Türkiye, ayçiçeği yağı ihracatında dünya liderliğini sürdürerek, küresel talebin önemli bir bölümünü karşılamaya devam ediyor. Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri (GAİB) verilerine göre, 2024 yılında 11 milyar 916 milyon 814 bin dolarlık hububat ihracatı gerçekleştiren Türkiye’de, ayçiçeği yağı 907 milyon 938 bin dolarla en çok ihraç edilen dördüncü ürün oldu. 2025’in ocak ayında ise ihracatını 60 bin 110 tona çıkaran sektör, geçen yıla göre %25,2’lik miktar ve %54,8’lik değer artışı ile dikkat çekiyor.
TÜRKİYE AYÇİÇEĞİ YAĞI İHRACATINDA LİDER
Türkiye, 2024 yılında hububat ihracatında 11,9 milyar dolarlık bir hacme ulaşarak küresel pazarda güçlü bir konum elde etti. Bu ihracatta ayçiçeği yağı, %7,6’lık pay ve 907 milyon 938 bin dolarlık satışla dördüncü sırayı alarak sektörün önemli bir oyuncusu olduğunu kanıtladı. 2023’te 717 bin 227 ton olan ihracat, geçen yıl %1,9 artarak 730 bin 594 tona yükseldi; 2025’in ocak ayı ise bu yükselişin hız kazandığını gösterdi. Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, Türkiye’nin yıllık 1 milyar dolarlık ihracat potansiyeline sahip olduğunu ve bu potansiyelin %55’inin Güneydoğu Anadolu’dan karşılandığını vurguladı.
Ayçiçeği yağı sektöründe ham madde üretiminde lider bir ülke olmamasına rağmen Türkiye, ihracatta dünya birincisi konumuna yerleşti. Kadooğlu, bu başarının güçlü teknolojik altyapı ve Türk ürünlerinin kalitesinden kaynaklandığını ifade etti. 2025’in ocak ayında miktar bazında %25,2’lik artışla 60 bin 110 ton, değer bazında ise %54,8’lik yükselişle 88 milyon 265 bin dolar gelir elde edilmesi, sektöre olan küresel güveni yansıtıyor. Türkiye genelinde %55, Güneydoğu’da ise %80’lik bir büyüme kaydedildi.
KÜRESEL TALEP SONRASI ARTAN FİYAT DİNAMİKLERİ
Ayçiçeği yağına olan küresel talep, son yıllarda yaşanan jeopolitik ve lojistik zorluklarla birlikte hızla artıyor. Kadooğlu, yaklaşık üç yıldır devam eden Kızıldeniz sorunu nedeniyle nakliye sürelerinin 30 günden 60-75 güne çıkmasının, siparişlerin Türkiye’ye yönelmesine neden olduğunu belirtti. Bu durum, Türk ihracatçıların hızlı bir şekilde devreye girerek küresel talebi karşılamasını sağladı; özellikle Ramazan ayının ocak dönemine denk gelmesiyle talepte ciddi bir patlama yaşandı.
Rusya-Ukrayna savaşının hasat veriminde %10-15’lik düşüşe yol açması, ayçiçeği yağı birim fiyatlarında artışa neden oldu. Kadooğlu, bu gerilemenin fiyatları yukarı çektiğini, ancak sağlıklı ürünlere olan yönelimle ayçiçeği yağının tercih edilirliğinin arttığını ifade etti. 2023 başında kilogram başına 1,19 dolar olan fiyatın, 2024 başında 1,5 dolara yaklaştığı kaydedilirken, bu durum Türk ihracatçıların gelirini de yükseltti.
