Türkiye’de emeklilik alanında önemli bir değişiklik kapıda. Orta Vadeli Program kapsamında 2026 yılının ikinci çeyreğinde hayata geçirilmesi planlanan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), çalışanlar için ikinci basamak zorunlu emeklilik modeli olacak. Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, BES ile TES arasındaki temel farkları ve sistemin çalışanlar üzerindeki etkilerini açıkladı.
BES İLE TES FARKI NEDİR?
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), 2017’den bu yana uygulamada ve 45 yaş altı çalışanların maaşlarından %3 kesinti yapılarak otomatik katılım sağlanıyor. Çalışanlar, sisteme girişten sonraki ilk 2 ay içinde cayma hakkına sahip. Emeklilik için ise en az 10 yıl sistemde kalmak ve 56 yaşını doldurmak gerekiyor.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ise daha kapsamlı bir yapıya sahip olacak. TES’te yalnızca çalışan değil, işveren de maaşın %3’ü oranında katkı yapacak. Ayrıca tüm çalışanlar zorunlu olarak sisteme dahil edilecek ve en az 10 yıl kalma şartı bulunacak. Cayma hakkı ise öngörülmüyor.
BES VE TES’TE KATKI ORANLARI NEDİR?
BES’te maaştan %3 kesinti yapılırken işveren katkısı bulunmuyor. Devlet ise yatırılan tutarın %30’u oranında ek katkı sağlıyor. TES’te ise çalışan ve işverenin %3’lük katkısına ek olarak yine %30 devlet desteği devreye girecek. Bu yönüyle TES, üçlü katkı modeliyle BES’ten ayrışıyor.
Erdursun, özellikle düşük gelirli çalışanlar açısından maaşlardan yapılacak kesintilerin kısa vadede gelir kaybı yaratabileceğini belirtti. Ancak uzun vadede hem işveren hem devlet katkısı nedeniyle emeklilikte ek gelir sağlayacağına dikkat çekti.
TES’TE NASIL EMEKLİ OLUNUR?
BES’te birikimler, toplu para ya da düzenli emekli maaşı şeklinde alınabiliyor. En az 10 yıl sistemde kalan ve 56 yaşını dolduran çalışan, birikimlerine erişebiliyor. TES’te ise emeklilik koşulları Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yaş sınırlarına paralel olacak. 09.09.1999–30.04.2008 arasında sigortalı olanlar kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaşında emekliliğe hak kazanırken; 01.05.2008 sonrası sigortalılar için kadınlarda 58–65, erkeklerde 60–65 yaş aralığında kademeli emeklilik uygulanacak.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nde birikimler, SGK’dan alınan emekli maaşına ek olarak ödenecek ve ikinci bir emeklilik maaşı niteliği taşıyacak. Erdursun, TES’in emeklilikte daha güvenli bir gelir kaynağı yaratacağını ancak çalışan ve işveren açısından yeni maliyetler doğuracağını vurguladı.
BES ile TES arasındaki en önemli fark nedir?
BES’te yalnızca çalışanın katkısı bulunurken TES’te işveren de katkı yapacak. Ayrıca TES tüm çalışanlar için zorunlu olacak ve cayma hakkı olmayacak.
TES ne zaman başlayacak?
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, Orta Vadeli Program kapsamında 2026 yılının ikinci çeyreğinde, yani Nisan–Haziran ayları arasında yürürlüğe girecek.
Emeklilikte TES’ten nasıl ödeme alınacak?
BES’te birikimler toplu veya maaş şeklinde alınabilirken, TES’te ödemeler SGK emekli maaşına ek tamamlayıcı maaş olarak bağlanacak.
- BES 2017’den beri uygulanıyor, TES ise 2026’da başlayacak.
- BES’te yalnızca çalışandan kesinti yapılırken TES’te işveren de %3 katkı yapacak.
- BES’te cayma hakkı var, TES’te en az 10 yıl kalma şartı bulunuyor.
- TES’te emeklilik yaşı SGK koşullarına paralel olacak.
- BES’te toplu para veya maaş seçeneği varken, TES’te yalnızca tamamlayıcı maaş bağlanacak.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) 2026 yılında başlayacak ve tüm çalışanlar için zorunlu olacak. BES’ten farklı olarak işveren de %3 katkı yapacak ve sistemden çıkış imkanı olmayacak.
