Suriye’de 14 yıldır devam eden iç savaş, ülkeyi ekonomik, sosyal ve insani açıdan derin bir yıkıma sürükledi. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yayımlanan son raporda, savaşın Suriye’ye maliyetinin 800 milyar dolarlık gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) kaybı olduğu belirtildi. Konutların, sağlık merkezlerinin ve altyapının büyük ölçüde zarar gördüğü ülkede, yoksulluk oranı üçe katlanarak yüzde 90’a ulaşırken, ekonomik toparlanma için çarpıcı bir büyüme hamlesine ihtiyaç duyuluyor.
İÇ SAVAŞIN SURİYE’DEKİ BİLANÇOSU
UNDP’nin “Suriye’de Çatışmanın Etkisi” başlıklı raporuna göre, 14 yıllık savaş, Suriye’nin ekonomik büyüklüğünü 2011’deki seviyesinin yarısına indirdi. Ülkenin GSYH’sinde yaşanan 800 milyar dolarlık kayıp, savaşın sadece insan hayatını değil, aynı zamanda ekonomik altyapıyı da yerle bir ettiğini gözler önüne seriyor. Suriye Lirası, dolar karşısında 270 kat değer kaybederken, enflasyon oranının yüzde 141’e ulaşması halkın satın alma gücünü neredeyse sıfırladı. Son iki günde internette yer alan haberler, bu ekonomik çöküşün özellikle savaş sonrası dönemde ülkenin yeniden inşasını zorlaştırdığını vurguluyor.
Bu dramatik tablo, savaşın maddi yıkımının ötesinde uzun vadeli etkiler yarattığını gösteriyor. Suriye’de mevcut yıllık ekonomik büyüme oranı yüzde 1,3 seviyesinde seyrediyor; bu hızla devam etmesi halinde, savaş öncesi ekonomik seviyelere ulaşmak 55 yıl sürebilir. Ancak raporda, eğer büyüme oranı 10 kat artırılarak yüzde 13’e çıkarılırsa, ülkenin 10 yıl içinde toparlanabileceği öngörülüyor. İnternetteki son yorumlar, bu hedefin gerçekleşmesi için uluslararası yaptırımların kaldırılması ve dış yatırımların teşvik edilmesi gerektiğini öne sürüyor.
YOKSULLUK VE İŞSİZLİKTE TARİHİ ZİRVE
Raporda, iç savaş öncesi yoksulluk oranının yüzde 33 olduğu Suriye’de, bu oranın savaş süresince üçe katlanarak yüzde 90’a yükseldiği belirtiliyor. Şu an her 10 Suriyeliden 9’u yoksulluk sınırının altında yaşarken, her 4 kişiden 1’i işsiz durumda. Son iki günde sosyal medyada ve haber sitelerinde paylaşılan bilgilere göre, bu durum özellikle genç nüfusun geleceğe dair umutlarını kaybetmesine neden oluyor. UNDP, aşırı yoksulluğun da altı kat artarak yüzde 66’ya ulaştığını ifade ederek, insani krizin boyutlarını gözler önüne seriyor.
Ekonomik yıkımın sosyal etkileri de alarm verici boyutta. Ülkede 5,7 milyon kişi barınma desteğine ihtiyaç duyarken, 14 milyon kişi temiz su ve hijyen sorunlarıyla karşı karşıya. Bu koşullar, halkın temel ihtiyaçlarını karşılamasını imkansız hale getiriyor ve sağlık sorunlarını artırıyor. İnternetteki güncel tartışmalarda, Suriye’nin yeni yönetiminin bu krizi aşmak için acil reformlara ve uluslararası yardıma ihtiyaç duyduğu belirtiliyor.
