Sektör Verilerinde Dikkat Çeken Detaylar
TÜBİSAD’ın İTÜ Gümüşsuyu Kampüsü’nde düzenlediği toplantıda, TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Tombalak, sahibinden.com CEO’su Burak Ertaş ve İTÜ Arı Teknokent Genel Müdürü Atilla Dikbaş’ın açılış konuşmalarıyla başlayan etkinlikte, Deloitte Teknoloji ve Dönüşüm Hizmetleri Lideri Hakan Göl, 2024 raporunun sonuçlarını paylaştı.
Raporda yer alan 11 bin 798 şirketin verilerine göre, Türkiye BİT pazarı, TL bazında bir önceki yıla göre yüzde 53’lük büyüme göstererek 1 trilyon 203,5 milyar TL’ye ulaştı. Sektörün dolar bazındaki büyüklüğü ise yüzde 11 artışla 36,7 milyar dolar oldu. Ancak enflasyondan arındırılmış (reel) büyümeye bakıldığında, TL bazında yüzde 3 daralma, dolar bazında ise yüzde 8 büyüme gözlendi.
Bilgi Teknolojileri İletişim Teknolojilerini Geride Bıraktı
Toplam sektör büyüklüğünü oluşturan iki ana unsurdan Bilgi Teknolojileri, İletişim Teknolojilerini pazar büyüklüğü açısından geride bıraktı. Bir önceki yıla göre yüzde 70 büyüyen bilgi teknolojileri 2024 yılında 683,7 milyar TL’ye ulaşırken, iletişim teknolojileri yüzde 36 büyüyerek 520 milyar TL’ye çıktı. Dolar bazında ise bilgi teknolojileri yüzde 23 büyüyerek 20,8 milyar dolara yükselirken, iletişim teknolojileri yüzde 1,2 kayıpla 15,9 milyar dolara geriledi. Bu durum, Türk Lirası’ndaki değer kaybının iletişim teknolojileri üzerindeki etkisini gözler önüne serdi.
Alt kategorilerde ise Bilgi Teknolojileri Donanım yüzde 74 büyüyerek 230,8 milyar TL’ye, Yazılım yüzde 64 büyüyerek 339,4 milyar TL’ye ve Bilgi Teknolojileri Hizmet yüzde 82 büyüyerek 113,4 milyar TL’ye ulaştı. İletişim Teknolojileri Elektronik Haberleşme kategorisi yüzde 31 büyüyerek 293 milyar TL’ye, Donanım kategorisi ise yüzde 44 büyüyerek 227 milyar TL’ye çıktı.
Türkiye’nin BİT pazarında yazılımın en yüksek oranda pay aldığı ülkeler arasında yer alması, ülkenin dijital dönüşümdeki eğilimini ve katma değer üretimindeki önceliğini gösterdi. Ancak hizmetlerin görece düşük payı, hizmetleşme potansiyelinin hala yeterince kullanılmadığına işaret etti.
Küresel Pazarda Türkiye’nin Konumu ve Gelecek Hedefleri
2024 yılı itibarıyla Türkiye’nin global BİT pazarından aldığı pay yüzde 0,72 oldu. Sektör ihracatının toplam ihracat içindeki payı ise 0,31 puanlık artışla yüzde 1,26’ya yükseldi. Bu tablo, iç pazardaki bazı zayıflıklara rağmen sektörün dışa açılma kapasitesini artırdığını gösterdi.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (Teknokentler) de önemli bir büyüme kaydetti. 2023-2024 yılları arasında teknokent sayısı yüzde 4 artarak 105’e, şirket sayısı yüzde 12,4 artarak 11 bin 550’ye ulaştı. Teknokentlerde çalışan kişi sayısı yüzde 9,6 artışla 118 bin 500 kişiye yükseldi. Teknokentlerin toplam cirosu yüzde 79 büyümeyle 371,5 milyar TL’ye çıkarken, toplam ihracat yüzde 107,5’lik artışla 98,6 milyar TL’ye fırladı.
2024 yılında toplam ihracatta yüzde 88’lik büyüme gözlendi ve 108 milyar TL’ye ulaşıldı. En büyük payı Bilgi Teknolojileri Yazılım kategorisi aldı. BT Yazılım ihracatı yüzde 98 oranında büyüyerek 103,8 milyar TL tutara ulaştı. Sektörün toplam istihdamı ise yüzde 5’lik büyümeyle 246 bin kişiye ulaştı.
TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Tombalak, raporun sektör için stratejik bir rehber niteliği taşıdığını belirtti. “Sektörün global pazar içindeki payına bakılırsa gidilecek daha çok yolumuz var. Bu büyüklüklere ulaşmak için bugüne kadar yaptığımızdan daha farklı adımlar atmamız gerekiyor” diyen Tombalak, yazılım ihracatındaki ivmelenme, teknoloji şirketlerinin yurt dışına açılma iştahı ve üretken yapay zekâ gibi çığır açıcı gelişmelerin bu dönüşümün somut göstergeleri olduğunu vurguladı. Tombalak, amaçlarının Türkiye’yi sadece teknoloji tüketicisi değil, teknoloji tasarlayan, geliştiren ve dünyaya sunan bir merkez haline getirmek olduğunu ekledi.
sahibinden.com CEO’su Burak Ertaş ise, Türkiye dijital ekosisteminde tarihi bir dönüşüm yaşandığını ve bu değişimin merkezinde yapay zekânın yer aldığını ifade etti.
