İstanbul Sanayi Odası (İSO), Türkiye’nin daha küçük ve orta ölçekli sanayi kuruluşlarını kapsayan “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2024” araştırmasının sonuçlarını duyurdu. Araştırma, sıkı para politikaları ve küresel ekonomik belirsizliklerin gölgesinde sanayi sektörünün karşılaştığı zorlukları ortaya koydu.
İSO İKİNCİ 500 ŞİRKETLERİNDE ÜRETİMDE NET SATIŞLAR ARTTI
İSO İkinci 500 şirketleri, 2024 yılında üretimden net satışlarını yüzde 41 artırarak 988 milyar TL’den 1 trilyon 393 milyar TL’ye çıkardı. Yüzde 41,1’lik Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi (Yİ-ÜFE) ile arındırıldığında, satışlar reel olarak binde 1 geriledi.
Bu, 2022’de yüzde 10,4 ve 2023’te yüzde 5,2’lik reel düşüşlerin ardından üçüncü yıl üst üste yaşanan gerileme oldu.
Yurt içinde Nisan 2024’ten itibaren uygulanan sıkı para politikaları, iç talepte kademeli bir yavaşlamaya yol açtı. Küresel piyasalarda ise zayıf talep, artan maliyetlerin fiyatlara yansıtılamaması, Türk lirasının reel değerlenmesi ve güçlü doların parite etkisi, sanayi sektörünün rekabet gücünü zayıflatarak satış performansını olumsuz etkiledi.
KARLILIKTA SERT GERİLEME
Faaliyet karı, 2024’te yüzde 18,9 azalarak 145 milyar TL’den 118 milyar TL’ye düştü. Faaliyet karlılığı oranı da yüzde 12,6’dan yüzde 7,3’e gerileyerek 2014-2023 ortalaması olan yüzde 10,9’un altında kaldı.
Enflasyon muhasebesi kaynaklı 20,6 milyar TL’lik net zarar, karlılık üzerindeki baskıyı artırdı.
Vergi öncesi zarar eden şirket sayısı 159’a yükselerek 1997’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kar (FAVÖK) bazında kar eden şirket sayısı 495’ten 470’e geriledi. Finansman giderleri yüzde 54,4 artarak 95 milyar TL’ye çıkarken, toplam borç artışı yüzde 52,2’ye ulaştı.
İHRACAT VE İSTİHDAM PERFORMANSI
İSO İkinci 500’ün ihracatı, 2024’te yüzde 6,2 artarak 15,9 milyar dolara yükseldi. Bu artış, İSO 500’ün yüzde 1,5’lik ihracat büyümesini geride bıraktı ve tekstil ile giyim sektörlerinin güçlü performansı sayesinde gerçekleşti. Türkiye’nin toplam ihracatındaki yüzde 2,4’lük artışa kıyasla daha iyi bir sonuç elde edildi.
İstihdam, yüzde 2,2 artarak 291 bin kişiyi aştı. Ödenen maaş ve ücretler ise yüzde 90,9’luk artışla enflasyonun üzerinde büyüdü. AR-GE harcamalarının üretimden satışlara oranı binde 62 ile rekor seviyeye ulaştı, bu da firmaların teknolojiye yönelimini gösterdi.
