Türkiye’de köyden kente göçü en güzel işleyen filmlerden biri 1964 tarihli Gurbet Kuşları’dır. Orhan Kemal’in aynı adlı romanından uyarlanan film, köyden gelen geniş bir ailenin Haydarpaşa Garı’na varışıyla başlar. Umut ve hayretle koca şehri seyreden ailenin babası Tahir Efendi “Allah’ın izniyle şah olacağız İstanbul’a şah” der. Köyden kente göç sanayileşme sürecinin doğal sonuçlarından biri… Birçok soruna yol açıyor ama kentin talep ettiği işgücünü doyuruyor. Yol açtığı sorunlardan biri tarımsal işgücündeki azalma.
Gazetelerde sık sık yüksek maaşa rağmen bulunamayan çobanlar, ekilemeyen arazilerle ilgili haberler görüyoruz. Peki, tarımsal iş gücündeki azalma gerçekten bir sorun mu? Ya da tarımsal hasılayı artırmanın tek yolu tarımsal istihdamı artırmak mı? Aslında Türkiye’de tarım sürekli bir gelişim içinde. 2023 yılında 68,5 milyar Dolarlık tarımsal hasıla elde edildi. 2023’teki tarım ihracatı ise 35 milyar Doları aştı. Tarım ihracatı ülke ihracatının yüzde 15,9’unu oluşturdu. Liberal politikalara geçiş öncesi, 1980 yılı ihracatının yüzde 57,4’ünü oluşturan tarım ürünleri ihracatı toplam 1 milyar 672 milyon Dolardı. Aynı yıl tarımsal istihdam yüzde 50,6 iken, 2023 yılında bu oran yüzde 14,8… Yani tarımda çalışanların oranı sürekli düşüyor, ancak tarımsal hasılamız sürekli artıyor… Peki, sorun nerede? Üretim ve ihracat arttığına göre neden tarım bu kadar tartışılıyor, neden hükumet sürekli yeni destek modelleri geliştiriyor, neden kimse tatmin olmuyor? Çünkü Türkiye hala potansiyelinin altında üretim ve ihracat yapıyor… Birkaç kıyaslama yapalım… Dünya Bankası verilerine göre tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörlerinde çalışan kişi başına üretilen katma değerin dünya ortalaması 4.041 Dolar.
Türkiye 12.852 Dolar ile dünya ortalamasının üzerinde ama yüksek gelir grubundaki 26.546 Dolar seviyelerinin çok altında… Kişi başına katma değeri etkileyen en önemli faktör ise teknoloji kullanımı… ABD’nin sadece Kaliforniya eyaletinin tarımsal hasılası 58 milyar Dolar. Yine Kaliforniya’da üretilen fındık, ceviz, Antep fıstığı gibi ürünlerin dekar başına verimliliği Türkiye ile kıyaslandığında en az üç kat fazla… Bunun nedeni ise ileri teknoloji kullanımı yanında ölçek büyüklüğü… Kısaca 70 milyar Dolara yaklaşsa da potansiyeli çok daha fazla olan tarımsal hasılamızı artırmak için kırsal nüfusu çoğaltmak ve gençleştirmek tek başına yeterli değil. Asıl olan ileri teknoloji kullanımını yaygınlaştırmak ve ölçeği büyütmek. Köyde mat olmamak ve tarımda da şah olmak için yapılması gereken bu…
