Türkiye’de yüksek enflasyonun emekli maaşlarını hızla eritmesiyle birlikte, emeklilerin satın alma gücünü korumak için yeni bir sistem önerisi ortaya çıktı ve Eşel Mobil Sistemi’nin maaşları her ay enflasyona göre güncelleyebileceği belirtildi. Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş’ın öncülük ettiği bu öneri, emeklilerin 6 aylık zam bekleme süresini ortadan kaldırarak hayat pahalılığına karşı koruma sağlamayı amaçlıyor.
EŞEL MOBİL SİSTEMİ NEDİR VE NASIL ÇALIŞIR?
Eşel Mobil Sistemi, maaşların enflasyon oranlarına göre her ay otomatik olarak güncellenmesini sağlayan bir mekanizma olarak tanımlanıyor ve bu sistemle emeklilerin maaşları, enflasyon açıklandığı ayı takip eden ayda artacak. Örneğin, Ocak ayı enflasyonu Şubat maaşına, Şubat enflasyonu Mart maaşına yansıtılacak ve böylece 6 aylık bekleme süresi ortadan kalkacak.
Sistem, Belçika gibi ülkelerde başarıyla uygulanırken, Türkiye’nin daha yüksek enflasyon oranlarıyla mücadele ettiği bir ortamda bu modelin daha kritik bir ihtiyaç olduğu vurgulanıyor.
Bu sistemin temel amacı, emeklilerin satın alma gücünü korumak ve hayat pahalılığı karşısında maaşlarının değerini kaybetmesini engellemek olarak öne çıkıyor. Mevcut durumda emekliler, maaş zammı için Ocak ve Temmuz aylarını beklerken, bu süreçte gıda, kira ve ulaşım gibi temel harcamalardaki artışlar maaşların etkisini sıfırlıyor.
Mart 2025’te enflasyonun %38,1’e gerilemesine rağmen Nisan kira zam oranının %51,26 olarak açıklanmasının, emeklilerin mevcut sistemde ne kadar zorlandığını gösterdiği konuşuldu. Eşel Mobil, kümülatif artışlarla emeklilerin refah seviyesini yükseltmeyi ve sosyal adaleti desteklemeyi hedefliyor.
EMEKLİLERİN MEVCUT SİSTEMDEKİ SORUNLARI
Türkiye’de emekliler, mevcut sistemde maaş zamlarını 6 ayda bir alıyor ve bu süre zarfında enflasyonun hızla yükselmesiyle maaşları reel anlamda eriyor. Mart 2025’te açıklanan %2,46’lık aylık enflasyon ve yıllık %38,1’lik oran, emeklilerin zam almadan önceki kayıplarını gözler önüne sererken, bu durum özellikle gıda fiyatları ve kiralar gibi temel ihtiyaçlarda kendini hissettiriyor.
İsa Karakaş, bu sorunun çözümü olarak Eşel Mobil’i işaret ederek, emeklilerin her ay güncellenen maaşlarla daha az mağdur olacağını ifade etti.
Emeklilerin en büyük şikayetlerinden biri, maaş zamlarının gecikmesiyle satın alma gücünün düşmesi ve hayat pahalılığının artması olarak öne çıkıyor. Özellikle büyükşehirlerde kiraların 10 bin TL’yi aştığı, doğalgaz faturalarının 2 bin TL’yi geçtiği bir ortamda, ortalama bir emekli maaşının bu harcamaları karşılamakta yetersiz kaldığı görülüyor.
