İTO, 1 Şubat 2025 tarihi itibariyle İstanbul için yeni bir Tüketici Fiyat İndeksi yayımlamaya başladı. Bu indeks, tüketici davranışlarındaki değişiklikleri ve yeni ürünler ile hizmetleri daha doğru yansıtmak amacıyla revize edildi.
İTO, İSTANBUL TÜKETİCİ FİYAT İNDEKSİ’Nİ İLK KEZ YAYINLADI
İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi, artık ‘İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi’ olarak hizmete devam edecek. Bu yenileme, 1995 yılı bazlı indekste bulunan 242 maddenin yerini, 2023 bazlı yeni indekste 493 madde ile alması anlamına geliyor. Ana grup sayısı 8’den 12’ye çıkarıldı ve fiyat derleme sayısı 15 bin 725’ten 24 bin 500’e yükseltildi.
Yeni indeksin hazırlanmasında, ‘yerinde veri toplama’ yöntemi ile birlikte internet üzerinden veri toplama da kullanıldı, bu sayede daha geniş bir veri havuzu oluşturuldu. İTO, bu yeni indeksin hazırlanmasında akademik çevrelerden ve NielsenIQ gibi global şirketlerden danışmanlık aldı, böylece metodolojik açıdan daha çağdaş ve bilimsel bir yaklaşım benimsendi.
2400 HANE KATILDI
İndeksin hazırlık sürecinde, İTO’nun İstatistik Birimi, akademisyenler ve NielsenIQ Türkiye’nin işbirliği ile aylık 350 hane takip edilerek, toplamda 2 bin 400 hanenin katıldığı tüketim araştırması yapıldı. Bu çalışmalar kapsamında Ocak 2023’ten bu yana 586 binin üzerinde fiyat verisi toplandı.
İTO Başkanı Şekib Avdagiç, bu sürecin İTO’nun 1929 yılından beri İstanbul’da enflasyonu ölçme deneyimi ve akademik işbirlikleri ile daha da güçlendiğini vurguladı.
1929’DAN İTİBAREN İSTANBUL İÇİN ENFLASYON ÖLÇÜMÜ YAPIYOR
İTO, 1929’dan bu yana İstanbul için enflasyon ölçümünü yapıyor. Başlangıçta ‘İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası’ adıyla, ‘Hayat Pahalılığı Müşiresi’ adı altında yayınlanan bu indeks, zaman içinde ‘İstanbul Geçinme İndeksi’ ve son olarak ‘İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi’ adını aldı. Her revizyon, o dönemin tüketim alışkanlıklarına ve ekonomik koşullarına uyum sağlamayı amaçladı. 1930 ve 1940’larda yapılan revizyonlar ile İkinci Dünya Savaşı öncesinde 1938 baz yılı kabul edilerek, ürün miktarları artırıldı.
1953 yılında ise Refii Şükrü Suvla ve Orhan Dikmen gibi dönemin önemli iktisatçıları ile işbirliği yaparak, ‘aile bütçesi anketi’ esaslı ilk indeksi hazırladılar.
Günümüzde ise İTO, değişen tüketim alışkanlıkları ve yeni ürün gruplarını yansıtmak için indeksini yeniledi. Şekib Avdagiç, “Dün hiç düşünülmeyen hizmet ve ürünler, temel ihtiyaçlar arasına girdi,” diyerek, cep telefonu, internet ve dijital platformlar gibi güncel tüketim maddelerinin indekse dahil edildiğini belirtti. Bu güncelleme, pandemi gibi olağanüstü dönemlerde yaşanan tüketim biçimlerindeki anormalliklerin de dikkate alınmasıyla, normalleşme sürecinin ardından 2023 baz yılı olarak belirlendi.
Yeni İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi’nde kaç madde var?
Yeni İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi’nde toplam 493 madde bulunuyor. Bu, 1995 bazlı indekste yer alan 242 maddenin iki katından fazlasını temsil ediyor.
İTO’nun yeni indeksi ne zaman yürürlüğe girecek?
İTO’nun yeni İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi, 1 Şubat 2025 tarihinden itibaren resmi olarak yürürlüğe girecek.
İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi neden önemli?
İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi, İstanbul’daki tüketici fiyatlarındaki değişimleri daha doğru bir şekilde yansıtarak, enflasyon ölçümü ve ekonomik karar alma süreçlerine katkı sağlar. Bu indeks, yeni tüketim alışkanlıklarını ve ürün gamını daha kapsamlı bir şekilde göz önünde bulundurur.
