Denizciliğin küresel ticaretin can damarı olduğunu vurgulayan Bakan Uraloğlu, 2024 yılında dünya yük taşımacılığının yüzde 88’inin deniz yollarıyla gerçekleştiğini belirtti. Küresel deniz yolu yük trafiğinin 12 milyar 643 milyon tona ulaşması, bu sektörün hayati önemini bir kez daha kanıtladı. Türkiye’de ise dış ticaret taşımalarının yüzde 86’sının deniz yoluyla yapılması, denizciliğin ülkemiz ekonomisi için vazgeçilmez bir unsur olduğunu gösteriyor.
Uraloğlu’nun verdiği bilgilere göre:
- 2002’den bu yana limanlarımızda elleçlenen yük miktarı yüzde 180, konteyner miktarı ise yüzde 443 arttı.
- 2024’te limanlarımızda elleçlenen yük miktarı 531 milyon 737 bin 358 tona, konteyner miktarı ise 13 milyon 529 bin 729 TEU’ya ulaştı.
- Mayıs ayında limanlarımızda elleçlenen konteyner miktarı 1 milyon 366 bin 430 TEU’ya ulaşarak tüm zamanların rekorunu kırdı.
Stratejik Boğazlar ve Güvenliğin Önemi
Bakan Uraloğlu, küresel ticaretin deniz yollarına bu denli bağımlı olduğu bir dönemde, stratejik boğazların ve deniz yollarının güvenliğinin hayati önem taşıdığına dikkat çekti. Son günlerde dünya gündemini meşgul eden Hürmüz Boğazı’ndaki gelişmelerin, deniz yollarının küresel ticaret için ne kadar kritik olduğunu bir kez daha gösterdiğini ifade etti.
Küresel enerji piyasalarına etkileri:
- Hürmüz Boğazı’ndaki gerilimler, Brent petrol fiyatlarında yüzde 15, LNG fiyatlarında ise yüzde 10’a varan dalgalanmalara neden oldu.
- Bölgeye sefer yapan tankerlerin sigorta bedelleri, gemi değerinin yüzde 0,2’sinden yüzde 0,7’ye çıkarak yüzde 300 arttı.
Uraloğlu, deniz taşımacılığındaki tek bir aksaklığın dahi küresel enerji piyasalarını ve ticareti doğrudan etkilediğini vurgulayarak, Türkiye’nin kritik bölgelerdeki istikrarın korunması için diplomasi ve işbirliğine dayalı yapıcı rol üstlendiğini belirtti.
Türk Filosu ve Tersanelerinin Gücü
Türkiye’nin deniz ticaret filosu konusundaki yükselişi dikkat çekici. Bakan Uraloğlu, “Sahip olduğumuz 2 bin 150’den fazla gemi ve yaklaşık 53 milyon detveyt tonluk kapasiteyle, tonaj bazında 1000 groston ve üzeri Türk sahipli deniz ticaret filomuz bugün dünyada 11. sırada yer alıyor” dedi.
Tersanecilik alanında da önemli bir güce sahip olan Türkiye, toplamda 4,79 milyon dwt kapasiteye sahip 85 faal tersanesi ve güçlü yan sanayi ağıyla yaklaşık 94 bin kişiye istihdam sağlıyor.
İnsan Kaynağı ve Eğitimde Devrim Niteliğinde Adımlar
Bakan Uraloğlu, bu büyümenin sürdürülebilirliğinin nitelikli insan kaynağıyla mümkün olduğunun altını çizerek, denizcilik eğitimini her zaman stratejik bir alan olarak gördüklerini belirtti. Sektörde yaklaşık 8 bin 300’ü kadın olmak üzere 141 bini aşkın aktif gemi insanının uluslararası pazarda önemli bir istihdam potansiyeli sunduğunu vurguladı.
Denizcilik eğitiminde yapılan yenilikler:
- “Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği” yenilenerek, uluslararası normlarla uyumlu bir reform gerçekleştirildi.
- İngilizce yeterlilik şartındaki YDS puanı düşürüldü, belirli mezuniyetlere YDS muafiyeti getirildi.
- Kabotaj seferlerinde çalışan denizcilerin hizmetleri, belge yenilemede geçerli sayılacak.
- Yeterlik sınavlarında iptal sınırı 3’ten 5’e çıkarıldı, gereksiz belgeler kaldırıldı.
- Ticari yatlar, tersaneler, yüzer LNG depolama/enerji gemileri ve askeri gemilerde çalışan denizcilere kısmi terfi hakları sağlandı.
- Eğitimde teknoloji ve kalite artırıldı, Elektronik Kimlik Doğrulama Sistemi (EKDS) zorunlu tutuldu ve üst düzey denizcilik eğitim kurumlarına ISO kalite belgesi şartı getirildi.
Gemi İnsanları Bilgi Sistemi (GİBS) ile dünyanın herhangi bir yerinden yeterlik başvuru işlemlerinin yapılabilmesi, sistemin AB tarafından örnek uygulama olarak belirlenmesi ve yeterlik belgelerimizin tanındığı ülke sayısının 38’e yükselmesi, Türk denizcilerinin küresel pazardaki prestijini artırıyor.
Amatör Denizcilikte Rekor Katılım ve Gelecek Vizyonu
Profesyonel denizciliğin yanı sıra amatör denizciliğin de geliştirilmesine büyük önem verdiklerini belirten Uraloğlu, “Hedef 2023: 1 Milyon Amatör Denizci” projesiyle hedefe ulaşıldığını ve hatta aşıldığını duyurdu.
- 2018’de başlatılan projeyle 1 milyon 46 bin vatandaşa amatör denizci belgesi kazandırıldı.
- Türkiye Yelken Federasyonu ile işbirliği kapsamında, 10 saatlik çevrim içi eğitime ek olarak 4 saatlik uygulamalı yüz yüze eğitimle amatör denizcilik daha nitelikli hale getirildi.
- 22 ilde, 75 farklı lokasyonda yaklaşık 46 bin kursiyere teorik ve uygulamalı eğitim verildi.
- Eğitim süreçleri dijitalleştirilerek Amatör Denizci Bilgi Sistemi (ADBS) güncellendi.
Bakan Uraloğlu, amatör denizci belgelerinin uluslararası düzeyde kabul görmesi ve geçerliliğini güçlendirmek için çalışmaların devam ettiğini belirterek, Türk denizcisinin ve denizciliğinin başarısına güvendiklerini ve güçlü destek sunmaya devam edeceklerini söyledi.
