar, yükümlülükleri ise 7 milyar 79 milyon dolar artarken, net döviz pozisyon açığı 4 milyar 709 milyon dolarlık yükselişle 141 milyar 930 milyon dolara çıktı. Bu gelişmeler, firmaların döviz açık pozisyonlarının büyüdüğünü ve kur riskine karşı kırılganlıklarının arttığını gösteriyor.
NET DÖVİZ AÇIĞINDAKİ ARTIŞTA KUR RİSKİ
TCMB’nin Aralık 2024 verileri, finansal kesim dışındaki firmaların döviz pozisyonunda belirgin bir bozulma olduğunu ortaya koyuyor. Firmaların net döviz pozisyon açığı, Kasım ayına göre 4 milyar 709 milyon dolar artarak 141 milyar 930 milyon dolara ulaşırken, bu artışın temel sebebi yükümlülüklerin varlıklardan daha hızlı büyümesi oldu. Döviz varlıkları 2 milyar 370 milyon dolarlık bir artış kaydederken, yükümlülükler 7 milyar 79 milyon dolar yükselerek firmaların döviz borcundaki artışı gözler önüne serdi.
Bu artış, Türkiye ekonomisinin döviz kuru oynaklıklarına karşı hassasiyetini bir kez daha gündeme getirdi. Firmaların döviz açık pozisyonlarının büyümesi, Türk lirasındaki değer kaybı dönemlerinde bilanço risklerini artırabilir ve şirketlerin finansal sürdürülebilirliğini zorlayabilir. Aralık’ta kısa vadeli net döviz pozisyonu fazlası 1 milyar 175 milyon dolar artarak 16 milyar 46 milyon dolara çıksa da, toplam açık pozisyonun büyüklüğü endişe kaynağı olmaya devam ediyor.
VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜK DAĞILIMINDAKİ DEĞİŞİMLER
TCMB verilerine göre, Aralık 2024’te finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlıklarında ılımlı bir artış gözlendi. İhracat alacakları 1 milyar 780 milyon dolar, yurt dışına doğrudan sermaye yatırımları ise 796 milyon dolar artarken, yurt içi bankalardaki mevduat 158 milyon dolar ve menkul kıymetler 49 milyon dolar azaldı; toplamda varlıklar 2 milyar 370 milyon dolar yükseldi. Bu artış, firmaların döviz gelirlerini bir miktar iyileştirdiğini gösterse de, yükümlülüklerdeki büyümenin gölgesinde kaldı. Yükümlülükler tarafında ise yurt içinden sağlanan nakdi krediler 3 milyar 326 milyon dolar, ithalat borçları 1 milyar 973 milyon dolar ve yurt dışından sağlanan nakdi krediler 1 milyar 780 milyon dolar artarak toplamda 7 milyar 79 milyon dolarlık bir yükseliş kaydedildi.
Vade yapısına bakıldığında, yükümlülüklerdeki artışın daha çok kısa ve uzun vadeli kredilerden kaynaklandığı görülüyor. Yurt içinden sağlanan kısa vadeli krediler 1 milyar 24 milyon dolar azalırken, uzun vadeli krediler 4 milyar 350 milyon dolar arttı; yurt dışından sağlanan kısa vadeli krediler 1 milyar 423 milyon dolar yükselirken, uzun vadeli krediler 2 milyar 331 milyon dolar geriledi. Kısa vadeli varlıklar 124 milyar 965 milyon dolar, kısa vadeli yükümlülükler ise 108 milyar 919 milyon dolar olarak gerçekleşirken, kısa vadeli yükümlülüklerin toplam içindeki payı %37 oldu.
