İhlas Medya Grubu’nun yayınladığı aylık ekonomi dergisi Türkiye’de İş Dünyası, başlangıçta Ardahan’da gerçekleştirdiği, Zengezur Koridoru’nun etkilediği bölgesel gelişmeleri konu alan ekonomi zirvesinin bir sonraki durağı bu kez Nahçıvan oldu. Koridorun açılması yönündeki kararlı adımlar, başta Ardahan, Kars ve Iğdır olmak üzere tüm Serhat illerinde büyük bir yatırım heyecanı yarattı.
Azerbaycan’ın Nahçıvan şehrinde düzenlenen “Azerbaycan–Türkiye Sınır İlleri Ekonomik Forumu”; bölgenin üretim kapasitesini ve dış pazar bağlantılarını güçlendirmeyi hedeflerken, Ardahan, Kars, Iğdır ve Nahçıvan iş dünyasını yeni ticaret fırsatlarını ele almak üzere bir araya getirdi.
CELİLOV: “KORİDOR AÇILDIĞINDA TÜRK DÜNYASI TEK BİR ULAŞTIRMA MEKANINA ENTEGRE OLACAK”
Azerbaycan Cumhurbaşkanı’nın Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ndeki Yetkili Temsilcisi Ceyhun Celilov, Nahçıvan’daki “Azerbaycan–Türkiye Sınır İlleri Ekonomik Forumu” toplantısında yaptığı önemli açıklamalarda, bölgenin ekonomik gelişim stratejisini ve Zengezur Koridoru’nun Türk dünyası için taşıdığı hayati önemi değerlendirdi.
NAHÇIVAN İÇİN YENİ EKONOMİK MODEL YOLDA
Celilov, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nin ekonomik kalkınmasını sağlam temellere oturtmak amacıyla önemli bir stratejinin uygulandığını belirterek şunları söyledi:
“Sayın Cumhurbaşkanımız İlham Aliyev’in siyasi iradesiyle desteklenen ‘Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’nin Sarsılmaz Birlik Ekonomik İnşaatına Dair 2023-2027 Devlet Programı’ Nahçıvan’ın yeni bir ekonomik modele geçiş stratejisinin yol haritasıdır.”
Program çerçevesinde atılacak başlıca adımlar şunlardır:
Sanayi parklarının kurulması.
Yatırım teşvik mekanizmalarının geliştirilmesi.
Gümrük ve vergi mekanizmalarının iyileştirilmesi.
Lojistik ve transit imkanlarının genişletilmesi.
Yenilikçilik, yaratıcılık ve istihdam gibi alanların geliştirilmesi.
EKONOMİK GÖSTERGELER HIZLANIYOR
Celilov, uygulanan bu sistemli ve hedefli yatırımların sonuçlarının şimdiden görüldüğünü ifade etti. 2025 yılının ilk aylarındaki ekonomik göstergelerin, bölgesel kalkınma temposunun güvenilir bir şekilde hızlandığını gösterdiğini aktardı.
ORTAKLIĞIN İKTİSADİ TARAFI
Yetkili Temsilci Celilov, Azerbaycan-Türkiye birliğinin sadece siyasi hamlelerle sınırlı olmadığını, aynı zamanda güçlü bir ekonomik temele sahip olduğunu vurguladı. Celilov, İki ülke arasında ulaştırma, enerji, lojistik ve sanayi-ticaret alanlarında hayata geçirilen projelerin bölgesel entegrasyonu derinleştirdiğini ve yeni ekonomik fırsatlar yarattığını söyledi.
ZENGEZUR KORİDORU HAYATİ ÖNEM TAŞIYOR
Ceyhun Celilov, konuşmasında Zengezur Koridoru’na özel bir bölüm ayırarak, bunun bölgenin gelecekteki ekonomik manzarasını belirleyen en büyük girişimlerden biri olduğunu kaydederek şöyle konuşu:
“Karabağ Zaferi, Türk halklarının ortak sevinci ve gururudur. Halihazırda yeniden inşa edilen Karabağ ve Doğu Zengezur ekonomileri ile açılacak Zengezur Koridoru, Türk devletleri arasındaki işbirliğinin gelişmesinde ve sağlamlaştırılmasında önemli bir rol oynayacaktır.”
Koridorun sağlayacağı faydalar şunlardır:
Türkiye ve Azerbaycan arasında doğrudan kara bağlantısı kuracak.
Bölgesel ticaret ve lojistik masraflarını azaltacak.
Yük taşımacılığını hızlandıracak ve transit imkanlarını genişletecek.
Doğu-Batı ve Kuzey-Güney koridorlarının önemli bir parçasına dönüşecek.
Celilov, bu ulaştırma hattının açılmasıyla “Türk dünyasının tek bir ulaştırma mekanına entegrasyonunu hızlandıracağını” dile getirdi.
