İngiliz sivil toplum kuruluşu Oxfam, küresel CEO ve çalışan maaşlarındaki uçurumu gözler önüne seren kapsamlı bir rapor yayımladı. 35 ülkedeki 2 bin şirketin verilerine göre elde edilen analiz, milyarderlerin servet artışını ve iş dünyasındaki cinsiyet eşitsizliğini gözler önüne seriyor.
CEO İLE ÇALIŞAN MAAŞLARINDAKİ UÇURUM BÜYÜYOR
Oxfam’ın raporu, 2019’dan 2024’e kadar küresel CEO maaşlarının reel bazda yüzde 50 artarak 2,9 milyon dolardan 4,3 milyon dolara ulaştığını gösteriyor. Aynı dönemde, çalışanların maaşlarındaki reel artış ise yalnızca yüzde 0,9 seviyesinde kaldı. Bu, CEO maaşlarının çalışan maaşlarına kıyasla 56 kat daha fazla arttığını ortaya koyuyor.
İrlanda ve Almanya, sırasıyla 6,7 milyon dolar ve 4,7 milyon dolarlık ortalama CEO maaşlarıyla listenin başında yer alıyor. Türkiye’de ise CEO maaşları, küresel ortalamanın altında kalsa da, çalışan maaşlarıyla arasındaki fark giderek büyüyor.
Rapor, bu eşitsizliğin, mevcut ekonomik sistemin zengin elitlere hizmet edecek şekilde tasarlandığını savunan Oxfam Uluslararası İcra Direktörü Amitabh Behar’ın sözleriyle destekleniyor.
TEK EŞİTSİZLİK, MAAŞLAR DEĞİL
Eşitsizlik, sadece maaşlarla sınırlı değil. Büyük şirket sahipleri ve milyarderler, 2024’te ortalama 206 milyar dolarlık yeni servet kazandı, bu da saatte 23 bin 500 dolara denk geliyor. 2023’te bu rakam 21 bin dolar seviyesindeydi. Oxfam, bu servet artışının büyük ölçüde miras, tekelleşme ve siyasi bağlantılardan kaynaklandığını belirtiyor. Örneğin, 2024’te yeni milyarderlerin çoğunun servetlerini girişimcilikten değil, miras yoluyla elde ettiği vurgulanıyor.
Çalışanlar ise artan yaşam maliyetleriyle mücadele ederken, reel ücret artışlarının neredeyse sıfır seviyesinde kalması, küresel iş gücünün ekonomik baskı altında olduğunu gösteriyor. Bu durum, özellikle düşük gelirli ülkelerde işçilerin temel ihtiyaçlarını karşılamasını zorlaştırıyor.
CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİ VE KADIN CEO’LARIN DÜŞÜK TEMSİLİ
Oxfam’ın analizi, iş dünyasındaki cinsiyet eşitsizliğine de dikkat çekiyor. 168 ülkedeki 45 bin 501 şirketin CEO’larının yalnızca yüzde 7’sinin kadın olduğu belirtiliyor. Bu şirketlerin her biri, CEO’larına 10 milyon dolardan fazla maaş ödüyor. Japonya ve Güney Kore, yüzde 40 civarındaki cinsiyet maaş farkıyla en yüksek eşitsizlik oranlarına sahip.
Latin Amerika’da bu oran 2023’te yüzde 34’ten yüzde 36’ya yükseldi. Kanada, Danimarka, İrlanda ve İngiltere gibi ülkelerde ise cinsiyet maaş farkı ortalama yüzde 16 seviyesinde. Ortalama bir kadın çalışan, erkek meslektaşlarına kıyasla her cuma günü ücretsiz çalışıyor.
Kadınların iş dünyasında düşük temsili, yapısal sorunlarla bağlantılı. Oxfam, kadınların genellikle düşük ücretli ve güvencesiz işlerde çalıştığını, ücretsiz bakım işlerinin yükünü taşıdığını vurguluyor. Küresel olarak, kadınlar her yıl 4,6 trilyon saat ücretsiz bakım işi yapıyor, bu da ekonomik fırsatlarını kısıtlıyor. Rapor, şirketlerin cinsiyet maaş farklarını raporlama zorunluluğunun artmasına rağmen, bu farkın kapanması için yeterli adım atılmadığını belirtiyor.
Kadın CEO’ların azlığı, liderlik pozisyonlarında erkek egemenliğinin devam ettiğini ve çeşitlilik politikalarının genellikle yüzeysel kaldığını gösteriyor. Oxfam, bu sorunun çözümü için hükümetlerin ve şirketlerin daha şeffaf ve etkili politikalar uygulaması gerektiğini savunuyor.
Küresel CEO Maaşları Ne Kadar Arttı?
Küresel CEO maaşları, 2019’daki 2,9 milyon dolardan 2024’te 4,3 milyon dolara yükselerek yüzde 50 reel artış gösterdi. Aynı dönemde çalışan maaşları yalnızca yüzde 0,9 arttı. Bu, CEO maaşlarının çalışan maaşlarına kıyasla 56 kat daha fazla yükseldiğini gösteriyor.
İş Dünyasında Cinsiyet Eşitsizliği Ne Durumda?
168 ülkedeki 45 bin 501 yüksek maaşlı şirketin yalnızca yüzde 7’sinde kadın CEO bulunuyor. Küresel cinsiyet maaş farkı 2022’de yüzde 27’den 2023’te yüzde 22’ye gerilese de, kadınlar hala her cuma ücretsiz çalışıyor. Japonya ve Güney Kore, yüzde 40’la en yüksek maaş farkına sahip.
Milyarder Servetleri Nasıl Artıyor?
2024’te milyarder servetleri 2 trilyon dolar artarak saatte 23 bin 500 dolarlık kazanca ulaştı. Servetlerin yüzde 60’ı miras, tekelleşme veya yolsuz bağlantılardan geliyor. Oxfam, bu artışın ekonomik sistemin zengin elitlere hizmet edecek şekilde tasarlandığını belirtiyor.
