Türkiye’nin uzay yarışındaki global oyuncusu

Teknolojide ülkemizi temsil eden en önemli şirketlerden bir olan Kontrolmatik’in Kurucusu Sami Aslanhan… Bugüne kadar üç uyduyu başarıyla uzaya gönderdi. Bu yıl ise ikiz uyduları Connecta T3.1 ve Connecta T3.2 takım uyduların ilk fazının gönderimine başlayacaklar. Hedefi çok büyük Aslanhan’ın, 2025 yılına kadar 100 uydu ile dünyanın alçak yörüngesinde hizmet vermek istiyorlar… Ülkemizin uzay yarışındaki en büyük oyuncusu Sami Aslanhan ile projelerinde hangi aşamada olduklarını ve gelecek hedeflerini konuştuk…

Dijital dönüşüm ve nesnelerin interneti (IoT) bugünün ve pek tabii geleceğin en önemli konuları arasında. Kontrolmatik ise bu önemi önceden görmüş ve faaliyetlerini bu yönde şekillendirmiş şirketlerin başında geliyor. Birçok alanda faaliyet gösterdiklerini söyleyen Kontrolmatik Yönetim Kurulu Başkanı Sami Aslanhan, “Türkiye'nin önde gelen mühendislik, sistem entegratörü ve teknoloji şirketlerinden birisiyiz” diyor.

Öncelikle bize biraz Kontrolmatik’ten bahseder misiniz, nasıl doğdu?

2008 yılında İstanbul’da kurulduk. Kurulduğumuz günden bugüne sürdürülebilir ve güçlü adımlarla büyüyerek gelecek hedeflerimize her geçen gün yaklaşmaktayız. Enerji, proses endüstrisi, ulaşım ve madencilik alanlarında, Türkiye'nin önde gelen mühendislik, sistem entegratörü ve teknoloji şirketlerinden birisiyiz. Güçlü ve dinamik mühendis kadromuzla 35’den fazla ülkede uçtan uca dijital çözümler sunarken, karbon-nötr ve yaşanabilir bir dünya için de sürdürülebilir teknolojiler geliştirmekteyiz.

“PLAN-S GLOBALDE İDDİALI BİR OYUNCU”

Plan-S olarak ortaya koyduğunuz teknoloji, inovasyon ve yeni ürünlerle sektörde öne çıkıyorsunuz. Bize geliştirdiğiniz bu ürünlerden ve bu hamlelerin Plan-S’in vizyon ve yol haritasının hangi kademesini oluşturduğundan bahseder misiniz?

Yakın geçmiş denebileceğimiz bir tarihte, 2021 yılında kurulan, globalde "Yeni Uzay" diye adlandırılan ticarileştirmeye yönelik küresel hareketin girişimci ruhunu yansıtan Plan-S, uydular üzerinden Nesnelerin İnterneti (IoT) cihazlarının haberleşmesi ve yeryüzü gözlemi hizmetleri sunmak için kurulan bir iştirak firmamız IoT cihazlarının haberleşmesi ana görevini yürüten Connecta T1.1, Connecta T1.2 uyduları ve yeryüzü gözlem ana görevini yürüten Connecta 2.1 uydusu SpaceX’in Transporter görevleri ile uzaya gönderildi ve bu 3 uydu hâli hazırda faal olarak dünya etrafındaki yörüngelerinde dönmeye devam ediyor. Connecta T1.1 ve Connecta T1.2 uyduları sırasıyla 8 ayda ve 5 ayda tamamlandı ve bu bağlamda Plan-S globalde iddialı bir oyuncu olacağını kanıtladı. 2023 yılının son çeyreğinde fırlatılması planlan Connecta T3.1 ve Connecta T3.2 ikiz uydularıyla da Plan-S, “uydular arası iletişim” yetkinlikleri kanıtlanacak.

Gözlem ana görevini yürüten Connecta 2.1 uydusu SpaceX’in Transporter görevleri ile uzaya gönderildi ve bu 3 uydu hâli hazırda faal olarak dünya etrafındaki yörüngelerinde dönmeye devam ediyor. Connecta T1.1 ve Connecta T1.2 uydu[1]ları sırasıyla 8 ayda ve 5 ayda tamamlandı ve bu bağlamda Plan-S globalde iddialı bir oyuncu olacağını kanıtladı. 2023 yılının son çeyreğinde fırlatılması planlan Connecta T3.1 ve Connecta T3.2 ikiz uydularıyla da Plan-S, “uydular arası iletişim” yetkinlikleri kanıtlanacak.

Tüm bu özellikleri ile Plan-S, Türkiye'nin uydu ve uzay teknolojileri endüstrisinde hızla zirveye doğru tırmanan ve küresel pazarda da kendine özgü bir yer edinen uydu ve uzay teknolojileri firması oluyor. Plan-S’nin gelecek adımlarının ilk aşamasında 2024 yılı içerisinde de takım uyduların ilk faz gönderimlerini sağlamak var. 2025 yılı ve sonrasında ise Plan-S, küresel kapsama için 100’den fazla uydu gönderimi sağlayarak hizmet kalitesini ve kapsamını artıracak.

