Alman ilaç ve kimya devi Bayer, ABD’de glifosat içeren Roundup adlı yabani ot öldürücüsünün kansere yol açtığı iddiasıyla açılan bir davada 2,1 milyar dolar tazminat ödemeye mahkum edildi. Georgia eyaletindeki bir jüri, cuma günü verdiği kararla Bayer’in Roundup’un riskleri konusunda yeterli uyarı yapmadığını ve davacının zararlarından sorumlu olduğunu belirledi. Kararın ardından Bayer hisseleri borsada sert bir düşüş yaşarken, şirket kararı temyize götüreceğini açıkladı.
ROUNDUP DAVASINDAKİ SON DURUM
Bayer, ABD’nin Georgia eyaletinde görülen davada, Roundup’un kanser dahil sağlık sorunlarına neden olduğu iddiasıyla karşı karşıya kaldı ve jüri, şirketi 65 milyon dolar telafi edici tazminat ile toplamda 2,1 milyar dolar ödemeye mahkum etti. Davacı John Barnes, 2021’de non-Hodgkin lenfoma teşhisi konduğunu ve bu hastalığın Roundup kullanımıyla bağlantılı olduğunu öne sürerek Bayer’e dava açmıştı. Jüri, Bayer’in ürünün potansiyel tehlikeleri konusunda yeterince uyarı yapmadığına ve ihmalkar olduğuna hükmederek, 2 milyar dolarlık cezai tazminatla birlikte bu miktarı belirledi. Bu karar, Roundup davalarında şimdiye kadar verilen en yüksek tazminatlardan biri olarak kayıtlara geçti.
Bayer, yaptığı açıklamada jüri kararına katılmadığını ve bu hükmün bilimsel kanıtların ağırlığı ile dünya çapındaki düzenleyici kurumların görüşlerine aykırı olduğunu belirtti ve Georgia’daki kararı temyize götüreceğini duyurdu.
Şirket, geçmişte nihai kararlara ulaşan davalarda tazminatların jüri kararlarına kıyasla %90 oranında azaltıldığını vurguladı; örneğin, 2019’da 2 milyar dolarlık bir ceza 86,7 milyon dolara düşürülmüştü. 24 Mart 2025’te borsada Bayer hisseleri %6’dan fazla değer kaybederek 23,03 euro seviyesine geriledi ve bu düşüş, şirketin Roundup davalarındaki mali yükünün yatırımcılar üzerindeki baskısını gözler önüne serdi. Analistler, bu kararın Bayer’in finansal stratejisi ve Roundup’un geleceği üzerindeki etkilerinin yakından izleneceğini ifade ediyor.
GLİFOSAT TARTIŞMASI VE BAYER’İN HUKUKİ MÜCADELESİ
Bayer, 2018’de Monsanto’yu 63 milyar dolara satın aldığından beri Roundup’un glifosat içeriği nedeniyle açılan davalarla mücadele ediyor ve şu anda ABD’de yaklaşık 60 bin dava ile karşı karşıya bulunuyor. Şirket, 2020’de 10,9 milyar dolarlık bir anlaşmayla mevcut davaların çoğunu çözmeyi hedeflemiş, ancak bu anlaşma gelecekteki davaları kapsamamıştı; Bayer, devam eden davalar için 5,9 milyar dolarlık yasal karşılık ayırdı.
Glifosatın kanserojen olup olmadığı konusundaki bilimsel görüş ayrılıkları sürüyor; Dünya Sağlık Örgütü’ne bağlı Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC), 2015’te glifosatı “muhtemelen kanserojen” olarak sınıflandırmışken, ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) ve Avrupa Kimyasallar Ajansı gibi kurumlar bu görüşü paylaşmıyor. Bayer, Roundup’un güvenli olduğunu savunarak düzenleyici onaylara işaret ediyor.
Bu son dava, Bayer’in hukuki stratejisine yeni bir darbe vururken, şirketin Roundup’u ABD’de konut kullanımı için piyasadan çekme ve glifosatsız alternatifler geliştirme planları da gündemde kalmaya devam ediyor. 2024’te Philadelphia’da 2,25 milyar dolarlık bir ceza 400 milyon dolara, Missouri’de 1,56 milyar dolarlık bir ceza ise 611 milyon dolara indirilmişti ve Bayer, Georgia’daki kararın da temyizde azalacağını öngörüyor. Ancak, davaların mali yükü ve kamuoyu baskısı, şirketin Roundup’un geleceğini yeniden değerlendirmesine neden olabilir. Şirketin 2024 yıllık raporuna göre, 181 bin davadan 114 bini çözülmüş ya da ilerlememiş durumda; kalan davalar ise Bayer’in hem finansal hem de itibar açısından karşı karşıya olduğu riskleri artırıyor.
