AYM’den emsal karar kanuni faizi iptal

0

Yüksek enflasyon ortamında borçlu ile alacaklı arasındaki dengeleri değiştirecek kritik bir karar Anayasa Mahkemesi’nden (AYM) geldi. Yıllardır tartışma konusu olan ve piyasa gerçeklerinin gerisinde kalmakla eleştirilen kanuni faiz düzenlemesi, Anayasa’ya aykırı bulundu. Süreç, Kahramanmaraş üçüncü İdare Mahkemesi’nin başvurusuyla başladı. Depremde yıkılan bir taşınmaz nedeniyle uğranılan zararların tazmini için açılan davada mahkeme, Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun’un birinci maddesinin iptali için AYM’ye başvurdu. İlgili madde, Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na göre faiz ödenmesi gereken hallerde, eğer miktar sözleşmeyle belirlenmemişse ödemenin yıllık yüzde 12 üzerinden yapılmasını öngörüyordu.

“ALACAK, ENFLASYON KARŞISINDA ERİYOR”

Başvuruyu esastan görüşen Anayasa Mahkemesi, söz konusu düzenlemenin Anayasa’nın “mülkiyet hakkı” ve “etkili başvuru hakkı” maddelerine aykırı olduğu sonucuna vardı. İptal kararının gerekçesinde, ekonominin ve iş dünyasının uzun süredir dile getirdiği “reel faiz-enflasyon makası”na dikkat çekildi. Kararda, borcun geç ödenmesi durumunda belli bir faiz öngörülse de bu oranın, paranın değerinde oluşacak aşınmayı telafi etmekten uzak olduğu belirtildi. AYM, mevcut düzenlemede “alacağın enflasyon karşısında önemli ölçüde değer kaybına uğramadan ödenmesini sağlayacak mekanizmaların öngörülmediğini” kaydetti.

SÖZLEŞME DIŞI BORÇLARDA YENİ DÖNEM

AYM’nin verdiği iptal kararı, özellikle “sözleşmeden kaynaklanmayan borç ilişkileri” (haksız fiil, sebepsiz zenginleşme vb.) yönünden geçerli olacak. Bu karar, yasal boşluk oluşmaması adına Resmi Gazete’de yayımlandıktan dokuz ay sonra yürürlüğe girecek. Bu süre zarfında yasama organının, piyasa koşullarına ve enflasyon gerçekliğine uygun, mülkiyet hakkını koruyan yeni bir yasal düzenleme yapması bekleniyor.