Japonya, yaklaşık otuz yıl süren deflasyonun ardından kalıcı fiyat artışları ve ücret yükselişleri ile ekonomik bir dönüşüm yaşıyor. Emtia fiyatları ve zayıf yen ile başlayan süreç, artık iç talep ve ücret dinamikleriyle destekleniyor.
YAPISAL DEFLASYONDAN KALICI ENFLASYONA
1990’ların başındaki varlık balonunun çöküşünden sonra Japonya uzun süreli deflasyon dönemi yaşadı. Arsa ve varlık fiyatlarının düşmesi, hanehalkı ve şirketleri borç ödemeye öncelik vermeye yönlendirdi; bu durum “bilanço resesyonu” olarak adlandırıldı.
2022’den itibaren ise enflasyon, Japonya Merkez Bankası’nın %2 hedefini istikrarlı şekilde aşarak kalıcı bir yapıya kavuştu. Başlangıçta emtia fiyatları ve yen’in zayıflamasıyla tetiklenen bu süreç, zamanla hizmet fiyatları ve ücret artışları ile içsel bir dinamik kazandı.
ÜCRETLER VE İÇ TALEP DİNAMİĞİ
Japonya’da ücret artışları, son üç yılda %3,6’dan %5,3’e yükselerek son otuz yılın en yüksek seviyelerine ulaştı. Bu artış, iş güvenliği odaklı geleneksel yaklaşımdan daha güçlü ücret talebine geçişi simgeliyor.
Artan yaşam maliyetleri ve işgücü kıtlığı, sendikaları yüksek ücret artışları için güçlendirdi. Bu durum, iç talep kaynaklı reflasyonun kalıcı olmasını destekliyor ve hizmet sektöründe fiyatların hızla tüketiciye yansıtılmasını sağlıyor.
YATIRIMLAR VE VERİMLİLİK
Şirketlerin ücret artışlarını verimlilik artırıcı yatırımlarla desteklemesi, reflasyonist döngünün sürdürülebilirliği için kritik. 2021-2024 döneminde Japon şirketlerinin yıllık ortalama yatırım artışı %9,1, mevcut mali yılda ise %6,7 olarak öngörülüyor.
Yatırımlar özellikle otomasyon, işgücü tasarrufu sağlayan teknolojiler, çip üretimi ve yeşil enerji alanlarına yöneliyor. Hükümet teşvikleri ve kurumsal yönetim reformları, bu yatırımları destekliyor. Ancak gerçek verimlilik kazanımları henüz belirsizliğini koruyor.
KAZANANLAR VE KAYBEDENLER
Büyük ihracatçılar, otomotiv ve elektrikli makine sektörleri zayıf yen ve artan talep sayesinde kazançlarını artırdı. COVID öncesine göre kârlar iki katına çıktı ancak artan gümrük vergileri ve yenin güçlenmesi, bu ivmeyi sınırlayabilir.
İç pazara yönelik sektörler, artan iç tüketim ve turizm ile yükselişte. Ancak KOBİ’ler, sınırlı fiyatlama gücü ve daralan marjlar nedeniyle artan işçilik maliyetlerini karşılamakta zorlanıyor; 2022 ikinci yarısından itibaren KOBİ iflasları artış gösteriyor.