GÜMRÜK VE TİCARET KOLAYLIKLARI
Celilov, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki ticari ilişkileri genişletme yönünde önemli adımlar atıldığını belirtti. Celilov, 2024 yılı içinde Ankara’da yapılan görüşmeler neticesinde, bazı ürünlerin ticaret rejiminin kolaylaştırılması, sertifika sürelerinin artırılması, laboratuvar prosedürlerinin sadeleştirilmesi ve karşılıklı tanınması gibi konularda önemli ilerlemeler kaydedildiğini söyledi.
YÜKSEK KATILIMLI SINIR ÖTESİ FORUM
Azerbaycan Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Gelişimi Ajansı (KOBİA) Başkanı Orhan Memmedov, forumda yaptığı konuşmada Türkiye ile ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi için yoğun çaba harcadıklarını belirterek, zirvenin önemine dikkat çekti.
KOBİA Başkanı Memmedov, Nahçıvan’da gerçekleştirilen bu özel etkinliğin, iki kardeş ülke için “zenginlik ortaklığı” anlamı taşıdığını vurguladı.
Türkiye’den 130’dan fazla iş insanı, Azerbaycan’dan ise Nahçıvan başta olmak üzere tüm bölgelerden yaklaşık 300 iş insanının foruma katıldığının belirten Memmedov, forumun “Sınır Yanı Forumu” olarak büyük bir anlam taşıdığını, çünkü Nahçıvan ile Türkiye’nin sınır illeri arasındaki tarihi ve ekonomik ilişkilerin çok yüksek seviyede olduğunu belirtti.
Memmedov, Türkiye’den Kars, Iğdır ve Ardahan valiliklerinin temsilcilerinin yanı sıra Ticaret ve Sanayi Odaları başkanlarının da misafir olduğunu aktardı.
ZENGEZUR KORİDORU VURGUSU
Orhan Memmedov, forumun sembolik bir anlam taşıdığını, çünkü ilkinin Kars’ta gerçekleştirilen sınır yanı forumunun ikincisinin Nahçıvan’da düzenlendiğini ifade etti.
Memmedov, özellikle Zengezur Koridoru’na değinerek, “Türkiye-Azerbaycan koridorunun anlamı çok büyük. Hem Asya’yı hem Avrupa’yı birleştirecek bu yolun sembolik manası var,” dedi. Koridor açıldıktan sonra Kars ve Nahçıvan’ın öneminin daha da artacağını sözlerine ekledi.
TİCARET HACMİ VE SEKTÖREL HEDEFLER
Başkan Memmedov, artan ticaret hacminin getireceği istihdam ihtiyacına yönelik çalışmalar olup olmadığı sorusuna şu yanıtları verdi:
Türkiye ile imzalanan tercihli ticaret anlaşmasının sürekli genişletildiğini ve bu tür forumların anlaşmanın büyümesine imkan tanıyacağını söyledi.
Kars, Iğdır ve Nahçıvan için tarım ve turizm sektörlerinin çok önemli olduğunu vurguladı. Her iki yöne olan yoğun turist trafiği sayesinde turizm ilişkilerinin büyüyeceğine inandığını belirtti.
ORTA ASYA’YA AÇILAN KAPI
Memmedov, Nahçıvan’ın sınır illerinin Orta Asya ve diğer komşu pazarlara erişimi için bir başlangıç noktası olup olamayacağı sorusuna ise, asıl hedeflerinin Nahçıvan’da çalışan iş insanlarının ürünlerini Türkiye’ye rahatça satmasını sağlamak olduğunu belirterek yanıt verdi.
Memmedov, “Gümrük anlaşmalarımız ve tercihli ticaret anlaşmamız var. Nahçıvan’ın iktisadi potansiyeli çok büyüktür. Buradaki iş adamlarının Türkiye’nin sınır bölgelerinde daha fazla büyümesi, bizim de esas iş noktamızdır,” diyerek sözlerini tamamladı.
ARDAHAN VALİSİ ÇİÇEK: “KORİDOR, SERHAT İLLERİNİN POTANSİYELİNİ ARTIRACAK”
Foruma katılan Ardahan Valisi Hayrettin Çiçek, Zengezur Koridoru’nun bölge ekonomisine sağlayacağı katkılara dikkat çekti. Çalışmaların her iki ülke tarafından da kararlılıkla sürdürüldüğünü belirten Çiçek, “Bu koridor güvenli bir ticari aks haline geldiğinde bölgeye çok ciddi faydası olacak. Altyapımızı buna göre hazırlamamız gerekiyor,” dedi.
Vali Çiçek, Ardahan’ın coğrafi konumuna rağmen ticaret yollarına yakınlığın tüm bölgeleri olumlu etkileyeceğini vurgulayarak, “Bizim henüz emekleme dönemindeki iş hacmimiz bu koridorla büyüyecek. Ardahan’ın potansiyeli artacak,” diye konuştu.
Heyet İlk Kez Yurt Dışında: Vali Çiçek, Ardahan’dan 16 kişilik iş insanı heyetinin ilk kez bir yurt dışı çalıştaya katıldığını, özellikle süt ürünleri üreticileri ve inşaat sektörünün bu forum sayesinde dış pazara açılma vizyonunu genişlettiğini aktardı.