“YAKIN DÜNYA YÖRÜNGESİNDEKİ UYDULAR DİKKAT ÇEKMEYE BAŞLADI”

Türkiye’de bir ilki gerçekleştirerek ülkemizin ilk ticari uydusunu uzaya gönderdiniz… Uzaya uydu fikri nasıl doğdu? 2025 yılı sonuna kadar 100 uyduyu dünyanın alçak yörüngesine yerleştirme hedefinize ne kadar yaklaştınız?

20 yıl öncesine kadar uydu teknolojileri, benim ilgi alanımda önemli bir yer tutuyordu. O dönemlerde, büyük ve maliyetli coğrafi yörüngede (GEO) bulunan uydular daha yaygındı. Ancak son beş veya altı yılda, yakın dünya yörüngesindeki uydular dikkat çekmeye başladı ve bu, sektörde büyük bir değişikliğe sebep oldu. Hem bu alana olan ilgimden hem de globaldeki gelişmelere paralel olarak, Plan-S Uydu ve Uzay Teknolojileri iştirakimizi kurarak uzay araçları üretmeye başladık ve devam ediyoruz. Aslında bahsedilen takım uyduların ilk fazı 2024 yılında atılmaya başlanacak. Ancak biz projeksiyonumuzu kısa süreli tutmayarak 2025 ve sonrası için göndereceğimiz yaklaşık olarak 100’den fazla uydu için planlamalarımızı yaptık. Bu yıl gönderimi sağlanacak ikiz uydularımız Connecta T3.1 ve Connecta T3.2 elde etmek istediğimiz yetkinlikleri tamamlayacağız ve takım uyduların ilk fazının gönderimine başlayacağız. İlerleyen yıllardaki hedefimiz takım uydularımız ile küresel kapsama yakalayarak birçok sektör için hizmet vermek.

Bu bağlamda şunu da söyleyebilirim. Plan-S’nin hedef sektörleri çok geniş çünkü birçok sektörde IoT teknolojisi kullanılıyor. Bu, tarımdan enerjiye, bankacılıktan nakliyeye hava taşımacılığından imalata kadar geniş bir kapsamı ifade ediyor. Özellikle tarım sahaları, genellikle merkezi bölgelerden uzak oldukları için geleneksel internet altyapılarına erişimde sıkıntı yaşarlar. Ancak IoT teknolojisi sayesinde, tarım alanlarınıza çeşitli sensörler ekleyerek toprak nemini, ısıyı ve mineral içeriğini ölçebilir ve bu bilgilere dayanarak sulama, gübreleme ve hasat gibi faaliyetleri optimize edebilirsiniz. Bununla birlikte, bu verilere ulaşabilmek için IoT uydularının sağladığı veri altyapısına ihtiyaç duyulmaktadır. Benzer şekilde, denizde taşımacılık yapan gemiler, okyanusun ortasında internete erişimde zorluk yaşarlar. Ancak IoT uyduları, gemideki yükün durumu veya konumu hakkında gerçek zamanlı bilgi sağlar.

Sonuç olarak, gerçek zamanlı verilere dayanarak işlerini yürüten tüm sektörler için IoT uydularıyla elde edilen bilgiler kritik bir öneme sahiptir. Geniş çeşitlilik gösteren bu gibi ihtiyaçlar için Plan-S çözümler sunacaktır.

Ülkemizde uydu teknolojisi alanında çalışan firma sayısı yok denecek kadar az. Türkiye uydu teknolojisinde şu anda ne durumda? Siz sektörde nasıl bir boşluğu dolduruyorsunuz? Ülkemizde uydu ve uzay teknolojileri henüz yeni bir alan olmasına rağmen, bu sektörde aktif olmayı hedefleyen birçok şirket ve genç girişimci bulunuyor. İlgili bakanlıklar ve kurumlar da bu konuda oldukça hevesli. Yakın zamanda bu sektörle ilgili düzenlemelerin artacağını tahmin ediyoruz, bu da yeni fikirlerin geliştirilip uygulanmasını teşvik edecektir. Ancak, genç girişimcilerin ve şirketlerin projelerini finanse edebilmeleri için yatırımcılara ihtiyaçları var. Ayrıca, bu sektörde uzmanlaşmış profesyonellere olan talebin artması ve mevcut uzmanların sektörde kalmaları için teşviklerin olması gerektiğini düşünüyoruz.

Plan-S olarak bizler bu bağlamda, konusunda uzmanlaşmış kişilerin istihdamını artırarak hem kalifiye beyin göçünün önüne geçmeye hem de uydu ve uzay alanında çalışmaların çeşitliliğini artırmaya çalışıyoruz. Kendi ekibimizi güçlendirirken yaptığımız araştırma çalışmalarıyla uydu ve uzay teknolojileri ekosisteminin gelişmesi için çaba harcıyoruz. Örneklemek gerekirse onay bekleyen 13 patent ve taslak aşamasında olan 4 patent ile hem teknolojik gelişmelere katkıda bulunuyor hem de global pazarda yetkinliklerimizi kanıtlıyoruz.