Avrupa Merkez Bankası (ECB), 20 euro’luk banknot tasarımı için Marie Skłodowska-Curie’nin portresini gündeme aldı. Ancak Polonya kamuoyu, Curie’nin kızlık soyadının tasarımlarda parantez içinde gösterilmesine tepki gösterdi.
MARIE CURIE’NİN KİMLİĞİ ÜZERİNDEKİ TARTIŞMA
1867’de Varşova’da Maria Skłodowska adıyla doğan bilim insanı, Fransa’ya göç ettikten sonra Pierre Curie ile evlendi ve araştırmalarını Paris’te sürdürdü. Çift, 1903 yılında Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı ve Marie Curie, bu ödülü alan ilk kadın olarak tarihe geçti.
Curie, 1911’de Nobel Kimya Ödülü’nü de alarak iki farklı bilim dalında ödül kazanan tek kişi oldu. Hayatı boyunca farklı imzalar kullandı: kocasının yaşadığı dönemde Skłodowska-Curie, sonrasında ise genellikle M. Curie imzasını tercih etti.
ECB’NİN BANKNOT PLANLARI
ECB, Ocak ayında yaptığı açıklamada, yeni euro banknotları için “Nehirler ve Kuşlar” ile “Avrupa Kültürü” olmak üzere iki tema belirlediğini duyurdu. Halk ve uzman jürinin değerlendirmelerinin ardından en çok destek alan tema dolaşıma girecek.
“Avrupa Kültürü” temasının kazanması halinde, Marie Curie’nin kitaplarla çevrili bir odada ders verirken betimlendiği tasarım 20 euro’luk banknota basılabilecek. ECB Yönetim Konseyi, en uygun tasarımları 2026’da seçecek ve yeni banknotlar birkaç yıl içinde tedavüle girecek.
POLONYA’NIN TEPKİSİ
Polonya kamuoyunda, Curie’nin Polonya kimliğinin geri planda bırakıldığı algısı büyük rahatsızlık yarattı. Özellikle kızlık soyadının parantez içinde gösterilmesi, ülkenin Avrupa tarihine katkılarının küçümsendiği düşüncesini gündeme getirdi.
Polonya basını, Miguel de Cervantes ve Ludwig van Beethoven gibi isimlerin her dilde özgün biçimlerinin korunduğunu vurgulayarak ECB’nin yaklaşımını eleştirdi. Polonyalılar, 20.000 zloty’lik banknotlarda uzun süre Marie Curie’nin portresini kullandıkları için bu imaja aşina olduklarını hatırlattı.
ECB’DEN YANIT
Tepkiler üzerine ECB, isimlendirme konusunda farklı tarihsel ve dilbilimsel kaynaklara danıştığını açıkladı. Kurum, “Marie Curie (kızlık soyadı Skłodowska)” ifadesinin bilim insanının hem Fransız hem de Polonya kimliğini yansıtmayı amaçladığını belirtti.
ECB ayrıca, yeni banknotlar piyasaya sürüldüğünde mevcut euro banknotlarının geçerliliğini hemen kaybetmeyeceğini, tedavül sürecinin aşamalı olacağını duyurdu.
