Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, ülke genelinde planlı üretime geçiş için tarih verdi. Yeni dönemdeki gelişmelerin neler olacağından bahseden Yumaklı, tarım destek projelerini anlattı.
Tüm dünyada yeni olağan algısının değiştiğini ve tarıma da dünyadaki gelişmelerden farklı bir perspektiften bakılamayacağının altını çizen Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, “İklim değişikliği, göçler, savaşlar, nüfus artışı hayatımızın tam göbeğinde. Bunlar bizim yeni normallerimiz. Bunları erteleyemeyiz de ıskalayamayız da… Dolayısıyla bizim birinci önceliğimiz Türkiye’nin besin arz güvenliğini sağlamak” dedi. Bakanlık olarak stratejik eserlerde; bitkisel, hayvansal ve su eserleri başlıklarında üretimi artırmak için harekete geçtiklerini anlatan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, verimli, kaliteli, sürdürülebilir bir üretim ve kayıtlılığı sağlayacak “planlı üretim” programını Eylül 2024’te 81 vilayette topyekun hayata geçirmek amacıyla çalıştıklarını anlattı. Bakan İbrahim Yumaklı, “Hububat ve yağlı tohumlar, et ve süt eserleri ve su eserleri stratejik eser kapsamında lakin tüm Türkiye’de bakanlık teşkilatımız çalışıyor. Tahminen stratejik eser değil lakin Türkiye çapında sürükleyici bir eser çıkarsa onu da dahil edebiliriz” bilgisini verdi.
EĞİTİM SÜRECİ VE ALT YAPI HAZIR
Türkiye’de ziraî üretim yelpazesinin çok geniş olduğunu vurgulayan Bakan Yumaklı, şunları söyledi: “Bu nedenle mevzuat çıkarıp çabucak ‘planlı üretime geçiyorum’ demek kolay olmuyor. Süreç ve vakit gerektiriyor. Stratejik eserlerden başlayarak bunların nerede, ne kadar üretileceğini planlamak, cesaretlendirecek ya da yönlendirecek sistemleri devreye sokmak gerekiyor. Sistem oturdukça halkayı genişletebilirsiniz. Biz de evvel yasal alt yapıyı hazırladık. Bütün vilayetlerde ziraî üretim planlama grupları kurduk. Bunların içerisinde üreticiler, üretici temsilcileri, ticaret odaları, bakanlık çalışanlarımız var. Artık çok ağır bir halde mart sonuna kadar kendi teşkilatımızı eğitiyoruz. Zira yalnızca bir yasal düzenleme çıkartıp ‘bunu uygulayın’ diyemezsiniz. Nasıl olacağını anlatmanız gerekir. Şu anda ağır bir halde kendi teşkilatımızı eğitiyoruz.”
DESTEK PROGRAMLARI 3 YIL OLACAK
Tarımsal dayanak programlarının da planlı üretimi destekleyecek halde tekrar yapılandırıldığını bildiren Bakan Yumaklı, takviyelerin temel, yönlendirici, verimlilik ve başka dayanaklar formunda 4 ana başlıkta olacağını aktardı. Üretim planlaması yapılırken su ve sulama kaynakları dahil o bölge ile ilgili tüm kriterlerin evvelden belirleneceğini lisana getiren İbrahim Yumaklı, takviyelerin de belirlenen kriterlerdeki kat sayılara nazaran verileceğini anlattı. Üretim planlamasına dahil olmayan eserlerin ekilmesi durumunda o kat sayıya tekamül eden dayanağı alınamadığına dikkat çeken Bakan Yumaklı, planlamaların 3’er yıllık yapılacağını, münasebetiyle takviyelerin de ortaya konulan kriterlerle 3 yıllık olarak açıklanacağını belirtti.
ÖNCELİK EKONOMİK VERİMLİLİK
Ziraî desteklerdeki üzere hayvancılık ve hayvansal üretim dayanaklarının de kriterlere bağlandığını kaydeden Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, “Özellikle hastalıklardan doğan ekonomik kayıpları engelleyip verimliliği artırmak istiyoruz. Nüfus artışına nazaran üretimi artırmamız lazım. Bitkisel üretim de hayvansal üretim de aslında yaratılıştan gelen bir doğum hadisesi üzere. Doğum vakti beklemek, beklerken de buna uygun hazırlıkları yapmak gerekir” yorumunu yaptı. Bu emelle hayvan hareketleri denetim noktaları oluşturmaya başladıklarını aktaran Yumaklı, birincisini Erzurum’da açtıkları yol denetim noktasını 7’ye çıkaracaklarını açıkladı. Bakan, böylelikle hayvansal hastalıkların yayılmasının önüne geçileceğini söyledi. Türkiye’de hastalıktan ari işletme sayısını çoğaltmak için takviye paketlerini artırdıklarını ileten Bakan Yumaklı, “Yeni takviye paketimizde buna yönelen işletmelere öncelik vereceğiz. Onlara daha yüksek puan vereceğiz. Aile işletmelerini de önemsiyoruz. Şayet aile işletmesi iseniz kriterde bir puan artınız var. Şayet bayansanız ekstra bir puanınız var. Hem bayan, hem gençseniz ekstra bir puanınız daha var” dedi.
