Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 17 Nisan 2025 tarihli Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı özetini yayımlayarak küresel ve yerel ekonomik gelişmeleri değerlendirdi.
KÜRESEL TİCARET BELİRSİZLİKLERİ SÜRECİNDE BÜYÜME TAHMİNLERİ
TCMB, küresel ticaret politikalarındaki belirsizliklerin, özellikle Trump’ın korumacı adımlarıyla arttığını, bu durumun küresel büyüme ve finansal piyasalar üzerinde riskleri belirginleştirdiğini belirtti. Türkiye’nin dış ticaret ortaklarının ihracat paylarıyla ağırlıklandırılan küresel büyüme endeksi, 2025 için %2,1’den %1,7’ye, 2026 için %2,4’ten %1,9’a düşürüldü. Küresel talepteki bozulma, doğalgaz ve petrol gibi emtia fiyatlarında hızlı düşüşlere yol açtı, Brent ham petrol fiyatları Nisan başında 65 dolara geriledi.
Küresel enflasyonun düşüş hızı yavaşlarken, gelişmiş ülkelerde tarife artışlarının enflasyon beklentilerini yükselttiği gözlendi. TCMB, merkez bankalarının faiz indirimlerinde temkinli duruşlarını sürdüreceğini, risk iştahının gerilediğini ve gelişmekte olan ülkelerden portföy çıkışlarının devam ettiğini vurguladı.
Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS), Mart’tan Nisan’a 343 baz puana yükseldi, DİBS piyasasından 6,3 milyar dolar, hisse senedi piyasasından 1,1 milyar dolar net portföy çıkışı gerçekleşti. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in ABD temasları, yabancı sermaye girişini artırmayı hedeflerken, TCMB’nin 2024’te rezervlerini 42 milyar dolar artırması finansal istikrarı destekliyor. Ancak, küresel belirsizlikler Türkiye’nin büyüme ve enflasyon hedeflerini zorlaştırıyor.
TL FAİZLERİ, KREDİ BÜYÜMESİ VE ENFLASYON EĞİLİMLERİ
TCMB, TL mevduat faizlerinin 11 Nisan itibarıyla 275 baz puan artarak %51,9’a yükseldiğini, TL ticari kredi faizlerinin %54,9, ihtiyaç kredisi faizlerinin %69,7, konut kredisi faizlerinin %39,6, taşıt kredisi faizlerinin %43’e ulaştığını bildirdi. Bireysel kredilerin 4 haftalık büyüme ortalaması %2,3’e gerilerken, TL ticari krediler %3,6’ya yükseldi, kur etkisinden arındırılmış YP ticari krediler ise %0,4’e düştü. 28 Mart’ta ihtiyaç kredilerinde kredili mevduat hesabı istisnalarının sıkılaştırılması, kredi büyümesini yavaşlattı.
Mart’ta tüketici fiyatları %2,46 artarken, yıllık enflasyon %38,1’e geriledi, B ve C endeksleri sırasıyla %36,99 ve %37,42 oldu. Gıda ve alkol-tütün-altın grupları enflasyona katkı sağlarken, hizmet, temel mallar ve enerji grupları geriledi. İşlenmemiş gıda kaynaklı fiyat artışları, taze meyve-sebze ve et fiyatlarındaki yükselişle güçlendi.
Enerji fiyatları yatay seyrederken, akaryakıt fiyatlarındaki düşüş şebeke suyu zamlarıyla dengelendi. Nisan’da zirai don olayları, meyve ve sebze fiyatlarında yukarı yönlü riskleri artırdı. TCMB, enflasyonun ana eğiliminin Mart’ta gerilediğini, ancak Nisan’da temel mal enflasyonunun finansal piyasalar nedeniyle yükseleceğini öngörüyor.
İÇ TALEP, SANAYİ ÜRETİMİ VE CARİ AÇIK
Şubat’ta perakende satış hacmi aylık %1,1, çeyreklik %3,7 artarken, hizmet üretim endeksi %2 azaldı, çeyreklik bazda %2,9 yükseldi. Kartla yapılan harcamalar Mart’ta bayram öncesi taleple arttı, ancak Nisan’da düşüş gösterdi. Beyaz eşya satışları gerilerken, otomobil satışları artışını sürdürdü. Sanayi üretimi Şubat’ta aylık %1,6, yıllık %1,9 azalırken, çeyreklik bazda %0,9 arttı, inşaat üretimi deprem kaynaklı faaliyetlerle %10,3 yükseldi.
Cari işlemler dengesi Şubat’ta 4,4 milyar dolar açık verdi, 12 aylık birikimli cari açık 12,8 milyar dolara yükseldi. Hizmetler dengesi fazlası 62 milyar dolarla güçlü seyrini korurken, altın ve enerji dış ticaret açıkları cari açığı artırdı. Mart’ta ihracat Ramazan Bayramı öncesi teslimatlarla artarken, ithalat sınırlı yükseldi, 12 aylık cari açıkta azalma bekleniyor. Altın ithalatı Mart’ta 1,6 milyar dolar, birikimli 18,5 milyar dolar oldu. TCMB, küresel ticaret belirsizliklerinin dış ticaret açığını artırabileceğini, ancak enerji fiyatlarındaki düşüşün bu etkiyi sınırlayabileceğini öngörüyor. Bankacılık sektörünün borç çevirme oranı %152, diğer firmaların %130 seviyesinde, ancak gelecekte düşüş eğilimi bekleniyor.
