UTİKAD ile ulaşıma güç kat

Lojistik sektörü, küresel ticaretin bel kemiğini oluşturan ve ekonomilerin sürdürülebilir büyümesine katkı sağlayan kritik bir alan olarak ön plana çıkıyor. Bu bağlamda, Türkiye’nin lojistik sektöründeki mevcut durumundan gelecekte atılması gereken adımlara, ulaştırma altyapısında yapılması gereken iyileştirmelerden vize sorunlarına kadar birçok kritik konuyu UTİKAD Başkanı Bilgehan Engin ile gerçekleştirdiğimiz sohbette masaya yatırdık.

22/01/2025 16:35

Türkiye coğrafi konum olarak bölge hatta dünya için stratejik bir öneme sahip. Asya ve Avrupa’yı birbirine bağlayan Türkiye’nin ulaştırma altyapısında yapılması gereken iyileştirmelerden, vize sorununun geldiği noktaya, lojistik merkezlerinin stratejik olarak nerelere ve nasıl kurulması gerektiğine kadar pek çok önemli konuya UTİKAD Başkanı Bilgehan Engin ile değindik. Bilgehan Engin, Türkiye’nin lojistik altyapısının güçlendirilmesi için atılması gereken adımları detaylı bir şekilde anlatarak, sektörün geleceğine dair önemli ipuçları veriyor.

Ayrıca, ulaştırma sektöründe yaşlanan sürücülerin yerine genç sürücülerin bulunamamasının yarattığı zorluklar ve bu sorunun çözümüne yönelik öneriler de sohbetimizin önemli başlıklarından biriydi. Bilgehan Engin, genç neslin lojistik sektörüne kazandırılması için yapılması gerekenleri ve bu alanda karşılaşılan zorlukları dikkat çekici veriler eşliğinde anlatıyor. Navlun fiyatlarının dalgalanması ve bu durumun sektöre olan etkileri de sohbetimizin bir diğer önemli konusuydu. Engin, navlun fiyatlarındaki değişimlerin nedenlerini ve bu değişimlerin lojistik sektörüne olan yansımalarını değerlendirerek, sektörün bu süreçte nasıl ayakta kalabileceğine dair önemli bilgiler sunuyor. UTİKAD Başkanı Bilgehan Engin ile gerçekleştirdiğimiz bu kapsamlı sohbet, Türkiye’nin lojistik sektöründeki mevcut durumu ve gelecekte atılması gereken adımlar hakkında derinlemesine bir bakış içeriyor.

“VİZE PROBLEMİ KRONİK BİR HAL ALDI”

Türkiye için lojistik sektöründe en büyük problemin vize olduğunu vurgulayan Engin, vize probleminin giderek büyüdüğünü hatta kronik bir hal aldığının altını çiziyor. Engin, “Örneğin fuara katılması gereken bir insanı vize almayı bırakın neredeyse randevu almakta bile zorlanmaya başladı. Bu sürecin yönetilebilmesi için ilk etapta hukuki platforma bakmamız lazım. Hukuki platforma baktığımızda gerek uluslararası anlaşmalar gerekse de mütekabiliyet konusu var. Türkiye’nin lehine konular bunlar. Aslında Türkiye’nin elinde çok ciddi hukuki kozlar var. Bunların kullanılması ve doğru bir şekilde masaya gelmesi gerektiğini savunuyoruz” diyor. Artık vize durumunun sadece tır şoförleri açısından sorun olmanın çok ötesine geçtiği söyleyen Engin, “Bu lojistik sektörünü aşan bir konu. Bu noktada Ticaret Bakanlığımız, Ulaştırma Bakanlığımız ve Dışişleri Bakanlığının yanı sıra ilgili STK olarak biz ne yapmamız gerekiyorsa bunu yapmaya hazır olduğumuzu açıkçası iş dünyası olarak ortaya koyuyoruz” diyerek vize probleminin mutlaka bir çözüme kavuşması gerektiğinin altını çiziyor.

ŞOFÖR AÇIĞI TÜM DÜNYANIN SORUNU

Sadece Türkiye’de değil genel olarak dünyada tır şoförü açığı olduğunu dile getiren Engin, özellikle Kuzey Amerika, Meksika ve Güney Afrika bu durumun daha kritik bir noktaya geldiğine dikkat çekiyor. Türkiye’de ise sürücü portföyünün yaşlandığını söyleyen Engin, “Gençler bu işten çıkıyor. Bunu cazip hale getirmek için üyelerimiz arasında kendi programlarını geliştiren, kendi akademilerini kuran, inisiyatif alan kuruluşlar var. Ama bunun biraz daha yapısal ve daha üst perdeden kurguyla yönetilmesi lazım. Türkiye’de şoför yaş grubunun sadece yüzde 12’si genç yaş grubu. Yüzde 88 ise orta ve üst yaş. Pandemi öncesinde yüzde 50-50’ydi” diyor.

