Dünya çapında popüler ayakkabı markaları New Balance, Vans ve Camper’ın bazı modellerinde domuz derisi kullanıldığı, ancak bu bilginin Türkiye’deki ürün açıklamalarında yer almadığı tespit edildi. Ticaret Bakanlığı’nın uyguladığı cezalar, tüketicilerin dini hassasiyetlerini gündeme getirdi. İslam fıkhına göre domuz derisi kullanımının haram olması, tüketiciler arasında merak uyandırdı.
DOMUZ DERİSİ AYAKKABI HARAM MI?
Kur’an-ı Kerim’de domuz etinin haram olduğu açıkça belirtiliyor. Bakara, Maide, Enam ve Nahl surelerinde domuz etinin tüketimi yasaklanıyor. Fıkıh literatüründe, domuzun sadece eti değil, kemikleri, yağı ve derisi dahil tüm kısımlarının kullanımı haram kabul ediliyor. İslam alimlerinin çoğunluğu, domuzun mahiyeti itibarıyla necis olduğunu ve tabaklama gibi işlemlerle temizlenemeyeceğini savunuyor.
Cessas, domuzla ilgili ayetlerin yorumunda ümmetin görüş birliğine vardığını vurguluyor. Bazı fıkıhçılar, geçmişte alternatif malzeme eksikliği nedeniyle domuz kılının dikiş için kullanılmasına çekinceli bir ruhsat vermiş. Ancak günümüzde helal alternatiflerin bulunmasıyla, domuz derisinden ayakkabı, giysi veya fırça yapımı caiz görülmüyor. Diyanet İşleri Yüksek Kurulu’nun 2018 kararı, bu tür ürünlerin kullanımını ve ticaretini yasaklıyor.
TİCARET BAKANLIĞI’NIN DENETİMLERİ SÜRÜYOR
Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu, New Balance’ın W990GL6, M2002RST, U9060BLK ve U991LG2 modellerinde domuz derisi kullanıldığını, ancak Türkiye’deki ürün açıklamalarında bu bilginin gizlendiğini tespit etti. Bakanlık, NBI Giyim A.Ş.’ye 1 milyon 730 bin TL ceza kesti. Vans’a 863 bin 580 TL, Camper’a 850 bin TL ceza uygulandı. Adidas’ın Samba OG modelinde de benzer bir ihlal nedeniyle 550 bin 59 TL ceza kesildi.
Denetimler, tüketicilerin dini hassasiyetlerini koruma amacı taşıyor. Kurul, ürün içeriklerinin açıkça belirtilmesini zorunlu kılıyor. Tüketiciler, yanıltıcı bilgilendirme durumunda ALO 175 Tüketici Danışma Hattı veya e-Devlet üzerinden şikayet başvurusu yapabiliyor. İade hakkı, kullanım süresi dolmamış ve fiş ya da fatura mevcutsa geçerli oluyor.
VANS VE NEW BALANCE DOMUZ DERİSİ AYAKKABI HARAM MI?
New Balance’ın yurt dışı sitelerinde “pigskin suede” ibaresiyle tanıtılan modeller, Türkiye’de “süet” veya “sentetik” gibi genel ifadelerle satılıyor. Sosyal medyada, 9060 serisinin U9060ESE-108 modelinde domuz süeti kullanıldığına dair iddialar dolaşıyor. Ancak 9060 ve 530 serileri için resmi bir doğrulama bulunmuyor. Tüketicilerin, ürün içeriklerini satıcıdan teyit etmesi öneriliyor.
Yanıltıcı reklamlar, tüketicilerin satın alma kararlarını etkiliyor. Bakanlık, dini hassasiyetlere aykırı ürünlerin açıkça belirtilmesini etik ve yasal bir zorunluluk olarak görüyor. Hakem Heyetlerine başvuruyla iade veya tazminat talep edilebiliyor.
SEKTÖREL ETKİLER VE ŞEFFAFLIK
Reklam Kurulu’nun 13 Mart 2025’teki toplantısında 141 dosya incelendi ve 131’i mevzuata aykırı bulunarak 32 milyon 481 bin 507 TL ceza uygulandı. Ayakkabı sektöründe domuz derisi kullanımı, hazır giyim denetimlerinin önemli bir parçası oldu. Bakanlık, doğal deri olarak tanıtılan ancak domuz derisi içeren ürünlere izin vermiyor. Firmalara ağır yaptırımlar getiriliyor.
Tüketiciler, şeffaf bilgilendirme talep ediyor. Denetimlerin sadece New Balance, Vans ve Camper ile sınırlı kalmayacağı belirtiliyor. Sektörde şeffaflığın artması bekleniyor. Tüketiciler, ürün içeriklerinin açıkça belirtilmesini ve dini hassasiyetlere saygı gösterilmesini istiyor.
Domuz Derisi Ayakkabı Kullanmak Haram Mı?
İslam fıkhına göre domuz derisi necis kabul edilir ve tabaklama ile temizlenemez. Diyanet’in 2018 kararı, domuz derisinden yapılan ayakkabıların kullanımını ve ticaretini caiz görmüyor. Günümüzde helal alternatifler bulunduğu için bu ürünler haram sayılıyor.
Hangi New Balance Modellerinde Domuz Derisi Var?
W990GL6, M2002RST, U9060BLK ve U991LG2 modellerinde domuz derisi tespit edildi. 9060 serisinin U9060ESE-108 modelinde domuz süeti kullanıldığına dair iddialar var, ancak 9060 ve 530 serileri için resmi doğrulama bulunmuyor. Tüketicilerin satıcıdan bilgi alması öneriliyor.
Domuz Derisi İçeren Ayakkabılar İade Edilebilir Mi?
Yanıltıcı bilgilendirme nedeniyle satın alınan ürünlerde iade hakkı bulunuyor. Kullanım süresi dolmamışsa ve fiş ya da fatura varsa iade yapılabiliyor. Tüketiciler, ALO 175 veya Hakem Heyetlerine başvurarak haklarını arayabilir.
