Küresel enerji piyasalarında 2024’te yapay zeka (AI) yatırımları, enerjiyle ilgili risk sermayesi yatırımlarını üçe katlayarak 84 milyar dolara ulaştı. Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) Dünya Enerji Yatırımları 2025 raporuna göre, enerji AR-GE harcamaları %1’lik büyümeyle son 10 yılın en düşük seviyesine gerilerken, Çin’in temiz enerji inovasyonundaki liderliği dikkat çekiyor.
YAPAY ZEKA YATIRIMLARINDA PATLAMA
Uluslararası Enerji Ajansı’nın raporuna göre, 2024’te yapay zeka odaklı projeler 84 milyar dolarlık yatırım topladı, bu rakam enerji sektöründeki risk sermayesi yatırımlarının yaklaşık üç katına denk geldi. Yüksek faiz oranları ve piyasa belirsizlikleri, enerji inovasyonuna yönelik öz sermaye yatırımlarını caydırırken, yapay zeka enerji sistemlerinin optimizasyonu için yeni fırsatlar sundu.
Veri merkezlerinin elektrik tüketiminin 2030’a kadar 945 terawatt-saate ulaşması bekleniyor, bu da Japonya’nın yıllık elektrik tüketimine eşit. Büyük teknoloji şirketleri, AI talebini karşılamak için nükleer enerjiye yöneliyor; örneğin, Meta’nın 2027’de devreye girecek 20 yıllık nükleer enerji anlaşması bu trendi yansıtıyor.
ÇİN’İN AR-GE LİDERLİĞİ
Çinli şirketler, 2025’te küresel kurumsal enerji AR-GE harcamalarının %38’ini oluşturarak Avrupa’yı (%27) geride bıraktı. 2015’te bu oran %16’ydı ve Çin’in kamu-özel sektör iş birliği, temiz enerji üretim zincirlerinde rekabet avantajı sağladı. CATL, BYD ve Tesla gibi firmalar, batarya ve elektrikli araç odaklı inovasyonlarla AR-GE listesine girdi.
Enerji AR-GE’sinde 2015’te ABD ve Avrupa merkezli otomotiv ile petrol-gaz şirketleri hakimdi, ancak 2024’te PetroChina, Sinopec ve Saudi Aramco dışındaki petrol devleri listeden düştü. Denso, Schneider Electric gibi elektrifikasyon odaklı firmalar öne çıktı. Çin’in bu yükselişi, küresel enerji teknolojilerinde dengeleri değiştiriyor.
ENERJİ AR-GE’SİNDE YAVAŞLAMA
Kurumsal enerji AR-GE harcamaları 2024’te yalnızca %1 artarak son 10 yılın en düşük büyüme oranını kaydetti. Batarya, kömür, nükleer enerji ve yenilenebilir enerji gibi alanlarda faaliyet gösteren firmalar, yüksek sermaye maliyetleri nedeniyle yatırımları kıstı. Bu durum, temiz enerji dönüşümünün hızlanması gereken bir dönemde özel sektörün motivasyonunda kırılma yarattı.
Risk sermayesi yatırımları, 2024’te 8 milyar dolar azalarak enerji inovasyonunu sekteye uğrattı. Uzmanlar, enerji dönüşümünün artık sadece kaynaklara değil, inovasyona yönelen sermayeye bağlı olduğunu belirtiyor. Yapay zekanın enerji verimliliğini artırma potansiyeli, bu yavaşlamaya karşı umut vadediyor.
