Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) açıkladığı verilere göre, küresel gıda fiyatlarının izlendiği FAO Gıda Fiyat Endeksi, Şubat 2025’te bir önceki aya göre %1,6 artarak ortalama 127,1 puana ulaştı ve geçen yılın aynı dönemine kıyasla %8,2’lik bir yükseliş gösterdi.
Süt ürünleri, şeker ve bitkisel yağlardaki fiyat artışlarının endeksi yukarı taşıdığı belirtilirken, tahıl fiyatları %0,7’lik mütevazı bir artışla dengelendi; pirinç fiyatları ise %6,8’lik düşüşle dikkat çekti. FAO’nun aynı gün yayımladığı Tahıl Arz ve Talep Özeti Raporu’nda ise 2024-2025 sezonu için küresel tahıl üretimi tahmini 2 milyar 841,8 milyon tona revize edilerek, üretim beklentilerindeki iyimserlik ortaya kondu.
GIDA FİYAT ENDEKSİNDEKİ ARTIŞIN NEDENLERİ
FAO Gıda Fiyat Endeksi, Şubat 2025’te 127,1 puana ulaşarak %1,6’lık bir artış kaydetti; bu yükselişin temelinde süt ürünleri, şeker ve bitkisel yağ fiyatlarındaki hareketlilik yatıyor. Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, güçlü küresel taleple desteklenerek %4 artarken, özellikle peynir ve süt tozu talebinin Asya ve Orta Doğu pazarlarından gelmesi bu yükselişi tetikledi.
Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi ise %2’lik artışla palm, soya ve ayçiçek yağlarındaki fiyat yükselişlerinden etkilendi; Güneydoğu Asya’da mevsimsel arz kısıtlamaları ve biyodizel sektöründen gelen talep bu artışı körükledi. Ancak Şeker Fiyat Endeksi, Hindistan ve Brezilya’daki olumsuz üretim beklentilerine rağmen %6,6 düşerek endeksin genel artışını bir miktar dengeledi.
Tahıl Fiyat Endeksi’nde ise %0,7’lik artış görüldü; buğday fiyatları, Rusya’da arz sıkışıklığı ve Doğu Avrupa ile Kuzey Amerika’daki mahsul koşullarına dair endişelerle yükseldi. Mısır fiyatları da Brezilya’daki sıkı arz ve ABD’nin güçlü ihracat talebiyle desteklenerek artış gösterdi; buna karşın pirinç fiyatları %6,8 düşerek bol ihracat arzı ve rekabetçi piyasa koşullarının etkisini yansıttı.
FAO’nun bu verileri, küresel gıda piyasalarındaki dengesizliklerin ve bölgesel dinamiklerin fiyatlar üzerindeki etkisini açıkça ortaya koyuyor.
KÜRESEL TAHIL ÜRETİM TAHMİNLERİNDE GÜNCELLEME
FAO’nun Tahıl Arz ve Talep Özeti Raporu’na göre, 2024-2025 sezonu için küresel tahıl üretimi tahmini, 7 Şubat’ta açıklanan 2 milyar 840,7 milyon tondan 2 milyar 841,8 milyon tona yükseltildi; bu revizyon, buğday üretimindeki iyimser beklentilerden kaynaklandı. Küresel buğday üretimi tahmini 788,6 milyon tondan 792,2 milyon tona çıkarıldı.
Avrupa’da beklenen verim iyileşmeleri ve Asya’daki olumlu hava koşullarına bağlanıyor. Ancak mısır üretiminde Brezilya’daki arz sıkışıklığı gibi bölgesel zorluklar devam ederken, pirinç üretimi bol stoklarla destekleniyor ve dünya pirinç fiyatları %6,8’lik düşüşle tüketicilere nefes aldırıyor. FAO, bu tahminlerle küresel tahıl stoklarının yeterli düzeyde kalacağını öngörüyor.
Rapor, küresel tahıl tüketiminin 2 milyar 869 milyon tona ulaşacağını ve stokların %30,6’lık kullanım oranına sahip olacağını tahmin ediyor; bu, arz-talep dengesinin şimdilik korunduğunu gösteriyor. Bitkisel yağlardaki %29,1’lik yıllık artış ise biyoyakıt talebinin gıda piyasalarına etkisini gözler önüne seriyor. FAO’nun bu güncellemeleri, küresel gıda güvenliği açısından hem fırsatları hem de riskleri ortaya koyarak, ülkelerin tarım politikalarını şekillendirmede önemli bir rehber sunuyor.