Ticaret Hacmi Katlanacak: Mevcut durumda Iğdır–Nahçıvan ticaret hacminin 40 milyon dolar seviyesinde olduğunu belirten Vali, Zengezur Koridoru’nun açılmasıyla bu rakamların katlanacağını ifade etti.
ULAŞIM ALTYAPISI TAMAMLANIYOR, HEDEFTE DEMİRYOLU VAR
Vali Çiçek, ticaretin önünü açacak ulaştırma altyapı çalışmalarının büyük ölçüde tamamlandığını kaydetti. Kapıkule’den Aktaş Sınır Kapısı’na kadar olan yolların tamamen duble hale getirildiğini bildirdi. Orta vadede ise Kars’a kadar uzanan demiryolu hattına Ardahan’ın da dahil edilmesi için girişimlerin sürdüğünü ve Nahçıvan’a uzanacak demiryolu projesinin bölge vizyonunu güçlendireceğini söyledi.
ARDAHAN OSB’YE 30 YENİ YATIRIM SÖZÜ
Koridorun yarattığı beklentiyle birlikte Ardahan Organize Sanayi Bölgesi (OSB) için yer tespit süreçlerinin tamamlandığını ve yaklaşık 30 yeni yatırım başvurusu alındığını açıklayan Çiçek; süt ürünleri işleme, paketleme ve metal işleme gibi sektörlerin öne çıktığını belirtti. Ayrıca hayvancılık, su ürünleri ve doğal taş işleme yatırımlarına yönelik devlet teşviklerinin sürdüğünü hatırlattı.
DEMİRCİ: “ZENGEZUR, 50 MİLYAR DOLARLIK TİCARETİN KAPISI”
Ardahan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Çetin Demirci, Zengezur Koridoru’nun sadece bölgesel değil, küresel bir ticaret aksı oluşturacağını ifade ederek şunları söyledi:
Bu sadece bizde değil, Azerbaycan tarafından da bir heyecanı yarattı. Yani bir ticaret olabileceğini düşünmeye başladı. Biz bu bölgenin lider ülkesiyiz. Orta koridor dediğimiz koridor zaten Pekin’den Londra’ya uzanan eski İpek Yolu ve bu Zengezur Koridoru. Bu aynı zamanda Trump rotası denen bir yol. Bu yol Türk dünyasını birbirine bağlamakla kalmayacak. Orta Asya’nın Pekin’e kadar uzanan bir hattı açacak ve potansiyel olarak da tabii ki bunlar tahmini bilgiler ama 50 milyar dolara ulaşacak bir ticaret hacmi ile aşılanacağını gösteriyor.
Bizim gibi işte komşu coğrafyalar özellikle sanayisi olmayan ama ticareti geliştirmeye çalışan iller de bundan faydalanmak istiyorlar. Çünkü çok yakınınızda büyük bir ticaret oluşacak ve biz bundan pay almak için iş adamları yani, Ardahan’dan Azerbaycan’a iş yapmak, Gürcistan’a iş yapmaktan daha kolay değil. Ama aynı coğrafyada aynı dili konuştuğumuz insanlarla bunların aracılığıyla birlikte bir ticaretin, belki daha sonra ticaret gelişince sanayi de gelişecektir. Nahçıvan’da da iş adamlarında bir heyecan var.
“BU ORTAK DUYGU EKONOMİMİZE YANSIMALI”
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yönetim Kurulu Üyesi ve Erzurum TSO Başkanı Saim Özakalın, forumun önemini tarihi ve kültürel bağlamda ele aldı. Özakalın, Azerbaycan’ın kurucusu Haydar Aliyev’in “İki devlet, tek millet” ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “Nahçıvan’ın derdi bizim derdimiz” sözlerine atıfta bulunarak, bu köklü ortak paydanın artık ekonomiye de fazlasıyla yansıması gerektiğini vurguladı.
Özakalın, Nahçıvan’daki karar vericiler, valiler, belediye başkanları ve sivil toplum örgütlerinin yüksek katılımıyla gerçekleşen bu forumların, günün değişen şartlarına uyum sağlamak ve yeni fırsatlar yaratmak adına sürdürülebilir olması gerektiği çağrısında bulundu.
IĞDIR’IN ÖNEMİ KATLANACAK
Iğdır TSO Başkanı Kamil Arslan ise Iğdır’ın Nahçıvan ile ticaretteki liderliğini hatırlattı. Arslan, Iğdırlı iş adamlarının ihracatının 2008 yılında 136 milyon dolara ulaştığını ve Zengezur Koridoru ile birlikte Iğdır’ın öneminin katlanacağını ifade etti. Arslan, temeli atılan Kars-Iğdır-Nahçıvan Demiryolu projesinin 15 milyon ton yük kapasitesiyle bölgeyi İstanbul’a kadar uzanan hayati bir ticaret güzergâhına dönüştüreceğini belirtti.
