Türkiye ekonomisindeki gelişmeleri değerlendiren ve önümüzdeki döneme ilişkin beklentilerini aktaran TEB Genel Müdürü Ümit Leblebici, 2023 yılından bu yana, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Merkez Bankası eşgüdümü içinde ekonomiye istikrar kazandırmayı ve enflasyonu düşürmeyi amaçlayan makroekonomik politikalar uygulandığına işaret ederek şu değerlendirmeyi yaptı: “Ekonomik istikrar yönünde önemli mesafe kat ettiğimizi düşünüyorum. Piyasalarda iyileşme var. Sırf göstergeler açısından bakarsak enflasyon hariç hemen her göstergemiz iyi durumda. Borcun/GSMH’ye oranı yüzde 25’lere doğru gidiyor. Bunun sonucu olarak uluslararası derecelendirme kurumları düzenli olarak notumuzu yükseltiyor, cari açığımız hızla kapanıyor, bizim büyüklüğümüzdeki bir ülke için neredeyse yok denecek kadar az bir seviyeye inmiş durumda. Döviz rezervlerimizin hem kalitesinde hem de miktarında ciddi ölçüde iyileşme var. Döviz kurlarında oynaklık azaldı, bu alanda da istikrar sağlandı. Dışarıdan sermaye girişi başladı. Yıllık büyüme için yapılan tahminler yüzde 3-4 arasında değişiyor.”
ENFLASYONDA YÜZDE 25 PATİKASINA GİDİYORUZ
Mali politikaların sıkılaştırılması sonucunda talepte kısmi bir yavaşlama ile birlikte enflasyonun da düşme sürecine girdiğine değinen Leblebici, “Enflasyonun yavaşladığını görüyoruz, yılsonunda enflasyonun ne olacağını hep birlikte göreceğiz. Ben yıllık enflasyon rakamlarından ziyade aylık enflasyona bakıyorum çünkü aylık enflasyon rakamları bundan sonraki trendi gösteriyor. Son aylarda aylık enflasyon oranı yüzde 2-2,5 seviyelerine oturmuş durumda, bu da önümüzdeki yıl itibarıyla yıllık yüzde 25’ler civarında bir enflasyon patikasına doğru gittiğimiz anlamına geliyor” ifadelerini kullandı.
TÜKETİCİ EĞİTİMİNDE DEĞİŞİM ARTIK BAŞLADI
“Şunu unutmayalım; fiyatlama mekanizmasının ve fiyat istikrarının bozulduğu bir dönemden geçiyoruz” vurgusunu yapan Leblebici şöyle konuştu: “Yabancıların enflasyonda direnç (inertia) diye adlandırdığı ama bizde tam karşılığı olmayan, benim varsayımsal fiyatlama diye adlandırabileceğim bir şekilde fiyatlar oluşuyor ve tüketicinin talebi test ediliyor. Yüksek enflasyonlu bir ortamda tüketici, fiyatların daha da artacağı endişesiyle yüksek fiyat seviyesini kabul ediyor ve tüketimi artırıyordu. Şimdi bu durum değişiyor ve tasarruf eğilimi artıyor. Tüm bunlar enflasyonla mücadeleye olumlu katkı yapıyor.
Enflasyonla mücadeleye yönelik politikaların kararlılıkla uygulanması gerekiyor. Merkez Bankası enflasyonun ve piyasaların nabzını tutuyor, bu veriler ışığında faiz değişikliklerinin zamanlaması ve hızına karar veriyor.”
BANKACILIK SEKTÖRÜ GÖREVİNİ YERİNE GETİRDİ
2022 yılından bu yana bankacılık sektöründe birçok regülasyon değişikliği yapıldığına atıfta bulunan TEB Genel Müdürü Ümit Leblebici, “2024 bankacılık sektörünün göreceli olarak zor bir senesiydi. Bankacılık sektörü ileriki yılların daha iyi olması için enflasyon düşene kadar bütün zorlukları sineye çekerek kendisine verilen görevi yerine getirdi. Şimdi o süreç başladı. Bankacılık sektörü de yavaş yavaş toparlamaya başlar. Önümüzdeki yıl bankalar büyümeye ve kârlılıklarını iyileştirmeye odaklanırlar. Ama bunun hızını, geçiş sürecinin iyi yönetilmesi belirleyecek” dedi ve ekledi: “Sektör, 2024 yılında karlılık açısından oldukça zorlandı; tabii ki sadece finansal sektörün değil, reel sektörün de kârlı büyümesi lazım. 2025 bu dengenin sağlanabileceği bir yıl olabilir.”
KREDİLERDE BÜYÜME İVMESİ BAŞLAR
2024 yılı bankaların daha çok mevduat cephesinde büyüdüğü bir yıl olarak tarihe geçerken kredi tarafında aynı performansın görülmemesinin nedeni alınan makro ihtiyati tedbirlerle kredi büyümesinin belirli kısıtlara bağlanması oldu. Leblebici’de kredi sınırlamalarına değinerek, “Mevduatta aylık getiri yüzde 4 olduğu için krediler yüzde 2 büyürken mevduat yüzde 4 büyüyor. Sonuç olarak sektörün kredi/mevduat oranları yüzde 80’lere geriledi. Bahsettiğimiz yüzde 2’lik büyüme sınırı kapsam içi krediler için, kapsam dışında zaten sınırlama yok. Kapsam dışındakilere de reel sektörün talep göstermesi lazım. Talep oldukça bu kapsam dışı büyüme olur diye düşünüyorum. Şimdi artık yatırımların çok ertelenmeyeceği bir döneme girdiğimiz varsayımı altında 2025’in ilk yarısından itibaren kredi cephesinde de büyüme görmeye başlarız” açıklamasını yaptı.
