Türkiye’nin enerji sektörü, 2024 yılında yerli üretimdeki artışla dikkat çekerken, Merkez Bankası verilerine göre enerji ithalatı 2023’teki 69 milyar 113 milyon dolar seviyesinden yüzde 5,1 düşüşle 65 milyar 589 milyon dolara geriledi. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kurulu gücünün yükselmesi, yerli petrol ve doğal gaz üretiminin artmasıyla birleşince, Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığı azaldı ve bu gelişme ekonomiye olumlu yansımalar vaat ediyor.
YENİLENEBİLİR ENERJİDE YEKDEM’İN ROLÜ
Türkiye, 2024’te enerji üretiminde yenilenebilir kaynaklara yaptığı yatırımlarla önemli bir sıçrama yaşadı; Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun kasım raporuna göre, ocak-kasım döneminde elektrik üretimi bir önceki yıla göre yüzde 4’ten fazla artarken, bu artışın büyük kısmı yenilenebilir enerji santrallerinden geldi. Yenilenebilir enerji kurulu gücü, 2023’ün aynı döneminde 14 bin 411 megavat iken 2024’te 18 bin 204 megavata yükseldi; bu başarı, 2011’den beri uygulanan Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması’nın (YEKDEM) etkisiyle mümkün oldu. Uzmanlar, YEKDEM’in yenilenebilir enerji yatırımlarını teşvik ederek Türkiye’nin hem enerji ihtiyacını karşılama kapasitesini artırdığını hem de karbon emisyonlarını azaltma yolunda ilerlettiğini ifade ediyor.
Termik santrallere dayalı kurulu gücün sabit kalması ise dikkat çekiyor; bu durum, Türkiye’nin artan enerji talebini fosil yakıtlara bağımlı kalmadan, yenilenebilir kaynaklarla karşılamaya çalıştığını ortaya koyuyor. 2035’e kadar rüzgar ve güneş enerjisi kurulu gücünün 120 bin megavata çıkarılması hedefi, yalnızca enerji ithalatını azaltmakla kalmayıp, 2053 net sıfır emisyon hedefine ulaşmada da kritik bir adım olarak görülüyor.
YERLİ PETROL VE DOĞAL GAZIN EKONOMİYE ETKİSİ
Türkiye’nin enerji ithalatındaki düşüşte, yerli petrol ve doğal gaz üretimindeki artış da önemli bir rol oynadı; 2024 kasımında ülke genelinde petrol üretimi 3 milyon 425 bin varile ulaşırken, bunun yaklaşık yarısı Gabar Sahası’ndan elde edildi. Sakarya Gaz Sahası’nda ise üretim 7 milyon metreküpe çıkarak 3,5 milyona yakın hanenin doğal gaz ihtiyacını karşılayacak seviyeye geldi. Bu gelişmeler, Türkiye’nin ithal enerjiye olan bağımlılığını azaltırken, enerji kaynaklı dış ticaret açığını daraltma potansiyelini artırdı; uzmanlar, üretimin artmaya devam etmesi halinde bu etkinin daha da belirginleşeceğini öngörüyor.
Brent petrolün vadeli işlem fiyatının 2024’te bir önceki yıla göre 2 dolar azalarak 80 dolar seviyesinde gerçekleşmesi de ithalat maliyetlerini düşürdü; ancak uzmanlar, bu düşüşün kalıcı olmasında küresel fiyat dalgalanmalarından çok yerli üretimin payının etkili olduğunu belirtiyor. Yerli kaynakların devreye girmesi, Türkiye’nin enerji güvenliğini güçlendirirken, döviz rezervlerine de olumlu katkı yapma potansiyeli taşıyor.
