Türkiye ile Türkmenistan arasında 1998’de başlayan doğal gaz ticaretine yönelik görüşmeler, 27 yıl sonra meyvesini verdi ve Türkmen gazının Türkiye’ye ulaşmasını sağlayacak anlaşma hayata geçiyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, yarın başlayacak teslimatla Türkiye’nin 20 yıldan uzun bir süre sonra ilk kez boru gazıyla sınırları dışından gaz tedarik edeceğini duyurdu.
TÜRKMEN GAZI, TÜRKİYE’YE GELİYOR
Türkiye, Türkmenistan ile doğal gaz işbirliğinde uzun süredir beklenen adımı attı; 1 Mart 2024’te Antalya Diplomasi Forumu’nda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Türkmenistan Halk Maslahatı Başkanı Gurbanguly Berdimuhammedov arasında yapılan görüşmelerde temeli atılan anlaşma, BOTAŞ ile Türkmengaz arasında nihai bir mutabakata dönüştü. Bakan Bayraktar, 11 Şubat’ta duyurulan bu işbirliğinin, Türkmen gazının Türkiye’ye sevkiyatını başlatacak teknik ve hukuki altyapının yoğun bir mesaiyle oluşturulduğunu belirtti. Yıl sonuna kadar 1,3 milyar metreküp gazın Türkiye’ye ulaştırılması planlanırken, bu miktar yaklaşık 1,5 milyon hanenin doğal gaz ihtiyacını karşılayacak. Bayraktar, anlaşmanın 5 yıla uzatılmasının da hedeflendiğini ifade etti.
Türkmen gazının İran üzerinden swap yöntemiyle Türkiye’ye geleceğini ortaya koyuyor. Türkmenistan’ın Devletabad-Serahs-Hangeran Doğalgaz Boru Hattı ile İran’a ulaştıracağı gaz, İran-Türkiye bağlantı noktası Gürbulak’tan teslim alınacak. Bu yöntem, mevcut altyapıyı kullanarak ek yatırım gerektirmeden hızlı bir tedarik sağlarken, Türkiye’nin enerji arz güvenliğini artırması açısından stratejik bir hamle olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, bu anlaşmanın Türkiye’nin doğal gaz ithalat portföyünü çeşitlendirdiğini ve enerji koridoru rolünü güçlendirdiğini vurguluyor. Türkmen gazının yarın itibarıyla Türkiye’de kullanılmaya başlanacak olması, enerji sektöründe yeni bir dönemin kapısını aralıyor.
TÜRKİYE’NİN ENERJİ MERKEZİ HEDEFİ VE STRATEJİK ÖNEMİ
Türkmen gazının Türkiye’ye ulaşması, ülkenin uzun vadeli enerji arz stratejisine doğrudan katkı sağlayacak ve doğal gaz merkezi olma yolunda kritik bir adım olacak. Bakan Bayraktar, bu tedarikin gaz tedarik çeşitliliğini artıracağını ve ithalat portföyünde önemli bir denge unsuru olacağını belirtti. Türkmen gazı, aynı zamanda batıya gaz ihracatında alternatif bir güzergah oluşturmasıyla jeopolitik açıdan büyük bir önem taşıyor. Türkiye’nin halihazırda Rusya, Azerbaycan ve İran’dan boru gazı ithal ettiği düşünüldüğünde, Türkmenistan’dan gelen gazın enerji bağımlılığını çeşitlendirme çabalarına destek verdiği görülüyor. Bayraktar, bu adımın Türkiye’nin doğal gaz ticaret merkezi olma hedefini pekiştirdiğini ifade etti.
Türkmen gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaşma potansiyeli. Türkiye’nin stratejik konumu ve gelişmiş boru hattı altyapısı, Türkmen gazını batı pazarlarına taşıma konusunda avantaj sağlıyor. Enerji analistleri, bu anlaşmanın Türkiye’yi bölgesel enerji ticaretinde daha etkin bir konuma yerleştirebileceğini ve Avrupa’nın enerji güvenliğine katkı sunabileceğini belirtiyor. Swap yöntemiyle İran üzerinden gerçekleşecek bu tedarik, mevcut altyapıyı verimli bir şekilde kullanarak Türkiye’nin enerji hub’ı olma vizyonunu güçlendiriyor. Uzun vadede 15 milyar metreküpe kadar çıkması hedeflenen bu işbirliği, Türkiye’nin enerji diplomasisindeki etkisini artırma yolunda önemli bir kilometre taşı olarak değerlendiriliyor.
