Küresel iklim krizinin denizlerdeki etkisi, Türk balıkçılık sektörünün amiral gemisi hamsiyi vurdu. Karadeniz’de deniz suyu sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi, hamsinin göç yollarını değiştirmesine ve biyolojik dengesinin bozulmasına neden oldu. Sektör uzmanları, soğuk su arayışındaki hamsinin enerji harcayarak zayıfladığını, bunun da hem lezzete hem de fiyatlara yansıyacağını belirtiyor.
BİYOLOJİK DENGE BOZULDU UZUN AMA ZAYIF HAMSİ
Artvin-Rize Su Ürünleri Kooperatifleri Bölge Birliği Başkanı Barış Zaman, son 10 yıldır hamsinin morfolojisinde ciddi değişimler gözlemlediklerini belirtti. Hamsinin boyunun uzadığını ancak kilosunun artmadığını vurgulayan Zaman, şu tespitlerde bulundu: “Sıcaklıkların yüksek olması hamsinin daha hızlı hareket etmesine ve sürekli soğuk su aramasına neden oluyor. Şu an tutulan balıkların sadece yüzde 15-20’sinin boy-kilo oranı dengeli. Geri kalanında ciddi bir dengesizlik var. Balık kendini yağa çekemediği için lezzeti ve besin değeri düşüyor. Ekim ayı verimsiz geçti, Kasım’da bir toparlanma olsa da ay sonundan itibaren sezonun yeniden durgunlaşmasını ve fiyatların en az iki katına çıkmasını bekliyoruz.”
MALİYET YOLU BEŞ MİLDEN 50 MİLE
Samsun Bölgesi Su Ürünleri Kooperatifleri Bölge Birliği Başkanı Atıf Malkoç ise değişen göç yollarının yakıt ve operasyon maliyetlerine etkisine dikkat çekti. Malkoç, “Normalde kışın hamsi günlük beş mil yol kat ederken, şu anda soğuk su bulmak için 50 mil yol gidiyor. Hamsinin biyolojisi bozuldu” dedi. Samsun’da hamsinin kilosunun 50 TL civarında olduğunu belirten Malkoç, bölgede balığın bol olmasına rağmen satışların düşük seyretmesinden yakındı.
TEZGÂH İLE RESTORAN ARASINDA FİYAT UÇURUMU
Hamsinin biyolojisindeki bozulma fiyat istikrarını da etkiliyor. Bölgeden bölgeye değişen fiyatlar İstanbul’daki semt pazarlarında 100-200 TL, büyük marketlerde 130-200 TL bandında seyrediyor. Ancak asıl makas, çiğ balık ile hizmet sektörü arasında açılıyor. Restoranlarda veya balık evlerinde salata ile servis edilen bir kilo pişmiş hamsinin fiyatı 600 TL’ye kadar tırmanıyor.
İHRACATTA HEDEF 2.2 MİLYAR DOLAR
İç piyasadaki bu dalgalanmaya rağmen ihracat tarafında beklentiler yüksek. İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Oğulcan Kemal Sagun, hamside son 2-3 yılın en bol sezonunun yaşandığını ifade etti.
Sektörün hastalık ve yeni bakteri türleri gibi biyolojik risklerle mücadele ettiğini belirten Sagun, “Yılı tonaj bazında geçen seneyle denk kapatmayı öngörüyoruz. Değer bazında ise yüzde 10 artışla 2.2 milyar dolarlık ihracat hedefliyoruz” diye konuştu.
KUTU: RAKAMLARLA SU ÜRÜNLERİ (2024)
933 Bin Ton: Toplam üretilen su ürünleri miktarı
290 Bin Ton: Avlanan deniz balıkları miktarı
153 Bin Ton: Avlanan hamsi miktarı
7.7 Kg: Kişi başı yıllık balık tüketimi
