Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, trafik güvenliğini artırmak ve 2030’da can kayıplarını yarıya indirmek için hazırlanan 36 maddelik Karayolları Trafik Kanunu’nda değişiklik teklifi, Adalet Komisyonu’nda görüşülmeye başlandı. Alkol ve uyuşturucuyla araç kullanımından kırmızı ışık ihlaline kadar birçok alanda cezaları artıran teklif, caydırıcılığı güçlendirmeyi amaçlıyor. İşte yeni düzenlemenin detayları…
TRAFİK CEZALARI ARTACAK MI?
36 maddelik teklif, alkol ve uyuşturucu etkisinde araç kullananlara yönelik cezaları katlıyor; ilk ihlalde 25 bin TL, ikinci ihlalde 50 bin TL, üçüncüde 150 bin TL para cezası uygulanacak, test reddine de 150 bin TL ceza kesilecek. Ölümlü veya yaralanmalı kazalarda olay yerini terk eden sürücülere 46 bin TL idari para cezası ve 1-3 yıl hapis cezası öngörülüyor, sürücü belgeleri iki yıl geri alınacak.
Kırmızı ışık ihlallerinde kademeli cezalar devreye giriyor; ilk ihlal 5 bin TL, altıncı ihlal 80 bin TL, üç ihlalden sonra ehliyete 30-90 gün el konacak, altıncıda ehliyet iptal edilecek. Seyir halinde cep telefonu kullanımı 5 bin TL’den başlayıp, bir yılda üç kez ihlalde 20 bin TL’ye ulaşacak, ehliyete 30 gün el konacak. Ehliyetsiz araç kullanımına 40 bin TL, ehliyeti iptal edilmişken araç sürmeye 200 bin TL ceza verilecek.
KADEMELİ CEZA SİSTEMİ VE CAYDIRICILIK HEDEFİ
Hız ihlallerine kademeli ceza sistemi getiriliyor; yerleşim içinde hız sınırını 66 km/s aşanlara 30 bin TL, belirli oranlarda aşımda ehliyete geçici el koyma uygulanacak, 1 km/s hız artışının ölüm riskini dört kat artırdığı vurgulanıyor. Drift, makas atma, ters yön sürüşü gibi tehlikeli hareketlere 46 bin TL ceza, ehliyete el koyma ve araç trafikten men cezası öngörülüyor. Plaka sahteciliği veya plakasız araç kullanımı 140 bin TL, tekrarında 280 bin TL cezaya bağlanıyor.
2024’te 6.351 kişinin trafik kazalarında öldüğü, bunun kasten adam öldürmeden fazla olduğu belirtilerek, kural tanımayan azınlık için caydırıcılığın şart olduğu ifade ediliyor. 2025’te ilk dört ayda trafik cezalarından 21 milyar TL gelir elde edilirken, cezalar geçen yıla göre %102 arttı.
2030 VİZYONU VE TOPLUMSAL BİLİNÇ
Teklif, 4. Yargı Reformu ve Karayolu Trafik Güvenliği Strateji Belgeleri doğrultusunda hazırlandı; 2030’da trafik kazası can kayıplarını %50 azaltmak hedefleniyor. 2023’te yasa dışı çakar kullanımına 138 bin TL ceza getirilmesi, bu ihlali %80 azalttı; yeni düzenlemeler de benzer etkiyi amaçlıyor.
Radar, yaka kamerası ve personel sayısındaki artışa rağmen 2024’te can kayıpları sadece %3 azaldı; bu, mevcut cezaların yetersizliğini ortaya koydu. Teklif, emniyet kemeri takmama cezasını 993 TL’den 2.500 TL’ye, yarış düzenlemeyi 4.512 TL’den 16 bin TL’ye yükseltiyor. Genel Kurul’da oylanacak teklifin yasalaşmasıyla, trafik bilincinin artacağı ve kurallara uyumun güçleneceği öngörülüyor.
