Türkiye’de şirketler, liranın istikrarına güvenerek döviz cinsinden borçlanmalarını son beş yılın en yüksek seviyesine taşıdı; Merkez Bankası’nın (TCMB) enflasyonu dizginlemek için gösterge faiz oranını %40’ın üzerinde tutması, firmaları euro ve dolar kredilerine yöneltti. Bankacılık düzenleyicisinin son verileri, yerel bankalardan alınan döviz kredilerinin Ocak 2025 sonunda 170,4 milyar dolara ulaştığını ve geçen yıla göre yaklaşık %33’lük bir artış gösterdiğini ortaya koydu.
Yüksek lira faiz oranlarına karşı daha düşük maliyetli döviz kredilerini tercih eden şirketler, bu eğilimle bütçe açıklarını finanse ederken, TCMB ise bu borçlanmayı kontrol altına almak için yeni adımlar atmaya hazırlanıyor.
DÖVİZ BORÇLANMASI ARTTI
Türk şirketlerinin döviz cinsinden borçlanması, TCMB’nin %45’lik politika faiz oranına rağmen ticari lira kredilerinin ağırlıklı ortalama faizinin %55’e ulaşmasıyla hız kazandı; bu yüksek maliyetler, firmaları daha uygun faizli euro ve dolar kredilerine yönlendirdi. Ocak 2025’te euro kredilerinin ortalama faizi %6, dolar kredilerinin ise %8 olarak gerçekleşmesi, dövizle borçlanmanın cazibesini artırdı; bu oranlar, lira kredilerine kıyasla üçte birinden daha düşük bir maliyet sunuyor. Şirketler, liranın son dönemde reel efektif döviz kuru bazında değer kazanmasıyla döviz kuru riskini göze alarak borçlanmayı tercih etti; bu durum, özellikle ihracatçı firmaların dış pazarlardaki gelirleriyle borçlarını dengeleme stratejisini yansıtıyor.
Bu artışın bir diğer nedeni, Türkiye’nin enerji ithalatına bağımlılığı ve jeopolitik belirsizlikler nedeniyle şirketlerin nakit akışlarını dövizle güvence altına alma çabası; Bloomberg’in analizine göre, firmalar yüksek enflasyon ortamında iç piyasa kredilerinden kaçınarak dış finansmana yöneliyor. TCMB’nin 2023’te reeskont kredisi limitini 405 milyar TL’ye yükseltmesi ve döviz kredilerinde seçici teşvikler sunması da bu trendi destekledi; ancak, 2024’ün ilk 9 ayında 2,46 trilyon TL’lik faiz gideri öngörüsü, şirketlerin borç yükünü artırıyor.
Bankacılık sektörünün döviz kredilerindeki büyümesi, 2023 sonuna göre 3,8 milyar dolar artarak 8,3 milyar dolara ulaşırken, finansal olmayan kuruluşların borçları ise 365 milyon dolar azaldı; bu, borçlanmanın bankalar üzerinden yoğunlaştığını gösteriyor.