TARIM SAYIMI 2026’DA TAMAMLANACAK
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile imzalanan protokolle Türkiye’nin tarım sayımını yapacaklarını hatırlattığımızda ise Bakan Yumaklı, şu açıklamaları yaptı: “Bizim datalarımız esasen var ancak bu tarım sayımı sağlamasını yapacak. Nüfus sayımı üzere olacak. Tarım yerleri, hayvan sayıları üzere doğrulanan bilgilerle Türkiye’nin ziraî üretim potansiyeli ortaya çıkarılacak. Sonrasında da üretim sürdürülebilirlik, verimlilik, kalite, kayıtlılık ve kesime yatırım diye bu 5 ana başlığın üzerine oturtulacak.” Bakan Yumaklı, tarım sayımının 2026’da tamamlanacağını da açıkladı. Eleştiriler de alan et ve sığır ithalatına yönelik düzenlemeye de açıklık getiren Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, “Özel bölüm yaptığı vakit kendine nazaran bir planı oluyor. Yani müsaade alıyor, istediği vakit getiriyor” dedi ve şöyle devam etti: “Bekleme mühletini de eklenince bir anda ülkede fiyatlar ya çok tabana vuruyor ya üst çıkıyor. Biz de ‘planlamayı biz yapacağız. Talebi olanlar bize gelecek, bildirecek ve hiç aracı kullanmadan yalnızca Et ve Süt Kurumu bunu yapacak’ dedik. Neye gereksinim var talep toplayıp ithalatı Et ve Süt Kurumu yapacak. Şu an talep toplama basamağındayız. Süreç devam ediyor.”
ÜRETİCİYİ KORUYACAĞIZ
İthalata yönelik gelen talepleri alıp, aylık planlamalarla tertipli ve regüle bir piyasa oluşmasını sağlayacaklarını aktaran Bakan Yumaklı, “Burada en kıymetli bahis içerdeki üreticiyi ziyan ettirmeyecek planlamayı yapmak. Buna dikkat ederek Et ve Süt Kurumu regülasyon misyonunu de bu manada yerine getirecek. Ben söylenenlerle ilgilenmiyorum, ülkede hayvansal üretim yapanlar ziyan etmesin ona bakıyorum. Şayet gereksinim varsa bunun planlamasını biz üstleniyoruz. Tahminen bize 100 tane gelecek denilecek. Biz bakacağız tahminen 100’e gerek yok 20 kâfi deyip dağıtımı yapacağız. Yani piyasayı regüle etmek için tek elden idare işini yürüteceğiz” açıklamasını yaptı.
TARIM BÖLGELERİ İLE DAHA GÜÇLÜ TARIM
Geçen yıl başlattıkları ‘kent tarımı’ projesinde gelinen noktayı da pahalandıran Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, “Kentlerin çeperlerinde oluşturulan tarım alanlarıyla o kentin muhtaçlığı karşılanacak, yerinde istihdam da sağlanacak. Kent tarımının ikinci ayağı organize tarım bölgeleri.
Bununla ilgili geçen yıl 41 vilayette 60 Organize Tarım Bölgesi (OTB) yer belirlendi. Bunların 39’una Bakanlığımız tarafından hukukî kişilik kazandırıldı. Aydın ve Denizli’deki OTB’ler üretime geçti. Oburlarının çalışmaları devam ediyor. Bunlardan kimileri jeotermal güç kullanılarak ziraî üretim yapılacak. Dünyanın en büyük organize tarım bölgesi şu anda Gönen’de yapılıyor. Buralara çok ağır ilgi var. Bunların hepsi büyük kentlere mümkün olduğu kadar yakın. Bu hem ortadaki taşıma maliyetlerini, hem fire maliyetlerini azaltacak, eser daha taze gelecek. Bunların üzerine yoğunlaştık. Onları hem tohum hem de yönlendirme manasında destekliyoruz. Ziraî üretimimizi arttırıp içerideki gereksinimi giderip fazlasını da ihraç etmek istiyoruz. İşte organize tarım bölgeleri tam da bunu yapacak. Örneğin yüzde 30’unu içeri verecek, yüzde 70’ini ihraç edecek” diye konuştu.
BU YIL 527 SULAMA TESİSİ YAPILACAK
Yeni olağanlara nazaran tohumdan başlayarak bütün üretim süreçlerinin planlaması gerektiğini yineleyen Bakan Yumaklı, şunları anlattı: “Sulama yatırımları da b planlar içinde kıymetli bir yerde. Bu yıl 527 sulama tesisi yapacağız. Zira Türkiye artık 112 milyar metreküplük bir suyu tutuyor. Sulama projelerini de tamamlayarak artık kurak alanları, sulak alanlar haline çevirip buğdaydan bir dekarda 200 kg alacağına 800-bin kg almaya getirmemiz gerekir. Bu da fakat sulama projeleriyle olur.”
