Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Google’ın algoritma değişikliklerinin haber sitelerine ve dijital telif haklarına etkileri tartışıldı. Komisyon, medya kuruluşlarının trafik kaybı ve ekonomik zorluklarını ele alırken, Google yetkililerinin kaçamak yanıtları dikkat çekti.
ALGORİTMA DEĞİŞİKLİĞİ VE MEDYA KRİZİ
Google’ın 2022’den bu yana yaptığı algoritma güncellemeleri, Türkiye’deki medya ekosisteminde ciddi sorunlara yol açtı. Mart 2024’te yapılan son güncelleme, düşük kaliteli içeriklerin yüzde 45 azaltıldığını iddia etse de, birçok haber sitesinin trafik kaybına uğramasına neden oldu. Bu durum, reklam gelirlerinin erimesine ve bazı yayıncıların kapanma noktasına gelmesine yol açtı. Komisyonda, haber sitelerinin bir anda milyonlarca ziyaretçiden yüz binlere düşmesi sorgulandı.
TBMM Dijital Mecralar Komisyonu, Google’ın algoritma değişikliklerinin şeffaf olmadığını ve medya çeşitliliğini tehdit ettiğini belirtti. Google İsviçre temsilcisi, algoritmaların yılda 5 bine yakın değişiklik gördüğünü ve bunun dinamik bir süreç olduğunu savundu. Ancak, bu değişikliklerin hangi kriterlere göre yapıldığına dair ikna edici bir açıklama yapılamadı. Komisyon, Google’ın yayıncılar üzerindeki baskısının haksız rekabet yarattığını vurguladı.
DİJİTAL TELİF VE GOOGLE’IN TAVRI
Google, Avrupa Birliği’nde 2019’da yürürlüğe giren Dijital Telif Direktifi’ni Fransa’da uygularken, Avustralya’da 2021’de haber üreticilerine ödeme yapmayı kabul etti. Türkiye’de ise dijital telif konusunda adım atmadığı için eleştirildi. Komisyonda, Google’ın Türkiye’deki dijital pazarın yüzde 70’ini kontrol etmesine rağmen telif ödemesi yapmadığı gündeme geldi. Milletvekilleri, Google’ın haber içeriklerini özetleyerek trafik çektiği durumlarda yayıncılara ödeme yapması gerektiğini savundu.
TBMM, Google’ın Kanada, Fransa ve Avustralya’daki uygulamaları örnek alarak Türkiye’de telif ödemesi yapması gerektiğini sorguladı. Google yetkilileri, bu konuda net bir taahhütte bulunmadı ve zorunlu telif ödemesi için yasal düzenleme gerektiğini ima etti. Komisyon, Google’ın adaletli gelir paylaşımı konusundaki tutumunu eleştirerek, Türkiye’de dijital telif yasasının bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı. Yeni yasa taslağının, Meclis tatile girmeden yasalaşması planlanıyor.
TEKELLEŞMEDE DENETİM SORULARI
Google’ın arama motoru pazarındaki hakimiyeti, komisyonda tekelleşme tartışmalarını alevlendirdi. ABD’de Google’a karşı açılan tekel davası, şirketin yapay zeka ürünleriyle arama motoru hakimiyetini güçlendirdiğine dair iddiaları içeriyor. Türkiye’de de Google’ın küçük içerik üreticilerini yok olmaya terk ettiği ve bazı kurumları ön plana çıkardığı öne sürüldü. Milletvekilleri, Google’ın algoritmalarının nasıl çalıştığı ve kimler tarafından denetlendiği konusunda tatmin edici yanıtlar alamadı.
Komisyonda, Google’ın ses, görüntü ve içerik kullanımıyla ilgili denetim mekanizmalarının belirsizliği de ele alındı. Google yetkilileri, algoritma değişikliklerinin şeffaf bir şekilde paylaşıldığını iddia etse de, milletvekilleri bu açıklamaları yetersiz buldu. TBMM, Google’ın rekabete aykırı uygulamalarına karşı düzenlemeler yapma kararlılığını yineledi. Komisyon, Rekabet Kurumu’nun Google’ı denetlemesi gerektiğini savunarak, medya kuruluşlarının ekonomik zorluklarına çözüm aranmasını talep etti.
