Dünya Meteoroloji Örgütü, Ağustos 2024’ün üst üste sıcaklık rekorlarının kırıldığı 15. ay olduğunu bildirdi. İklim değişikliği tarım, maden ve enerji sektörlerinde sürdürülebilir üretim, ticaret ve değer katma süreçlerine önemli ölçüde etki ediyor. Bu bağlamda, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ndan (SKA) biri olan “iklim eylemi”nin diğer 16 amaçla (SKA ile) yakınen ilintili olduğunu söyleyebiliriz. 16 Ekim Dünya Gıda Günü’nü geride bırakmış, bugün vesilesiyle gıda arz ve tedarik güvenliği çeşitli platformlarda daha taze ele alınmışken, 2 numaralı SKA olan “açlığa son” hedefi ile 13 numaralı SKA olan “iklim eylemi”nin ilişkisini son gelişmeler ile örneklemek isterim. Geçtiğimiz dönemde aşırı sıcaklardan kaynaklı su seviyelerindeki düşüş nedeniyle Panama Kanalı’ndan geçen gemi sayısı oldukça azalmış, küresel ticaret rotaları değişmiş, teslimat süreleri uzamış, ticaret maliyetleri artmış ve kolay bozulabilir ürün tedariklerinde sıkıntılar yaşanmıştı. Panama Kanalı geçişlerinde iyileşmeler yaşanmışken bu defa, Mississippi Nehri’ndeki düşük su seviyeleri tedarik zincirlerini bozdu ve özellikle ABD Körfezi üzerinden mısır ve soya fasulyesi ihracatını zorlaştırdı.
Hava koşullarından etkilenen piyasaya bu durum fiyat artışı olarak yansıdı; buğday, mısır ve soya fasulyesi ihracat fiyatları eylül ayında arttı. Aşırı yağışlı hava Kanada’da hasat gecikmelerine neden oldu. İklim değişikliğinin bir sonucu olarak hem üretimin ve tedarikin emniyeti hem de fiyat artışları; 2 nolu SKA’ya ulaşmayı zorlaştırıyor ve 13 nolu SKA, 2 nolu SKA’ya ulaşabilmek için de gerekli oluyor. İklim krizinin emtia üretimi ve ticareti üzerindeki etkilerini ele alarak sürdürülebilir kalkınma için stratejiler geliştirmek ve bunun için de uluslararası iş birliği çok önemli. 2024 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı, yaygın olarak kullanılan adıyla COP29, 11-24 Kasım 2024 tarihleri arasında Azerbaycan’da gerçekleşecek.
COP29, bugün iklim değişikliğiyle mücadelede en üst düzey karar organı olarak kritik öneme sahip. Burada alınacak kararlar, sadece küresel iklim politikalarını değil, aynı zamanda ülkelerin gelecek yıllardaki enerji ve çevre politikalarını belirleyebilir. Bu nedenle COP, iklim değişikliğiyle mücadelede kullanılan araçları ve politikaları, uluslararası ticaretin ve ulusal ticaret politikalarının konuya nasıl fayda saylayabileceğini gösteriyor ve iş birliği unsurlarını yakından takip edebilmek için anlamlı bir platform sunuyor. COP29’a hazırlanırken, önce COP28’in çıktılarının ne olduğunu hatırlamak faydalı olacaktır. COP28’in en çok konuşulan kararlarından biri Küresel Durum Değerlendirmesi (Global Stocktake) oldu. Bu, iklim değişikliği ile mücadelede küresel ilerlemenin değerlendirildiği bir süreç olarak büyük önem taşıyor. Ayrıca, COP27’de gündeme gelen ancak COP28’de resmi olarak kurulan Hasar ve Kayıp Fonu da geçtiğimiz yılın en önemli kazanımlarından biri olarak tarihe geçti. Fonun amacı, iklim değişikliğinden en çok etkilenen ülkeler için finansal destek sağlamak ve bu ülkelerin zararlarını gidermeye yönelik somut adımlar atmak. Artık verilen sözlerin nasıl hayata geçirileceği tartışılacak ve bu uygulamaların finansmanı üzerine yoğunlaşılacak. İklim eylemi kapsamında finansman için de iş birliği elzem. COP29’un bir “Finans COP’u” olacağı vurgusu bu nedenle yapılmakta.