BASINÇLI SULAMADA YÜZDE 50 HİBE DESTEĞİ
Bakanlık olarak gitgide kıtlaşan su kaynaklarının şuurlu kullanımına dönük çalışmalar yaptıklarını anlatan İbrahim Yumaklı, şöyle devam etti: “Tarım en çok su kullanılan alan. Münasebetiyle su verimliliğine en çok dikkat etmesi gereken dal. Bizim sulama projelerimizin hiç birisi açık sulama sistemleri değil. Kapalı devre basınçlı sulama sistemleri ve toplamın yüzde 33’üne ulaştık. Bunu ne kadar arttırırsak su kaybını o kadar azaltmış olacağız. Tıpkı biçimde de o sulama sistemlerini alıp kendi tarlasını sulayacak olanlar da basınçlı sulama sistemlerini kullanırsa Bakanlık olarak onlara yüzde 50 hibe dayanağı veriyoruz. Yani 100 liraysa maliyetin 50 lirasını biz vereceğiz.” Kentlerde su kaybını önlemek için belediyeler ortasında ‘su kardeşliği’ projesini başlattıklarını aktaran Yumaklı, âlâ uygulamaların başka kentlere de örnek olması için çalıştıklarını söz etti. Bakan Yumaklı, sanayi tarafında da su verimliliği çalışmaları için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile ortak çalışmalar yürüttüklerini aktardı.
ZEYTİNYAĞI İHRACATI YASAKLANDI
Dökme zeytinyağı ihracatına getirilen yasaklara yönelik tenkitleri de kıymetlendiren Bakan Yumaklı, “Kuraklık nedeniyle İtalya, İspanya üzere ülkelerde geçen yıl zeytinyağı üretimi yüzde 60-70’lere varan oranda daraldı. Biz bunu evvelden tespit ettik ve zeytinyağı fiyatlarının yükseleceğini belirledik. Hakikaten o denli oldu. Fiyat, 3-4 eurolardan 8-10 eurolara çıktı. Bizden dökme zeytinyağı alan yurtdışındaki alıcı, ülkesinde kendi etiketini basarak şişeledi. Yani bizden alıyor pazarını da kaybetmiyor. Biz dökme zeytinyağını 3 dolara satıyoruz. Onlar şişeleyip 8.5- 9 euroya satıyor. Biz de ‘elimizdeki stoklardan zeytinyağı ihracatı yapabiliriz fakat kendi markamızla’ dedik. Yani katma bedelli satışa yasak yok” dedi.
31 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT HEDEFİ
Üretimin kâfi derecede olmasının yalnızca bugünün değil gelecekte de sürdürülebilir bir halde sağlanmasının kritik olduğuna dikkat çeken Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, “Üretimi artırmanın öbür bir kastı da ihracat yapıp ülkeye döviz kazandırmak. Geçen sene 30 milyar dolarlık ihracatımız var. Bu sene 31 milyar dolar civarında olacağını kestirim ediyoruz. Münasebetiyle bu kadar da güçlü bir tarım kesimimiz var” dedi. Tüm dünyada çalışmaların yeni olağanlara nazaran şekillendiğini söz eden Bakan Yumaklı’ya nazaran, ülkelerin birtakım hususlarda aldıkları önlemlerin nasıl etkileyeceğini tespit edip ona nazaran durum almak gerekiyor. Bakanlık bünyesine bu maksatla Besin Arz Güvenliği Dairesi kurulduğunu hatırlatan Bakan, böylelikle dünya pazarında yaşanacak mümkün ticari değişimleri evvelce tespit edebildiklerini söyledi.
97 ÜLKEYE TOHUM İHRAÇ EDİYORUZ
Türkiye’de cet tohumunun yasaklandığı tarafındaki tenkitleri yersiz bulan Bakan İbrahim Yumaklı, Bakanlık olarak tohum kalitesi ve güzelleştirme tarafında çalıştıklarını söyledi. Geçmişten gelen her tohumun cet tohumu olmadığına da işaret eden Bakan, “O tohumun tahminen toprağa olumsuz bir tesiri var. Tahminen bugünün kurallarında bir hastalık taşıyor. Münasebetiyle onları bunların uzunca bir inceleme, araştırma ve deneme süreçleri var. Bütün sonuçlar ortaya konulduktan sonra ‘evet bu cet tohumu’ denir tescillenip tohum bankasına kaydedilir” dedi. Türkiye’nin tohumla ilgili hiçbir sorunu olmadığını söyleyen Bakan Yumaklı, şu bilgileri verdi: “Dünyanın 97 ülkesine tohum ihraç ediyoruz. 100 ünite ithal ediyorsak 137 ünite ihraç ediyoruz. Türkiye olarak artık memleketler arası literatürde tohum üreticisi bir ülke olarak adlandırılıyoruz.”
