Türkiye’de memurlar için 2016’da 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na eklenen ancak 8 yıldır uygulanmayan yarı zamanlı çalışma hakkı, “Aile Yılı” kapsamında hazırlanan yeni bir yönetmelikle yeniden gündeme geldi. Ticaret Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın katkılarıyla taslağı hazırlanan düzenleme, doğum veya evlat edinme sonrası memurlara esnek çalışma imkanı sunarken, haftalık 20 saatlik mesai ve yarı maaş esasıyla hayata geçirilecek.
MEMURA YARI ZAMANLI ÇALIŞMA HAKKINDAN KİMLER FAYDALANABİLİR?
Yeni düzenleme ile memur anne ve babalar, çocukları ilkokula başlayana kadar yarı zamanlı çalışma hakkından yararlanabilecek ve bu hak, doğum sonrası analık izninin ya da evlat edinme sonrası verilen izinlerin bitiminden itibaren geçerli olacak. Eşlerin her ikisi de memur olsa bile bu haktan aynı anda faydalanamayacak, ancak sırayla kullanım mümkün olacak ve yarı zamanlı çalışan memurların maaşları yarıya düşecek.
Haftalık normal çalışma süresi 40 saatten 20 saate indirilecek ve memurlar bu süreyi ister 3 tam gün, ister haftanın 5 gününe yayılmış şekilde günde en az 3 saat çalışarak doldurabilecek.
Taslak, yarı zamanlı çalışma talebinin en az 1 ay önceden yazılı olarak kuruma iletilmesini şart koşuyor ve çalışma saatleri yetkili amirler tarafından ocak veya temmuz aylarında düzenlenebilecek. Örneğin, bir memur pazartesi 8 saat, salı 6 saat, çarşamba 6 saat çalışarak 20 saati tamamlayabilecek ya da her gün 4 saatlik mesaiyle bu süreyi doldurabilecek ve günlük saatler farklılık gösterebilecek. Yarı zamanlı çalışan annelere süt izni verilmeyecek ve bu düzenleme, evlat edinen memurları da kapsayacak şekilde her çocuk için ayrı ayrı kullanılabilecek.
MEMURA YARI ZAMANLI ÇALIŞMA HAKKI KADEMEYİ ETKİLER Mİ?
Memura tanınan yarı zamanlı çalışma hakkı kademe ilerlemesini etkileyecek ve hazırlanan yönetmelik taslağına göre, yarı zamanlı çalışılan dönemde derece yükselmesi ile kademe ilerlemesi için gereken hizmet süreleri yarım olarak dikkate alınacak.
Normalde haftalık 40 saatlik çalışma süresi üzerinden hesaplanan bu süreler, yarı zamanlı çalışmada 20 saate düşeceği için memurun kariyer ilerlemesi daha yavaş gerçekleşecek ve bu durum uzun vadede emeklilik maaşını da dolaylı olarak etkileyebilecek.
MEMURA YARI ZAMANLI ÇALIŞMA HAKKI ŞARTLARI
Yarı zamanlı çalışma döneminde memurların derece yükselmesi ve kademe ilerlemesi için gereken hizmet süreleri yarım olarak hesaplanacak ve bu durum, uzun vadede kariyer ilerlemelerini etkileyebilecek. Düzenleme, memurun isteğiyle tam zamanlı çalışmaya dönmesi durumunda sona erebileceği gibi, çocuğun ilkokula başlaması, vefatı, evlatlık ilişkisinin kaldırılması veya uygun olmayan bir kadroya vekaleten atanma gibi hallerde de bitecek. Ayrıca, memurun ticaret veya kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağını ihlal etmesi de bu hakkın kaybına yol açacak.
Taslağın kurumların ve bakanlıkların görüşüne sunulduğu bu süreçte, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı düzenlemeye son şeklini verecek ve yürürlüğe girmesiyle birlikte SSK’lı annelere tanınan benzer bir hakkın memurlara da uygulanması sağlanacak. 2016’dan beri atıl durumda kalan bu yasal hak, aile odaklı politikaların bir parçası olarak yeniden canlandırılırken, memurların çalışma saatlerini çocuk bakımına göre esnetebilmesi hedefleniyor. Ancak, maaşın yarıya düşmesi ve eşlerin aynı anda bu haktan yararlanamaması gibi kısıtlamalar, uygulamanın kapsamını sınırlayabilecek unsurlar olarak görülüyor.
Memurlar yarı zamanlı çalışma hakkından kimler yararlanabilecek?
Memur anne ve babalar, doğum veya evlat edinme sonrası çocukları ilkokula başlayana kadar bu haktan yararlanabilecek. Eşlerin ikisi de memur olsa bile aynı anda değil, sırayla kullanabilecek.
Yarı zamanlı çalışma memurun maaşını ve kariyerini nasıl etkileyecek?
Yarı zamanlı çalışan memurların maaşı yarıya düşecek ve derece-kademe ilerlemesi için hizmet süreleri yarım olarak hesaplanacak. Çalışma süresi haftada 20 saat olacak ve bu durum kariyer ilerlemesini yavaşlatabilecek.
Yarı zamanlı çalışma hakkı hangi durumlarda sona erecek?
Bu hak, çocuğun ilkokula başlaması, vefatı, evlatlık ilişkisinin kalkması, memurun tam çalışmaya dönme talebi veya ticaret yasağını ihlal etmesi gibi durumlarda sona erecek. Uygun olmayan kadroya vekaleten atama da hakkı bitirecek.
