Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı Kültür Ekonomisi verilerini açıkladı. Buna göre kültür harcamaları, 2023 yılına kıyasla %83,3 artarak 408 milyar 339 milyon 432 bin TL düzeyine yükseldi. Kültür harcamalarının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payı ise %0,9 olarak gerçekleşti.
GENEL DEVLET HARCAMALARININ PAYI YÜZDE 49,1
Toplam kültür harcamaları içinde genel devletin payı %49,1 oldu. Genel devlet kültür harcamaları bir önceki yıla göre %76,1 artışla 200,4 milyar TL olarak kaydedildi. Bu harcamaların %67,8’i merkezi yönetim bütçesinden karşılandı. Devlet harcamalarında en büyük kalem %17,7 payla kültürel miras alanı oldu.
HANEHALKI KÜLTÜR HARCAMASI %91,5 ARTTI
Hanehalklarının kültür harcamaları 2024’te bir önceki yıla göre %91,5 artarak 203,8 milyar TL seviyesine ulaştı. Hanehalkı kültür harcamalarının alt kalemlerinde bilgi işleme ekipmanları %25, kültürel hizmetler %24,3 ve kitaplar %18,1 ile en yüksek payı aldı.
KÜLTÜREL SEKTÖRLERDE KATMA DEĞER %73,9 YÜKSELDİ
Kültürel sektörlerde faaliyet gösteren girişimlerin faktör maliyetiyle katma değeri, 2024 yılında yıllık bazda %73,9 artarak 188,5 milyar TL oldu. Katma değerin;
-
%20,7’si kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması,
-
%13,1’i sinema filmi, video ve televizyon programı yapımı ile ses kaydı ve müzik yayımlama,
-
%11,6’sı mimarlık faaliyetlerinden oluştu.
KÜLTÜREL MAL İHRACATI YÜZDE 8,1 ARTTI
2024 yılında kültürel mal ihracatı %8,1 artarak 9,9 milyar dolar olurken, ithalat %166 artışla 7,3 milyar dolar seviyesine yükseldi. Kültürel mal ihracatının toplam mal ihracatındaki payı %4,2, ithalat payı ise %2,3 oldu. Hem ihracatta hem ithalatta en büyük pay el sanatları ürünlerine ait.
KÜLTÜREL İSTİHDAM 957 BİN KİŞİYE ULAŞTI
Kültürel istihdam 2024’te bir önceki yıla göre %6,5 artarak 957 bin kişi oldu. Kültürel istihdamın toplam istihdam içindeki payı %2,9 olarak ölçüldü.
Kültürel istihdamın demografik dağılımı şöyle gerçekleşti:
-
%52,2 erkek, %47,8 kadın,
-
%45,4 yükseköğretim mezunu,
-
%30,5 lise altı eğitimli,
-
%24,1 lise ve dengi okul mezunu.
EL SANATLARI ÇALIŞANLARI KÜLTÜREL İSTİHDAMIN YÜZDE 32,6’SINI OLUŞTURDU
Kültürel istihdamın %79,9’u kültürel meslek alanlarında, %20,1’i kültürel olmayan mesleklerde yer aldı. Meslek dağılımında el sanatları çalışanları %32,6 ile ilk sırada yer alırken, mimarlar-planlamacılar-tasarımcılar %19,2, yazarlar-gazeteciler-dilbilimciler ise %8,2 pay aldı.
Kadın istihdam oranı en düşük olan kültürel meslek grubu %28,2 ile sanat, kültür ve mutfak ile ilgili yardımcı profesyoneller, en yüksek olan grup ise %77,7 ile diğer dil öğretmenleri oldu.
2024 yılı verileri, kültür ekonomisinin hem harcama hem istihdam hem de dış ticaret boyutunda güçlü bir büyüme trendi yakaladığını ortaya koyuyor.