Pandemiden sonra Türkiye’nin sürücü yaş ortalamasında çok hızlı bir bozulma olduğuna dikkat çeken Engin, “İstatistiksel olarak data veren ülkeler arasında en hızlı bozulmanın Türkiye’de olduğunu görüyoruz. Ama kendi iş kolumdan bildiğim kadarıyla Kuzey Amerika’da da ciddi sorunlar var bu konuda. Aslında ücretler açısından bakarsak tatmin edici bir rakam var. Tabii mutlaka iyileştirilmesi gereken konular vardır ama ana konu bence çalışma şartları. Bir de Türkiye özelinde bakarsanız, vize konusu olsun, kapılarda bekleme konu olsun bunlar önemli sorunlar. Örneğin, Kapıkule’den Avrupa’ya geçiş şu an ortalama 70 saati buluyor” diyerek sektörün sürücü sorununa dikkat çekiyor.

Bir yıllık UTİKAD Başkanlık dönemindeki gelişmelere değinen Bilgehan Engin, yaptıklarıyla ilgili şu bilgileri veriyor: “Bizim yeni kurgumuzda inovatif lojistik, e-ticaret ve transit konuları var. Bunlar bizim ajandamızın ana parçaları. Çalışma gruplarımız; özellikle demiryolu, intermodel ve idareyle ilişkiler konusunda ciddi anlamda yol aldı. Aynı zamanda teknolojinin gelişmesiyle beraber kadın lojistikçiler odak grubumuz var ve onların dolu bir ajandası var. Havayolu taşımacılığında mevzuat, ICS2 konuları var. Bu konularla ilgili biz, ihracatçımızı bilgilendirmek gibi bir misyon biçmiştik kendimize bunu gayet güzel yaptık. Sürdürülebilir, yeşil lojistik konusu var. TİO (Taşıma İşleri Organizatörlüğü) belgesi mevzuatı var. Bu konuyla ilgili ciddi adımlar attık. TİO’nun yönetmeliğinin yeniden tasarlanmasını son aşamaya getirdik. Oradan sonuç bekliyoruz. Aslında birçok konu var sonuç almak üzere olduğumuz. Ama çok da yapısal konular var. Bunların süreç yönetimi de tabi aynı çerçevede, aynı minvalde devam ediyor.”

Türkiye’nin lojistik performans endeksinde ilk 40’ta yer aldığını vurgulayan Engin, mevzuatta yapılacak küçük düzeltmelerle Türkiye’nin ilk 20’ye girebileceğini söylüyor. Engin, “Altyapı yatırımları bizi ilk 10-15’e atar. Bunlar sadece kâğıt üzerin yapılacak düzenlemelerle olacak şeyler. Tabii bunun saha yansımasını görmek lazım. Bazı şeyler çok kolay değil ama bu bakış açısını uzman gözünde, bu endeksi kurgulayanlar gözünden ortaya koyabilirsek, bu yeni bir çıktı olacak. Yoksa bizim transitle ilgili söyleyeceklerimiz şu aşamada konjonktür çok değişmediği için belli” diyerek Türkiye lojistik sektöründe dünyada önemli bir rol oynayabileceğine dikkat çekiyor.

LOJİSTİK MERKEZLER DOĞRU YAPILANMALI

Önceki adıyla Lojistik Köyleri, şimdiki adıyla Lojistik Merkezleri üzerine Türkiye’nin ciddi anlamda çalışmaları olduğunu vurgulayan Engin, demiryolu bağlantısı olmadan böyle bir tabirin kullanılmasının doğru olmadığını söylüyor. Bilgehan Engin Lojistik Merkezleri’nin nasıl olması gerektiği üzerine, “Lojistik Merkez yükün geçtiği yerde olmalı. Geçmiş çağlarda lojistik merkezler hanlardı. Hayvanların bağlandığı, bakımının yapıldığı ve hayvanları güden kişilerin yemek yediği, uyuduğu yerlerdi ve her zaman geçiş yolu üzerine yapılıyordu. Lojistik Merkez bundan başka bir kurguda olmamalı” diyor.

Günümüzün en popüler konusu olan sürdürülebilirlik üzerine Lojistik Merkezleri’nin nasıl yapılanması gerektiği üzerine ise Engin, şunları söylüyor: “Çevreci taşıma modlarına, bölgenin kendi kendine yeten enerji kaynaklarına ulaşmasına yani yenilenebilir enerjisinin olmasına dikkat edilmeli. Lojistik merkezlerde bu kurgular teorik olarak yapılıyor ama bunun sahaya yansıması lazım. Sürdürülebilirlik anlamında en önemli olan bu. Demiryolu bağlantısının hem altyapıyla entegrasyonu hem de yeşil lojistik anlamında çok büyük kıymeti var. Enerjinin, atık yönetiminin ve dijitalleşmenin doğru kurgulanarak Lojistik Merkezleri’ne oturtulması gerekiyor. Daha önce yapılan lojistik köyler/merkezler amacına ulaşamadı. Ben bir terminal yaptım burası Lojistik Merkezi oldu gibi süreçler yaşandı. Dolayısıyla kurgu doğru yapılmadığı için sonuçlar istenilen gibi olmadı.”