Adidas’ın ardından New Balance, Vans ve Camper markaları da domuz derisi skandalıyla gündeme geldi ve Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu’nun radarına takıldı.
VANS VE CAMPER DOMUZ DERİSİ TESPİT EDİLEN MODELLER İFŞALANDI
Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu, New Balance, Vans ve Camper markalarının Türkiye’de sattığı bazı ayakkabı modellerinde domuz derisi kullanıldığını, ancak bu bilginin tüketicilerden gizlendiğini tespit etti. New Balance’ın W990GL6, M2002RST, U9060BLK ve U991LG2 kodlu modellerinde yalnızca “süet”, “file” veya “sentetik” gibi genel ifadeler kullanıldı.
Yurt dışı sitelerinde ise aynı modellerde “pigskin suede” (domuz derisi süet) ibaresi yer aldı. Bu eksik bilgilendirme, toplumun dini hassasiyetlerine aykırı bulunarak Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’ne aykırılık teşkil etti. New Balance’a 1 milyon 730 bin TL para cezası kesildi ve yanıltıcı reklamların durdurulması kararlaştırıldı.
Vans ve Camper da benzer ihlaller nedeniyle cezalandırıldı. Vans’ın “Old Skool Süet Ayakkabı” ve “SK8-HI Süet Ayakkabı” modellerinde domuz derisi kullanıldığı, ancak Türkiye’de sadece “süet” olarak tanıtıldığı belirlendi. Camper’ın “Ground Michelin” modelinde ise Türkiye’de “%37 deri” ifadesi kullanılırken, yurt dışında “%37 pigskin” bilgisi paylaşıldı. Vans’a 863 bin 580 TL, Camper’a ise 850 bin TL ceza uygulandı. Toplamda üç markaya kesilen cezalar 3.5 milyon TL’yi buldu. Reklam Kurulu, dini hassasiyetlere aykırı bileşenlerin açıkça belirtilmesi gerektiğini vurguladı ve denetimlerin devam edeceğini duyurdu.
DOMUZ DERİSİ TESPİT EDİLEN AYAKKABI MODELLERİ
New Balance’ın W990GL6, M2002RST, U9060BLK ve U991LG2 kodlu ayakkabıları, Türkiye’de yüksek fiyatlarla satılıyor ve bazı modellerin fiyatı 12 bin 490 TL’ye ulaşıyor. Bu modellerde domuz derisi kullanıldığı, ancak tüketicilere bu bilginin verilmediği ortaya çıktı.
Vans’ın Old Skool ve SK8-HI modelleri de süet görünümlü domuz derisi içerdiği için eleştirildi. Camper’ın Ground Michelin modelinde ise eksik bilgilendirme, tüketicilerin güvenini sarstı. Sosyal medyada binlerce tüketici, markaların şeffaf olmamasına tepki göstererek boykot çağrıları yaptı.
Tüketiciler, özellikle dini hassasiyetleri nedeniyle domuz derisi içeren ürünleri kullanmaktan kaçınıyor. Bakanlık, tüketicilerin yanıltılmasının hem hukuki hem de etik bir sorun olduğunu belirtti. Tüketiciler, ALO 175 Tüketici Danışma Hattı veya e-Devlet üzerinden şikayetlerini iletebiliyor. Ürünlerde yanıltıcı bilgilendirme olması durumunda, fiş veya fatura ile iade hakkı bulunuyor. Daha önce Adidas’ın Samba OG modelinde de domuz derisi tespit edilmiş ve 550 bin 59 TL ceza kesilmişti. Bu olaylar, ayakkabı sektöründe şeffaflık taleplerini artırdı.
Ayakkabı sektöründe şeffaflık eksikliği, tüketici derneklerinin de tepkisini çekiyor. Tüketici dernekleri, markaların ürün içeriklerini açıkça belirtmesi gerektiğini ve denetimlerin sıkılaştırılmasını talep ediyor. New Balance, Ağustos 2024’te de benzer bir ihlal nedeniyle cezalandırılmıştı.