ŞİMDİ FİRMALARIN BÜYÜME ZAMANI
Türkiye’de çalışan uluslararası şirketlerin ana bankası olduklarını söyleyen Leblebici, “Bu alandaki pazar liderliğimizi de devam ettirmek istiyoruz. Burada bir noktayı vurgulamak istiyorum. Yıllarca hep ülkeye yabancı yatırımcı gelmesini konuştuk ama Türkiye’nin o evreyi artık geçtiğini düşünüyorum. Artık Türk firmalarının global anlamda büyüme zamanı. Eskiden Türkiye’de çok uluslu dediğimiz firmalar hep yabancı oluyordu fakat şimdi çok uluslu Türk firmaları da var. Bugün biz Türk firmalarının Avrupa’da iş yapmasına en çok destek veren bankalardan biriyiz. Gittikleri coğrafyalarda onlara yardım etmek için küresel ağımızı kullanarak destek oluyoruz. Bu çalışmalarımızı aynı yoğunlukla sürdüreceğiz” dedi.
HEDEF TÜM SEGMENTLERDE BÜYÜME
TEB olarak her yıl aktif müşteri sayısını yüzde 10 artırma hedefleri olduğunu hatırlatan Leblebici, “Bu çerçevede bütün segmentlerde büyüme hedefliyoruz. Özel bankacılık hizmeti veren bankalar arasında Türkiye’de ilk akla gelen bankalardan biriyiz. Bu segmentte ürün çeşitliliği yapabiliriz. Bireysel Bankacılıkta ve KOBİ Bankacılığında müşteri sayısında gidecek yerimiz var. Bununla birlikte KOBİ’lerin daha fazla desteklenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Yatırım yapan, ihracat yapan şirketleri desteklemeye devam edeceğiz. Her zaman yaptığımız gibi, müşterilerimize 7/24 iyi hizmet sunmaya odaklanacağız. Sistemlerin aksamadan gitmesi lazım. Müşterinin yatırım yaptığı, ihracat-ithalat yaptığı, faaliyet gösterdiği her alanda hayatını kolaylaştırmak bizim işimiz. Bunu yaptığımız sürece “iyi bir banka” olarak devam edeceğiz” şeklinde konuştu.
KOBİLERİN PAYI ARTACAK
TEB’in kredilerinin yüzde 45’i kurumsal kredilerden geliyor. Portföyün kalan dağılımına bakıldığında yüzde 25’i bireysel bankacılık ve kalan yüzde 30’unu ise KOBİ’ler oluşturuyor. Leblebici, KOBİ kredilerinin payını 2-3 puan daha artırabileceklerine işaret ederek, “KOBİ Bankacılığı çalışmalarımız kapsamında yurt dışından özel projelere, sürdürülebilirlik tarafına kaynak getireceğiz. Özellikle yurt dışı piyasalara ihracat yapan KOBİ’lerin dönüşümleri için finansman sağlamayı sürdüreceğiz. Girişim Bankacılığı alanında da desteklerimize devam edeceğiz. Ağırlıklı olarak teknoloji girişimcileri ve kadın girişimcileri desteklemek istiyoruz. Önümüzdeki döneme iyi hazırlandık. Müşterilerimizle ilişkilerimizi artırarak pazar payında 2024’teki ivmemizi devam ettiririz. 2025’te de kredilerde reel büyümemiz enflasyonun 10-15 puan üzerinde olur” diye konuştu.
BÜYÜME DÖNEMİNE HAZIRLANIYORUZ
Bugün yabancı yatırım çekmek, dış kaynak sağlamak, Türkiye’ye ilgiyi artırmanın herkesin sorumluluğu olduğuna da değinen Leblebici, “Bankacılık sektörü bunun için çabalıyor. TEB olarak biz bu yıl iki ihraç yaptık, 800 milyon dolara yakın sermaye benzeri kredi getirdik. Sermaye yapımızı gelecek büyümeleri destekleyebilmek için güçlendiriyoruz. Her yıl yenilediğimiz sendikasyon kredimiz var. 2024 yılı içinde artırarak yenilemiştik. 2025 yılı içinde sendikasyon rakamını artırıp artırmayacağımıza bakacağız ama kendimizi büyüme için hazırlıyoruz” dedi. 2025 beklentilerini anlatırken Global ekonominin etkisiyle, Fed ve Avrupa Merkez Bankası’nın faiz politikalarının etkisiyle, Türkiye’nin önünde iyi bir dönem olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu.
2024 yılı içinde pazar paylarını artırdıklarına da vurgu yapan Leblebici, “Pazar payımızı hızlandırarak devam etmeyi planlıyoruz. Buna göre hem likiditemizi hem sermaye yapımızı ayarlıyoruz. Tekrar pazar payımızı optimize etmekte problemimiz yok, tekrar büyüme trendi içine girdik. 2025’te bu trend devam eder” dedi.
