Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Rusya-Ukrayna savaşının üçüncü yılında Avrupa ülkelerinin savunma bütçelerini artırdığını, ancak bu yükselişin kamu maliyesi üzerinde ciddi bir baskı oluşturacağını açıkladı.
SAVUNMA HARCAMALARINDAKİ ARTIŞ KAMUYU ETKİLEYECEK
Fitch Ratings’in analizine göre, Rusya-Ukrayna savaşının başlamasından bu yana Avrupa ülkeleri savunma bütçelerini önemli ölçüde artırdı; ancak bazı ülkeler hâlâ NATO’nun GSYH’nin yüzde 2’si hedefinin altında kalıyor. AB Komisyonu Başkanı’nın bu ay içinde yaptığı çağrıyla, üye ülkelerin ortak savunma harcamalarını GSYH’nin yüzde 3’ünün üzerine çıkarması gerektiği belirtildi; İngiltere ise 2027’ye kadar harcamalarını yüzde 2,5’e, ardından yüzde 3’e yükseltmeyi taahhüt etti.
Ancak raporda, yüzde 3’lük hedefin orta vadede bile tüm Avrupa ülkeleri tarafından düşük görülüyor; Fitch, 3-4 yıllık bir artış döneminden sonra yıllık 1 puanlık bir yükselişin daha makul olabileceğini öngörüyor. İngiltere’nin bu harcamaları denizaşırı yardımlardan kesinti yaparak finanse etme planı dikkat çekerken, diğer ülkelerde böyle bir finansman kaynağı bulunmaması baskıyı artırıyor.
KAMU MALİYESİ ÜZERİNDEKİ BASKILAR ARTIYOR
Fitch, savunma harcamalarındaki artışın kamu maliyesini zorlayacağını vurguluyor; yaşlanan nüfus, yüksek borç servisi maliyetleri, sosyal harcama talepleri ve vergileri artırmanın siyasi zorlukları, harcama kesintilerini güçleştiriyor. Raporda, bu durumun daha yüksek mali açıklara ve finansman ihtiyaçlarına yol açacağı belirtilirken, bazı ülkelerin halihazırda yüksek kamu borcu ve bütçe açığıyla mücadele ettiği hatırlatılıyor.
Avrupa düzeyinde borçlanmanın, savunma harcamalarındaki artışın bir kısmını finanse etmek için bir çözüm olabileceği düşünülüyor; ancak bu, AB mali kurallarında değişiklik gerektiriyor. İnternetteki güncel bilgiler, AB’nin mevcut kurallarının bütçe açıklarını GSYH’nin yüzde 3’ü ve kamu borçlarını yüzde 60’ı ile sınırladığını, ancak acil durumlarda bu kuralların askıya alınabileceğini; yine de savunma harcamalarının sosyal kesintiler olmadan finanse edilmesinin zor olduğunu ortaya koyuyor.
Fitch, bu artışın ABD’nin ticaret politikalarından kaynaklanan ekonomik belirsizlikle çakıştığını ve yerli sanayilere yönelik harcamaların büyümeye etkisinin sınırlı kalabileceğini ifade ederek, finansman stratejilerinin önümüzdeki yıllarda Avrupa ekonomileri için kritik bir sınav olacağını öngörüyor.
EKONOMİK VE POLİTİK ETKİLER
Savunma harcamalarındaki artış, Avrupa’da ekonomik ve politik dengeleri etkileyecek; Fitch, bu yükselişin büyümeye bir miktar olumlu katkı sağlayabileceğini, ancak etkisinin belirsiz olduğunu belirtiyor. İngiltere’nin denizaşırı yardımları keserek finansman sağlaması bir model olsa da, diğer ülkeler için benzer bir yol bulunmaması, alternatif kaynak arayışlarını gündeme getiriyor.
Politik açıdan, savunma harcamalarının finansmanı için sosyal harcamalardan kesinti yapılması gerekliliği, önemli siyasi sonuçlar doğurabilir; Fitch, kamu maliyesinin ülke kredi notlarının ana itici gücü olduğunu ve bu baskının notlar üzerinde risk oluşturabileceğini vurguluyor. Yaşlanan nüfus ve yavaşlayan ekonomik büyüme gibi yapısal sorunlar, bu hedeflerin uygulanabilirliğini zorlaştırıyor; Fitch’in analizi, Avrupa’nın hem ekonomik hem de stratejik bir dönüm noktasında olduğunu ortaya koyuyor.
